Parafia św. Józefa Robotnika w Katowicach
 Kościół parafialny od strony ulicy Józefowskiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Adres |
ul. prof. J. Mikusińskiego 8 |
| Data powołania |
1 sierpnia 1925 roku |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Archidiecezja | |
| Dekanat | |
| Kościół | |
| Proboszcz |
ks. Tomasz Kusz |
| Wezwanie | |
| Wspomnienie liturgiczne | |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°16′50,1″N 19°00′47,0″E/50,280583 19,013056
| |
| Strona internetowa | |
Parafia św. Józefa Robotnika w Katowicach-Józefowcu – rzymskokatolicka parafia z siedzibą w Katowicach, na terenie dzielnicy Wełnowiec-Józefowiec. Jest ona częścią dekanatu Katowice-Załęże w archidiecezji katowickiej. Siedziba parafii znajduje się przy ulicy prof. J. Mikusińskiego 8. Powstała ona 30 grudnia 1920 roku jako kuracja, a erygowana została 1 sierpnia 1925 roku. Obejmuje ona swoim zasięgiem wiernych z Józefowca oraz kolonii Agnieszka. W 2015 roku przynależało do niej około 12 tys. osób.
Kościół parafialny zlokalizowany jest przy ul. prof. J. Mikusińskiego 8. Został on poświęcony 12 listopada 1939 roku, a konsekrowany 30 sierpnia 1964 roku. Parafia zarządza cmentarzem na zbiegu ulic Józefowskiej i Słonecznej, a przy parafii funkcjonuje także dom zakonny Sióstr Córki Bożej Miłości.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Początki[edytuj | edytuj kod]
W 1826 roku ksiądz Józef Beder założył osadę nazwaną od jego imienia Józefowcem[1]. Licząca 145 osób (30 chałup i oberża) wieś należała wraz z sąsiednim Dębem do parafii św. Marii Magdaleny w Chorzowie (Starym)[2]. W dniu 28 lutego 1875 roku ksiądz Leopold Markiefka z Bogucic poświęcił nowy kościół w Dębie, a nabożeństwa odprawiali tam duchowni z Chorzowa[3].
Tymczasem ludność Dębu i Józefowca wraz z Bederowcem, kolonią Agnieszka i huty Baildon wzrosła do blisko 6500 osób. Łącznie parafia w Chorzowie liczyła blisko 10 tys. osób. 18 sierpnia 1894 roku biskup wrocławski Georg Kopp wydał dekret informujący o ustanowieniu parafii Świętych Męczenników Jana i Pawła w Dębie oraz przydzielił ją do dekanatu mysłowickiego. Miały do niej należeć również kolonie: Agnieszki, Huta Baildon, Bederowiec i Józefowiec. Pierwszym proboszczem nowej parafii (i duszpasterzem dla mieszkańców Józefowca) został mianowany ksiądz Maksymilian Krocker. Z jego inicjatywy powstał w Dębie nowy kościół i plebania[4].
Budowa kościoła i powołanie parafii[edytuj | edytuj kod]
Starania mieszkańców Józefowca o utworzenie w ich osadzie odrębnej parafii trwały od 1895 roku[5] i ukoronowane zostały zgodą na budowę, uzyskaną od księdza Schuberta, który był wtedy proboszczem liczącej już 15 tys. mieszkańców parafii w Dębie[2]. Tymczasowy, drewniany kościół został poświęcony 27 maja 1920 roku przez księdza Józefa Kubisa, proboszcza załęskiej parafii i dziekana mysłowickiego. Świątynia powstała z dawnych baraków według projektu architekta i budowniczego Gustawa Kuczki z Katowic. Nadzór nad budową sprawował architekt Karol Korthals z Dębu. Początkowo nabożeństwa odprawiali księża delegowani z parafii w Dębie: Oskar Schubert, Stanisław Hytrek, Michał Rossol i Wilhelm Schampera. 30 grudnia 1920 roku ksiądz Stanisław Hytrek został ustanowiony dekretem Kurii Biskupiej we Wrocławiu pierwszym kuratusem na Józefowcu. Nowa kuracja liczyła 7600 wiernych[2]. W osadzie zamieszkał on dopiero 1 kwietnia 1922 roku. Po nim stanowisko kuratusa objęli kolejno księża: Ludwik Czardybon (od 2 lipca 1922 roku) i Paweł Michatz (od 25 października 1922 roku) – dotychczasowy starszy wikary przy parafii św. Szczepana w Bogucicach, który już 28 lipca 1923 roku poświęcił i oddał do użytku nowy cmentarz parafialny.
Kuracja w Józefowcu została podniesiona do rangi parafii 1 sierpnia 1925 roku[6], a jej duszpasterz – ksiądz Dr Paweł Michatz otrzymał 1 września 1925 roku dekret proboszczowski. Do parafii przydzielono także kolonię Agnieszka[7]. Budowę świątyni rozpoczął na wiosnę 1935 roku; kamień węgielny poświęcił ksiądz biskup Teofil Bromboszcz dnia 6 października 1935 roku; benedykcji dokonał kanonik Józef Kubis 12 listopada 1939 roku. Kościół zaprojektowany został przez architekta Jana Kapołkę, budową kierował Karol Przybyła[8].
Dalsza działalność parafialna[edytuj | edytuj kod]
Ksiądz Michatz odegrał wielką rolę w życiu mieszkańców Józefowca. W czasie II wojny światowej pisał podania do władz okupacyjnych i przechowywał mienie. Z tego powodu był też często wzywany przez Gestapo. Umarł na probostwie 15 maja 1945 roku. Został pochowany w grobie obok kaplicy na cmentarzu parafialnym. Rządy w parafii objął po nim ksiądz Józef Miczka. Z jego inicjatywy artysta Marchwitz wymalował kościół. 19 listopada 1946 roku dekret na administratora Józefowca otrzymał ksiądz Maksymilian Kret (Krett). Po rocznych rządach w parafii 24 listopada 1947 roku ksiądz biskup Stanisław Adamski mianował administratorem parafii księdza Józefa Stokowego. Znany był jako doskonały kaznodzieja i cięty w słowie adwersarz w dyskusji. Zmarł 25 lutego 1969 roku[8][9].
Na następcę księdza Stokowego ksiądz biskup Herbert Bednorz wyznaczył księdza Bogusława Ochwała, który pracował w parafii blisko trzydzieści lat (1969–1994). Za czasów jego duszpasterstwa powstało przy kościele probostwo i dom katechetyczny, zmodernizowano oświetlenie i założono w kościele centralne ogrzewanie oraz zgodnie z ówczesnymi tendencjami, zmieniono styl wnętrza świątyni. Po złożeniu rezygnacji z urzędu proboszcza wyjechał do pracy do Niemiec – do kościoła filialnego Maria Einsiedel w Gernsheim, gdzie trzy lata później zmarł na zawał serca. Został on pochowany na józefowskim cmentarzu. Następcą księdza Ochwała został ksiądz Andrzej Maślanka. Rozpoczął on gruntowny remont kościoła. W 1997 roku wyjechał do pracy misyjnej na Alaskę – do parafii przy kościele pw. św. Józefa w Nome w diecezji Fairbanks. Obecnie proboszczem józefowskiej parafii jest ks. Zenon Drożdż[2][9].
Proboszczowie[edytuj | edytuj kod]
- ks. Stanisław Hyrtek – kuratus (1920–1922)[5],
- ks. Ludwik Czardybon – kuratus (1922)[5],
- ks. Paweł Michatz – administrator (1922–1925); proboszcz (1925–1945)[5],
- ks. Józef Miczka – administrator (1945–1946)[5],
- ks. Maksymilian Kret – administrator (1946–1947)[5],
- ks. Józef Stokowy – administrator (1947–1957); proboszcz (1957–1969)[5],
- ks. Bogusław Ochwał – administrator (1969–1994)[5],
- ks. Andrzej Maślanka – administrator (1994–1995); proboszcz (1995–1997)[5],
- ks. Zenon Dróżdż – administrator (1997–1998); proboszcz (1998-2022)[10][5].
- ks. Tomasz Kusz (administrator 2022-2024); proboszcz (2024-)[11]
Działalność duszpasterska[edytuj | edytuj kod]
Parafia św. Józefa Robotnika w 2015 roku liczyła około 12 tys. wiernych. Przy parafii funkcjonuje także dom zakonny Sióstr Córki Bożej Miłości, położony przy ulicy Bytomskiej 15[12], a także parafia zarządza cmentarzem przy ulicy Józefowskiej, założonym 28 lipca 1923 roku[13]. Przy parafii funkcjonują następujące grupy parafialne: Oaza, Oaza Rodzin, ministranci, Dzieci Maryi, Krąg Biblijny, chór Święta Cecylia, Eucharystyczny Ruch Młodych, Franciszkański Zakon Świeckich, Apostolstwo Dobrej Śmierci i Grupa Modlitewna[14].
W kościele parafialnym w niedziele i święta odprawianych jest sześć mszy świętych, natomiast w tygodniu trzy. Ponadto odprawiane są różnego typu nabożeństwa. Odpust parafialny odbywa się w niedzielę po 1 maja każdego roku[15].
Zasięg parafii[edytuj | edytuj kod]
Pierwotnie do parafii św. Józefa Robotnika przynależeli wierni z Józefowca i kolonii Agnieszka[16]. Pierwsza korekta granic parafii nastąpiła w 1946 roku z wełnowiecką parafią Najświętszej Maryi Panny Wspomożenia Wiernych. Mieszkańcom zamieszkującym przekazane wełnowieckiej parafii ulice dano wówczas trzy lata wolnego wyboru miejsca ślubu, pogrzebu i chrztu. Kolejne przekazanie części ulic do wełnowieckiej parafii nastąpiło w 1981 roku[5]. Obecnie do parafii przynależą następujące ulice Katowic: Alfreda, Bytkowska, Bytomska, I. Daszyńskiego, Jodłowa, Józefowska, T. Kotlarza, Krzyżowa, prof. J. Mikusińskiego, F. Nowowiejskiego, Oświęcimska, T. Patalonga, J. Pietrusińskiego, E. Plater, Promienna, S. Rożanowicza, Słoneczna, Szczecińska, ks. P. Ściegiennego i Walecznych[12].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rzewiczok 1999 ↓, s. 30.
- ↑ a b c d Olszar 2017 ↓, s. 14.
- ↑ Rzewiczok 1999 ↓, s. 38.
- ↑ Rzewiczok 1999 ↓, s. 39.
- ↑ a b c d e f g h i j k Grzegorek i Tabaczyński 2014 ↓, s. 111.
- ↑ Rzewiczok 1999 ↓, s. 42.
- ↑ Rzewiczok 1999 ↓, s. 41.
- ↑ a b Olszar 2017 ↓, s. 15.
- ↑ a b Parafia św. Józefa Robotnika w Katowicach-Józefowcu: Historia. jozefrobotnik.katowice.pl. [dostęp 2021-04-17]. (pol.).
- ↑ Archidiecezja Katowicka - Spotkanie z proboszczami przechodzącymi na emeryturę [online], archidiecezjakatowicka.pl [dostęp 2024-01-05].
- ↑ Instytut Gość Media, Archidiecezja. Dotychczasowi administratorzy otrzymali dekrety... [online], Instytut Gość Media, 4 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-05].
- ↑ a b Archidiecezja katowicka: KATOWICE-JÓZEFOWIEC, Świętego Józefa Robotnika. web.archive.org. [dostęp 2021-02-01]. (pol.).
- ↑ Grzegorek i Tabaczyński 2014 ↓, s. 112.
- ↑ Parafia św. Józefa Robotnika w Katowicach-Józefowcu: Grupy parafialne. jozefrobotnik.katowice.pl. [dostęp 2021-04-17]. (pol.).
- ↑ Archidiecezja katowicka: Świętego Józefa Robotnika – Katowice Józefowiec. archidiecezjakatowicka.pl. [dostęp 2021-04-17]. (pol.).
- ↑ Grzegorek i Tabaczyński 2014 ↓, s. 110.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Grzegorz Grzegorek, Piotr Tabaczyński, Parafie i kościoły Katowic, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2014, ISBN 978-83-63780-06-7.
- Henryk Olszar, Parafia św. Józefa Robotnika w Józefowcu, „Górnoślązak” (8 (27)), Katowice: Związek Górnośląski, 2017, s. 14–16, ISSN 2391-5331 (pol.).
- Urszula Rzewiczok, Dzieje Dębu (1299-1999), Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1999, ISBN 83-87727-30-X.