Petroica

	Petroica
	Swainson, 1829
	; Przedstawiciel rodzaju – skalinek białoskrzydły (P. boodang)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	skalinkowate
Podrodzina	skalinki
Rodzaj	Petroica
	Typ nomenklatoryczny
	Muscicapa multicolor J.F. Gmelin, 1789
Synonimy
	Miro Lesson, 1830; Erythrodryas Gould, 1842; Petroeca Agassiz, 1846; Myiomoira Reichenbach, 1850; Myioscopus Reichenbach, 1850; Littlera Mathews, 1912; Belchera Mathews, 1912; Whiteornis Mathews, 1912; Nesomiro Mathews & Iredale, 1913; Nesomira W.L. Sclater, 1913;
Gatunki
	14 gatunków – zobacz opis w tekście
	14 gatunków – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Petroica – rodzaj ptaków z podrodziny skalinków (Petroicinae) w obrębie rodziny skalinkowatych (Petroicidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Australii, Nowej Zelandii, na Nowej Gwinei i innych wyspach Oceanii^[10].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 10,5–18 cm; masa ciała 7–47 g^[11].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1829 roku angielski zoolog William Swainson w publikacji swojego autorstwa składającej się z kolorowych plansz wraz z ich opisami^[1]. Jako gatunek typowy Swainson wyznaczył (oznaczenie monotypowe) skalinka szkarłatnego (P. multicolor).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Petroica (Petroeca): gr. πετρα petra ‘skała’; οικος oikos ‘mieszkanie’, od οικεω oikeō ‘mieszkać’^[12].
Miro: maoryska nazwa Miro miro dla skalinka wielkogłowego^[13]. Typ nomenklatoryczny (oznaczenie monotypowe): Muscicapa longipes Lesson & Garnot, 1827.
Erythrodryas: gr. ερυθρος eruthros ‘czerwony’; δρυας druas, δρυαδος druados ‘driada, nimfa drzewna’, od δρυς drus, δρυος druos ‘drzewo’^[14]. Typ nomenklatoryczny (późniejsze oznaczenie): Saxicola rodinogaster Drapiez, 1819^[15].
Myiomoira: gr. μυια muia, μυιας muias ‘mucha’; μοιρα moira ‘los, śmierć’^[16]. Typ nomenklatoryczny: tylko rycina, Reichenbach nie wskazał gatunku typowego; typ nomenklatoryczny (późniejsze oznaczenie)^[17]: Muscicapa toitoi^[c] Lesson, 1828.
Myioscopus: gr. μυια muia, μυιας muias ‘mucha’; σκοπος skopos ‘obserwator’, od σκοπεω skopeō ‘szpiegować, obserwować’^[18]. Typ nomenklatoryczny: tylko rycina, Reichenbach nie wskazał gatunku typowego; typ nomenklatoryczny (późniejsze oznaczenie)^[17]: Turdus albifrons J.F. Gmelin, 1789 (= Turdus australis Sparrman, 1788).
Littlera: Frank Mervyn Littler (1880–1922), australijski księgowy, przyrodnik^[19]. Typ nomenklatoryczny (oryginalne oznaczenie): Muscicapa chrysoptera^[d] Mathews, 1912 ( = Petroica phoenicea Gould, 1837).
Belchera: Sir Charles Frederic Belcher (1876–1970), australijski prawnik, ornitolog, członek założyciel RAOU^[20]. Typ nomenklatoryczny (oryginalne oznaczenie): Petroica rosea Gould, 1840.
Whiteornis: kpt. Samuel Albert White (1870–1954), angielski przyrodnik, kolekcjoner który osiadł w Australii w latach 1906–1916; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos ‘ptak’^[21]. Typ nomenklatoryczny (oryginalne oznaczenie): Muscicapa goodenovii Vigors & Horsfield, 1827.
Nesomiro (Nesomira): gr. νησος nēsos ‘wyspa’ (tj. Chatham); rodzaj Miro Lesson, 1831 (skalinek)^[22]. Typ nomenklatoryczny (oryginalne oznaczenie): Miro traversi Buller, 1872.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki^[23]:

Petroica bivittata De Vis, 1897 – skalinek żałobny
Petroica archboldi Rand, 1940 – skalinek tarczowy
Petroica goodenovii (Vigors & Horsfield, 1827) – skalinek czerwonoczelny
Petroica multicolor (J.F. Gmelin, 1789) – skalinek szkarłatny
Petroica polymorpha Mayr, 1934 – skalinek rdzawogłowy
Petroica pusilla Peale, 1848 – skalinek pacyficzny
Petroica rosea Gould, 1840 – skalinek różowy
Petroica rodinogaster (Drapiez, 1819) – skalinek czarnosterny
Petroica phoenicea Gould, 1837 – skalinek czerwonogardły
Petroica boodang (Lesson, 1837) – skalinek białoskrzydły
Petroica macrocephala (J.F. Gmelin, 1789) – skalinek wielkogłowy
Petroica traversi (Buller, 1872) – skalinek czarny
Petroica longipes (Lesson & Garnot, 1827) – skalinek plamisty
Petroica australis (Sparrman, 1788) – skalinek wielki

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Wariant pisowni Petroica Swainson, 1829.
↑ Wariant pisowni Nesomiro Mathews & Iredale, 1913.
↑ Podgatunek P. macrocephala.
↑ Nie Muscicapa chrysoptera Quoy & Gaimard, 1830.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b W. Swainson: Zoological illustrations, or, Original figures and descriptions of new, rare, or interesting animals, selected chiefly from the classes of ornithology, entomology, and conchology, and arranged according to their apparent affinities. Wyd. 2. Cz. 1. Londyn: Baldwin & Cradock, 1829, s. ryc. 36. (ang.).
↑ R.-P. Lesson: Traité d’ornithologie, ou, Tableau méthodique des ordres, sous-ordres, familles, tribus, genres, sous-genres et races d’oiseaux: ouvrage entièrement neuf, formant le catalogue le plus complet des espèces réunies dans les collections publiques de la France. Bruxelles: Chez F.G. Levrault, 1831, s. 389. (fr.).
↑ J. Gould: The birds of Australia. Cz. 3. London: Printed by R. and J. E. Taylor, 1848, s. ryc. 1 i tekst. (ang.).
↑ Index universalis. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 282. (łac.).
↑ ^a ^b H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. ryc. lxvii. (niem.).
↑ ^a ^b Mathews 1912–1913 ↓, s. 109.
↑ Mathews 1912–1913 ↓, s. 110.
↑ G.M. Mathews & T. Iredale. A Reference List of the Birds of New Zealand. Part II. „Ibis”. Tenth series. 1 (3), s. 440, 1913. (ang.).
↑ W.L. Sclater. Aves. „The Zoological record”. 50 (2), s. 113, 1913. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (redaktorzy), Australasian robins, rockfowl, rockjumpers, Rail-babbler [online], IOC World Bird List (v13.1) [dostęp 2023-07-04] (ang.).
↑ D.W.D.W. Winkler D.W.D.W., S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J. Lovette S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J., Australasian Robins (Petroicidae), version 1.0, [w:] S.M.S.M. Billerman, B.K.B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2021, DOI: 10.2173/bow.petroi2.01 [dostęp 2023-07-04] (ang.), Petroica.
↑ The Key to Scientific Names ↓, Petroica [dostęp 2023-07-04] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Miro [dostęp 2023-07-04] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Erythrodryas [dostęp 2023-07-04] .
↑ J. Gould. On two New Genera of Birds belonging, one to the Family Sylviadæ, and the other to the Family Psittacidæ. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 10, s. 112, 1842. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Myiomoira [dostęp 2023-07-04] .
↑ ^a ^b G.R. Gray: Catalogue of the genera and subgenera of birds contained in the British Museum. London: The Trustees, 1855, s. 37. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Myioscopus [dostęp 2023-07-04] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Littlera [dostęp 2023-07-04] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Belchera [dostęp 2023-07-04] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Whiteornis [dostęp 2023-07-04] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Nesomiro [dostęp 2023-07-04] .
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M.P.M.& M. Kuziemko P. Mielczarek & M.P.M.& M., Podrodzina: Petroicinae Mathews, 1919-20 - skalinki (wersja: 2024-01-03), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2024-02-23] .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

G.M. Mathews. New generic names for Australian birds. „Austral Avian Record”. 1 (5), s. 105–117, 1912–1913. (ang.).
The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[4] Wariant pisowni Petroica Swainson, 1829.

[10] Wariant pisowni Nesomiro Mathews & Iredale, 1913.

[20] Podgatunek P. macrocephala.

[23] Nie Muscicapa chrysoptera Quoy & Gaimard, 1830.

[swa-1] W. Swainson: Zoological illustrations, or, Original figures and descriptions of new, rare, or interesting animals, selected chiefly from the classes of ornithology, entomology, and conchology, and arranged according to their apparent affinities. Wyd. 2. Cz. 1. Londyn: Baldwin & Cradock, 1829, s. ryc. 36. (ang.).

[les-2] R.-P. Lesson: Traité d’ornithologie, ou, Tableau méthodique des ordres, sous-ordres, familles, tribus, genres, sous-genres et races d’oiseaux: ouvrage entièrement neuf, formant le catalogue le plus complet des espèces réunies dans les collections publiques de la France. Bruxelles: Chez F.G. Levrault, 1831, s. 389. (fr.).

[gou-3] J. Gould: The birds of Australia. Cz. 3. London: Printed by R. and J. E. Taylor, 1848, s. ryc. 1 i tekst. (ang.).

[aga-5] Index universalis. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 282. (łac.).

[rei-6] H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. ryc. lxvii. (niem.).

[CITEREFMathews1912–1913[https://www.biodiversitylibrary.org/page/33339692_109]-7] Mathews 1912–1913 ↓, s. 109.

[CITEREFMathews1912–1913[https://www.biodiversitylibrary.org/page/33339693_110]-8] Mathews 1912–1913 ↓, s. 110.

[mat&ire-9] G.M. Mathews & T. Iredale. A Reference List of the Birds of New Zealand. Part II. „Ibis”. Tenth series. 1 (3), s. 440, 1913. (ang.).

[scl-11] W.L. Sclater. Aves. „The Zoological record”. 50 (2), s. 113, 1913. (ang.).

[ioc-12] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (redaktorzy), Australasian robins, rockfowl, rockjumpers, Rail-babbler [online], IOC World Bird List (v13.1) [dostęp 2023-07-04] (ang.).

[botw-13] D.W.D.W. Winkler D.W.D.W., S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J. Lovette S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J., Australasian Robins (Petroicidae), version 1.0, [w:] S.M.S.M. Billerman, B.K.B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2021, DOI: 10.2173/bow.petroi2.01 [dostęp 2023-07-04] (ang.), Petroica.

[14] The Key to Scientific Names ↓, Petroica [dostęp 2023-07-04] .

[15] The Key to Scientific Names ↓, Miro [dostęp 2023-07-04] .

[16] The Key to Scientific Names ↓, Erythrodryas [dostęp 2023-07-04] .

[gou2-17] J. Gould. On two New Genera of Birds belonging, one to the Family Sylviadæ, and the other to the Family Psittacidæ. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 10, s. 112, 1842. (ang.).

[18] The Key to Scientific Names ↓, Myiomoira [dostęp 2023-07-04] .

[gray-19] G.R. Gray: Catalogue of the genera and subgenera of birds contained in the British Museum. London: The Trustees, 1855, s. 37. (ang.).

[21] The Key to Scientific Names ↓, Myioscopus [dostęp 2023-07-04] .

[22] The Key to Scientific Names ↓, Littlera [dostęp 2023-07-04] .

[24] The Key to Scientific Names ↓, Belchera [dostęp 2023-07-04] .

[25] The Key to Scientific Names ↓, Whiteornis [dostęp 2023-07-04] .

[26] The Key to Scientific Names ↓, Nesomiro [dostęp 2023-07-04] .

[mk-27] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M.P.M.& M. Kuziemko P. Mielczarek & M.P.M.& M., Podrodzina: Petroicinae Mathews, 1919-20 - skalinki (wersja: 2024-01-03), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2024-02-23] .

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[b]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[c]

[18]

[19]

[d]

[20]

[21]

[22]

[23]