Plac Mieroszewskich w Mysłowicach
| Stare Miasto | |
 Fragment placu Mieroszewskich – pośrodku kamienice pod nr. 2 i 4 (2021) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
Położenie na mapie Mysłowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°14′43,4″N 19°08′16,3″E/50,245389 19,137861
| |
Plac Mieroszewskich w Mysłowicach – plac w Mysłowicach, położony w północnej części miasta, na terenie dzielnicy Stare Miasto.
Stanowi on część zabytkowego założenia urbanistycznego miasta Mysłowice, a został on ukształtowany w latach międzywojennych. Znajduje się przy nim kilka kamienic mieszczańskich oraz budynek dawnej synagogi. Nazwa placu upamiętnia ród Mieroszewskich.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Plac Mieroszewskich położony jest na obszarze mysłowickiej dzielnicy Stare Miasto. Rozciąga się on od ulicy Bytomskiej po stronie północno-zachodniej po Rynek po stronie południowo-wschodniej. Od strony północno-wschodniej dochodzą do niego kolejno ulice: Wierzbowa, Piastowska i H. Kołłątaja, a od strony południowo-zachodniej ulica Przemszy i ponownie ulica H. Kołłątaja[1].
Plac Mieroszewskich to droga gminna nr 240007S o klasie drogi lokalnej (L)[2]. W systemie TERYT plac widnieje pod numerem 52077[3], a kod pocztowy dla adresów przy nim to 41-400[4].
Plac Mieroszewskich jest częścią mysłowickiego Starego Miasta, w której dominują mieszczańskie kamienice i wille z przełomu XIX i XX wieku, reprezentujące różne style architektoniczne – przeważnie eklektyzm[5][6]. Plac ten wraz z jej zabudową po północno-wschodniej stronie jest częścią zabytkowego układu urbanistycznego miasta Mysłowice, wpisanego do rejestru zabytków nieruchomych pod nr. A/1183/72[7].
Wzdłuż placu Mieroszewskich biegnie czerwony szlak turystyczny – Szlak im. Mariana Kantora-Mirskiego[8].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Plac Mieroszewskich znajduje się na obszarze założenia urbanistycznego mysłowickiego Starego Miasta, które zaczęło się kształtować od przełomu XIII i XIV wieku[9]. Duże znaczenie dla rozwoju miasta miało powstanie w latach 40. XIX wieku linii kolejowej[10], a okres świetlności rozwoju Mysłowic przypadł na drugą połowę XIX wieku i początki XX wieku[11]. Zmieniała się wówczas zabudowa m.in. wzdłuż ulic wokół mysłowickiego Rynku[12].
Na początku XIX wieku nastąpił znaczny napływ Żydów w Mysłowic, co zdecydowało o powstaniu bożnicy przy późniejszym placu Mieroszewskich, którą wybudowano w 1826 roku[13].
Pod koniec XIX wieku z północno-zachodniego narożnika Rynku dzięki wyburzeniu zabudowy narożnej parceli poprowadzono ulicę biegnącą dalej do ulicy Bytomskiej[14]. Była to Synagogenstrasse, która przed 1914 rokiem przechodziła przez Blücherplatz (do niej dochodziły późniejsze ulice Piastowska i Wierzbowa) do Beuthenerstrasse (późniejsza ulica Bytomska)[15]. Przy ówczesnej Synagogenstrasse 6 funkcjonował hotel dla czeladników Berty Zorawik[16].
Plac Mieroszewskich we współczesnym kształcie ukształtował się dopiero w latach międzywojennych[17]. W tym czasie zostały wyburzone znajdujące centralnej części placu chaty[18][19]. W 1927 roku parafia Krzyża Świętego odkupiła budynek dawnej synagogi od firmy meblowej „Robak” i przekształciła go w Katolicki Dom Ludowy[17].
5 maja 1972 roku plac Mieroszewskich jako część zabytkowego układu urbanistycznego miasta Mysłowice został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa katowickiego[5]. Przed 1989 roku plac nosił nazwy: ulica Parkowa, plac Wyzwolenia i plac 22 Lipca[17], a po 1989 roku został on przemianowany na plac Mieroszewskich, upamiętniając w ten sposób polski ród szlachecki[20].
W 2013 roku na placu Mieroszewskich dominowały opuszczone kamienice oraz zamknięte lokale usługowe[21]. W tym czasie funkcjonowało sześć działalności gospodarczych, a budynki pod nr. 2 i 4 były pustostanami[22]. W 2015 roku wyremontowano nawierzchnię placu[23].
Obiekty zabytkowe i miejsca pamięci[edytuj | edytuj kod]
- Bożnica (pl. Mieroszewskich 1) – z 1826 roku; z zachowanym zasadniczo pierwotnym kształtem architektonicznym[13]; jest to obiekt murowany, wybudowany na planie prostokąta[24],
- Kamienica (pl. Mieroszewskich 2) – z przełomu XIX i XX wieku[17]; czterokondygnacyjna[22]; jest to obiekt murowany z czerwonej cegły, posiadający liczne detale w tynku i piaskowcu[17],
- Kamienica (pl. Mieroszewskich 4) – z 1896 roku; pięciokondygnacyjna[22]; jest to obiekt murowany z czerwonej cegły, posiadający liczne detale w tynku i piaskowcu[17],
- Kamienica (pl. Mieroszewskich 6) – budynek mieszkalno-usługowy; czterokondygnacyjny[22],
- Kamienica (pl. Mieroszewskich 8) – budynek mieszkalny; czterokondygnacyjny[22].
Gospodarka i instytucje[edytuj | edytuj kod]
Według stanu z początku 2024 roku przy placu Mieroszewskich znajdowało się 10 podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON, w tym m.in. gabinety lekarskie[25].
Wierni rzymskokatoliccy mieszkający przy placu Mieroszewskich przynależą do parafii Krzyża Świętego[26].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Urząd Miasta Mysłowice: Zintegrowany System Informacji Przestrzennej Miasta Mysłowice – CRD MIIP. zsip.myslowice.pl. [dostęp 2024-01-02]. (pol.).
- ↑ Geoportal Województwa Śląskiego – ORSIP. Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Katowicach. [dostęp 2024-01-02]. (pol.).
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. Wyszukiwanie. eteryt.stat.gov.pl. [dostęp 2024-01-02]. (pol.).
- ↑ Poczta Polska: Wyszukiwarka kodów pocztowych (Pocztowych Numerów Adresowych). kody.poczta-polska.pl. [dostęp 2024-01-02]. (pol.).
- ↑ a b Gminny… 2021 ↓, s. 71.
- ↑ Dragan 2016 ↓, s. 73.
- ↑ Gminny… 2021 ↓, s. 34.
- ↑ Śląska Organizacja Turystyczna: Szlak pieszy – Czerwony – Katowice – Mysłowice im. M. Kantora-Mirskiego. www.slaskie.travel. [dostęp 2024-01-02]. (pol.).
- ↑ Gminny… 2021 ↓, s. 27.
- ↑ Gminny… 2021 ↓, s. 30.
- ↑ Gminny… 2021 ↓, s. 31.
- ↑ Gminny… 2021 ↓, s. 32.
- ↑ a b Witecka 2008 ↓, s. 34.
- ↑ Szkice… 1961 ↓, s. 22.
- ↑ Sulik 2017a ↓, s. 252.
- ↑ Sulik 2017a ↓, s. 163.
- ↑ a b c d e f Karol Wieniawski: Kamienica przy Placu Mieroszewskich 2 i 4 – historia i wspomnienia mieszkańców. www.mdhmyslowice.pl, 2017. [dostęp 2024-01-13]. (pol.).
- ↑ Dragan 2016 ↓, s. 91.
- ↑ Gminny… 2021 ↓, s. 33.
- ↑ Sulik 2017a ↓, s. 52.
- ↑ Dragan 2016 ↓, s. 82.
- ↑ a b c d e Dragan 2016 ↓, s. 133.
- ↑ Sylwia Żygłowicz: Zmiana organizacji ruchu w rejonie Placu Mieroszewskich. itvm.pl, 2015-08-28. [dostęp 2024-01-13]. (pol.).
- ↑ Synagogi. naszemyslowice.com.pl, 2011. [dostęp 2024-01-13]. (pol.).
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Baza internetowa REGON. wyszukiwarkaregon.stat.gov.pl. [dostęp 2024-01-02]. (pol.).
- ↑ Katalog… 2005 ↓, s. 448.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Weronika Dragan, Przemiany funkcjonalno-przestrzenne Starego Miasta w Mysłowicach w latach 1913–2013, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach nr 3475, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2016, ISBN 978-83-8012-884-2 (pol.).
- Gminny Program Opieki nad Zabytkami Miasta Mysłowice na lata 2022 – 2025, Załącznik do uchwały Nr L/762/21 Rady Miasta Mysłowice z dnia 21 grudnia 2021 r., Mysłowice 2021 (pol.).
- Katalog Archidiecezji Katowickiej. Część II Dekanaty i parafie, Katowice: Kuria Metropolitalna w Katowicach, 2005, ISBN 978-83-922482-7-9 (pol.).
- Alfred Sulik, Historia Mysłowic. T. 1: Do 1922 roku, Wydanie 3. rozszerzone, uzupełnione i poprawione, Mysłowice: Urząd Miasta Mysłowice, 2017a, ISBN 978-83-7593-327-7 (pol.).
- Alfred Sulik, Historia Mysłowic. T. 2: 1922–1945: Miasto w Polsce odrodzonej 1922–1939 i Trzeciej Rzeszy niemieckiej 1939–1945, Wydanie 2, Mysłowice: Urząd Miasta Mysłowice, 2017b, ISBN 978-83-7593-328-4 (pol.).
- Szkice z dziejów Mysłowic, Śląski Instytut Naukowy w Katowicach. Społeczny Komitet Obchodu 600-lecia istnienia miasta Mysłowic, Katowice: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne, 1961 (pol.).
- Helena Witecka, Moje miasto Mysłowice, Wydanie pierwsze, Mysłowice: Drukarnia B1, 2008, ISBN 978-83-927954-0-7 (pol.).
