Pleszka kaukaska
| Phoenicurus erythrogastrus[1] | |||
| (Güldenstädt, 1775) | |||
.jpg) Samiec | |||
_I_IMG_7102.jpg) Samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
pleszka kaukaska | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Pleszka kaukaska[3] (Phoenicurus erythrogastrus) – gatunek małego ptaka z rodziny muchołówkowatych (Muscicapidae). Występuje w środkowej Azji i na Kaukazie[4], gniazduje w wysokich górach[5].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Po raz pierwszy gatunek opisał Johann Anton Güldenstädt w 1775 na łamach Novi Commentarii Academiae Scientiarum Imperialis Petropolitanae. Holotyp pochodził z Kaukazu. Autor nadał nowemu gatunkowi nazwę Motacilla erythrogastra[6]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza pleszkę kaukaską w rodzaju Phoenicurus. Wyróżnia dwa podgatunki – P. e. erythrogastrus i P. e. grandis[7]. Badane było zróżnicowanie w sekwencji genu cytochromu b u dwóch populacji: P. e. erythrogastrus i P. e. grandis. Różnica wyniosła 2,3%[8].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała wynosi około 18 cm, masa ciała 21–29 g[9]. Większa od pleszki zwyczajnej. Samiec z czarnym grzbietem, skrzydłami i gardłem, głowa również czarna z białą czapeczką. Na lotkach duże białe lusterko. Spód ciała i ogon rudoczerwone. Samica podobna do samicy pleszki zwyczajnej, rozróżnialna po większych rozmiarach ciała[5].
Podgatunki i zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
IOC wyróżnia dwa podgatunki[7]:
- P. e. erythrogastrus (Güldenstädt, 1775) – Wielki Kaukaz; poza sezonem lęgowym Zakaukazie i Iran[9]
- P. e. grandis (Gould, 1850) – obszar na północ od jeziora Bajkał oraz od Ałtaju i zachodniej Mongolii na południe po wschodni Afganistan, północno-zachodnie i centralne Chiny oraz Himalaje; poza sezonem lęgowym również w północnych Indiach oraz we wschodnich i południowych Chinach[9]
Status[edytuj | edytuj kod]
IUCN uznaje pleszkę kaukaską za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji nie została oszacowana, ale jej trend uznawany jest za stabilny[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Phoenicurus erythrogastrus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Phoenicurus erythrogastrus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Saxicolinae Vigors, 1825 - kląskawki (wersja: 2019-10-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-10].
- ↑ White-winged Redstart (Phoenicurus erythrogastrus) – BirdLife species factsheet. BirdLife DataZone. [dostęp 2017-01-02].
- ↑ a b Lars Jonsson: Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego. Muza S.A., 2006. ISBN 83-7319-927-6.
- ↑ J.A. Güldenstädt. Sex avivm descriptiones. „Novi Commentarii Academiae Scientiarum Imperialis Petropolitanae”. T. XIX. s. 469–470.
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Chats, Old World flycatchers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-10]. (ang.).
- ↑ Kemal Topaç Ertan. S17-5 The evolutionary history of Eurasian redstarts, Phoenicurus. „Acta Zoologica Sinica”, s. 310–313, 2006.
- ↑ a b c Collar, N.: White-winged Redstart (Phoenicurus erythrogastrus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-10].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).