Portal:Literatura

Skrót: P:L
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Literatura

Literatura to wszystkie "sensowne twory słowne" (Stefania Skwarczyńska[potrzebny przypis]), zatem dzieła artystyczne, literatura piękna, oraz teksty użytkowe, literatura stosowana - zachowane w formie pisanej lub w przekazie ustnym. Dzieli się ją na trzy rodzaje literackie: epikę, lirykę i dramat.

Inne portale dotyczące literatury: William Szekspir, Komiks, Bibliologia, Fantastyka, Fantasy, Śródziemie.


Wybrany wyróżniony artykuł

Dzwony Bazylei (oryg. fr. Les Cloches de Bâle) – powieść Louisa Aragona, pierwsza z cyklu Świat rzeczywisty, opublikowana po raz pierwszy w roku 1934. Było to dzieło przełomowe w dorobku autora, potwierdzające jego zerwanie z lansowanym wcześniej surrealizmem na rzecz realizmu o wyraźnej wymowie ideologicznej. Pisarz traktował od tej pory pisane przez siebie powieści nie tylko jako dzieła literackie, ale również marksistowskie analizy społeczne, mające zachęcać czytelnika do zaangażowania się w ruch robotniczy.

Przekład Dzwonów Bazylei na język polski powstał dwa lata po opublikowaniu oryginału francuskiego. Jego autorem był Wacław Rogowicz.



Wybrana wyróżniona sylwetka

Matteo Maria Boiardo, hrabia di Scandiano (ur. 1441, zm. 20 grudnia 1494) – włoski poeta, związany z dworem Estów w Ferrarze, gubernator Modeny i Reggio Emilia.

Matteo Maria Boiardo urodził się w rodzinnej posiadłości Scandiano koło Reggio Emilia. Do dziesiątego roku życia przebywał wraz z ojcem na dworze w Ferrarze. Po śmierci ojca jego wychowaniem zajął się dziadek Feltrino, humanista. W młodym wieku został panem rozległych dóbr, zmuszonym do zarządzania majątkiem i prowadzenia sporów z krewnymi zgłaszającymi pretensje do części dziedzictwa. W 1469 roku zakochał się w Antonii Caprara, która stała się odtąd muzą jego poezji lirycznej.

W 1476 roku wstąpił na służbę księcia Ferrary Herkulesa I d’Este. Następne trzy lata spędzone w Ferrarze miały decydujący wpływ dla jego rozwoju. Pod wpływem kultywowanej na dworze ferraryjskim literatury rycerskiej Boiardo rozpoczął pracę nad dziełem swego życia Rolandem zakochanym (Orlando inamorato).

Po zawarciu małżeństwa z Taddeą Gonzaga di Novellara objął urząd gubernatora Modeny. Zapadł w tym czasie na zdrowiu. Mimo to nadal intensywnie pracował nad poematem, którego pierwsze wydanie ukazało się w 1483 roku w Reggio Emilia. W 1487 roku został gubernatorem tego miasta. Po wkroczeniu do Włoch w 1494 roku armii Karola VIII, starał się chronić przed Francuzami miejscową ludność. Zmarł w grudniu tego roku.

Boiardo jest autorem przekładów z łaciny na włoski. W 1476 roku ukazał się zbiór jego pieśni zatytułowany Canzoniere, w którym opiewa piękną Antonię Caprarę. Jednak dziełem, z powodu którego jest uznawany za najwybitniejszego poetę włoskiego XV wieku, został poemat rycerski Roland zakochany.



Listy na medal

Lista pierwszych wydań dzieł Stanisława Lema drukiem zwartym - Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie literatury

Artykuły na medal

Stanisław Moskal (ur. 1935) - Giacomo CasanovaAntoni LangeVictor HugoWilliam SzekspirLeconte de LisleHenry Wadsworth LongfellowLiteratura szwedzkojęzycznaMelchior WańkowiczLolita - Arrakis (Diuna) - Rudyard Kipling - Bjørnstjerne Bjørnson

Dobre artykuły

Wergiliusz - Piotr Starkowiecki - Weronika Rosati - Ustrój polityczny Aten (Arystoteles) - Hobbit, czyli tam i z powrotem - Ferenc Molnár - John Ronald Reuel Tolkien - Galadriela - Rivendell - Przegląd dzieł Williama SzekspiraSonety Williama SzekspiraW poszukiwaniu straconego czasuBestia ludzka - Pieśń o zabiciu Andrzeja Tęczyńskiego - Nędznicy - Pateryk Kijowsko-Pieczerski - Dzwony Bazylei - Pasażerowie z dyliżansu - Rok dziewięćdziesiąty trzeci - Oryginał Laury - Lawon Barszczeuski - Hella (Mistrz i Małgorzata) - Zabójstwo przy Rue Morgue - Nortowie - Statek śmierci - Dziennik Anny Frank - Górski wieniec - Nautilus (fikcyjny okręt) - Space Science Fiction Magazine - Władysław Szlengel - Teodor Prodrom - Sully Prudhomme - Stosunki polsko-żydowskie w czasie drugiej wojny światowej (esej) - Stanisław Lem - Słońce też wschodzi - Sławamir Adamowicz - Sejm ptasi - Sąd polubowny (komedia Menandra) - Natalla Babina - Odludek albo mizantrop - Menander - Matteo Maria Boiardo - Markijan Szaszkewycz - Literatura bizantyńska za panowania dynastii heraklijskiej 610-717 - Literatura bizantyńska epoki Laskarysów i Paleologów (1204–1453) - Literatura bizantyńska epoki Komnenów i Angelosów (1081-1204) - Literatura bizantyńska epoki justyniańskiej 527-610 - Kakashi Hatake - Jan Malalas - Gustav Wied - Górski wieniec - Fabijan Szantyr - Ernest Hemingway - Chrétien de Troyes - Agatiasz Scholastyk - Harry Potter i Kamień Filozoficzny (powieść)


Rodzaje i gatunki literackie

Liryczne: aleksandrynanakreontykbergerettabukolika (sielanka)cichōkadumkaelegiaepigramatepitafiumepyllionfraszkafugazelhaikuhymnkaligramkasydalimerykodapieśńpsalmromancarubajjatshisielankasonettren

Epickie: anegdotaautobiografiabajkabaśńbiografiachansons de gesteeposhumoreskakronikalegendamakamamonogatarinowelaopowiadaniepaterykpowieśćpowieść auktorialnapowieść autobiograficznapowieść biograficznapowieść detektywistycznapowieść epistolarnapowieść fantastycznapowieść historycznapowieść kryminalnapowieść poetyckapowieść produkcyjnapowieść przygodowapowieść psychologicznapowieść społeczno-obyczajowapowieść tendencyjnasadżsirat

Dramatyczne: dramat antycznydramat niescenicznydramat satyrowydramat symbolicznydramat szekspirowskidramat romantycznydramat historycznydramat współczesnydramat modernistycznydramat właściwykomediaoficjumskecztragediatragifarsa

Mieszane: balladaballada romantycznadramat romantycznygawędasatyrapoemat dygresyjnypoemat heroikomicznypowieść poetyckasylwatraktat

Pograniczne: apologiabestiariuszdziennikemblematesejfelietonlatopispamiętnikreportaż


Literatura obca

afrykańskaalbańskaangielskaamerykańskaarabskaaustriackaazerskabengalibiałoruskabrazylijskabułgarskachorwackachińskaczeskaduńskaestońskafińskafarerskafrancuskagreckagruzińskahebrajskahindihiszpańskairlandzkaislandzkajapońskakanadyjskakatalońskakoreańskalatynoamerykańskalitewskałotewskamacedońskamalajskameksykańskamongolskaniemieckojęzycznanorweskanowogreckaormiańskaperskaportugalskarosyjskarumuńskasanskryckaserbskasłowackasłoweńskaszwajcarskaszwedzkojęzycznatureckaukraińskawalijskawęgierskawłoskaantycznej Grecjiantycznego Rzymu


Czasopisma literackie

Ukazujące się: AkcentArtPAPIERBorussiaCzas KulturyDialogEnigmaFA-artFo paHa!artKursywaLiteratura na ŚwiecieNowa Fantastyka - Nowe KsiążkiOdraOpcjePamiętnik LiterackiPomostyProtokół kulturalnyRed.Rita BaumStudiumTekstualiaTeksty DrugieToposWakatZeszyty PoetyckieZnak

Niewydawane: ArtyleriaBrulion - ChimeraFenixFenix AntologiaGazeta LiterackaKamenaKwadrygaKłosyKresyKurier Polski (1829-1831)LampaLiniaLiteratura (tygodnik)Literatura LudowaMaskiNowe WidnokręgiNowy Pamiętnik WarszawskiPonowaPograniczaPro Arte et StudioProsto z MostuPrzegląd Artystyczno-LiterackiPrzegląd PolskiSkamanderSycynaSztuka i NaródTwórczośćTygodnik IlustrowanyUndergruntWiadomości LiterackieWspółczesnośćZapisZdrójZebraZeszyty LiterackieZwrotnica

Zobacz też: Kategorię grupującą czasopisma literackie.


Aktualności literackie




Wybrany cytat

Wybrana grafika

=Selma Lagerlöf
=Selma Lagerlöf

Portret Selmy Lagerlöf,
Carl Larsson, 1908.


Chcesz pomóc?

Kategoria zalążków artykułów literackich zawiera bardzo wiele haseł. Pomóż nam poprawić ich jakość! Kliknij tutaj i wybierz artykuł, który chcesz poszerzyć. Dziękujemy!


Wikiprojekty!


Jeśli masz jakieś pytanie wiążące się z literaturą, możesz je zadać na stronach dyskusji wikiprojektów: literackiego i literaturoznawczego. A może sam/sama dołączysz do ich uczestników i zechcesz wzbogacić zasoby Wikipedii, pisząc nowy artykuł o jakimś utworze literackim czy pisarzu, lub poszerzając już istniejący?


Do poszerzenia

Twórcy: Doris LessingKarl Adolph GjellerupKnut HamsunJulia HartwigMichel HouellebecqPer JersildNadżib MahfuzOlga TokarczukJan Chryzostom PasekJuliusz SłowackiStendhalMichaił SzołochowFederico García LorcaGuy de MaupassantKostis PalamasJózef Roth

Dzieła: Antoniusz i KleopatraBoska komediaCzekając na GodotaFaustFerdydurkeGargantua i PantagruelKról LearKubuś Fatalista i jego panLolitaSonety do LauryŚlubNa Zachodzie bez zmianNocny lotIdiotaOdysejaPani BovaryPieśń o Nibelungach

Pojęcia: dramat właściwyepos rycerskigawędaliteratura angielskaliteratura antycznej Grecjiliteratura chińskamiraklnowelapostać literackapowieśćtrawestacjaweryzm


Ostatnio dodane

Niektóre niedawno dodane artykuły związane z literaturą:

Sylwetki twórców: Hedvig Charlotta Nordenflycht - Bengt Lidner - Anna Maria Lenngren - Anzia Yezierska - Urban von Feilitzen - Paul Carell - Per Olof Sundman - Mariusz Surosz - Sven-Eric Liedman - Steven Brust - Ibikos - Thomas Sjöberg (dziennikarz) - Göran Tunström - Aftoniusz - Mustaj Karim - Göran Sonnevi - Witold Starecki - Jelena Dimitrijević - Damian Dawid Nowak - Anna Matwiejewa - Joey Travolta - Emanuel Kratochwil - Małgorzata Dzieduszycka-Ziemilska - Michaił Dudin - Zdzisław Cozac

Dzieła literackie: Kariera Artura Ui - Wrota Obelisków - Trylogia Pękniętej Ziemi - Obudź się i śnij - Orbis pictus

Pojęcia: literatura farerska - literatura fińska - pirychej - postać literacka - prąd literacki - tradycja literacka - koło hermeneutyczne - literatura obrachunków inteligenckich - raki - literackość - impresjonizm

Grupy i pokolenia literackie: Inaczej - Wierzbak - Próby - Pokolenie „Współczesności” - Kontynenty

Postacie literackie - Marko Ramius


Inne portale polskojęzycznej Wikipedii



Przypisy