Premaoryskie osadnictwo w Nowej Zelandii
Premaoryskie osadnictwo w Nowej Zelandii − teoria próbująca dowieść, że wyspy nowozelandzkie zostały zasiedlone przez Celtów, Greków, a może nawet Egipcjan na długo przed pojawieniem się polinezyjskich przodków Maorysów.
Teorie[edytuj | edytuj kod]
Martin Doutré w książce wydanej w roku 1999 dowodził, że Nowa Zelandia została zasiedlona − przed przybyciem Polinezyjczyków − przez Celtów, o czym mają świadczyć petroglify odkryte na jednym ze wzgórz w Silverdale, dzielnicy Auckland[1][2]. Pierwszym, który wysnuł teorię o pre-polinezyjskim zasiedleniu Nowej Zelandii, był Kerry Bolton, który w roku 1987 opublikował pracę pt. Lords of the Soil[3], w której oznajmiał, że Polinezja była zamieszkana przez Europejczyków od najdawniejszych czasów[4].
Inne książki na ten sam temat to The Great Divide: The Story of New Zealand & its Treaty, (2012) autorstwa dziennikarza Iana Wisharta i To the Ends of the Earth Maxwella C. Hilla, Gary'ego Cooka i Noela Hilliama, którzy również byli zdania, że Nową Zelandię odkryto znacznie wcześniej[5][6].
David Rankin, starszy iwi Ngāpuhi, zwraca uwagę na legendy maoryskie sugerując, że ludzie o jaśniejszym zabarwieniu skóry byli obecni na wyspach w chwili przybycia Maorysów i że naukowcy uknuli spisek, by nie dopuścić do badań[7][8].
Kerry Howe z Massey University napisał pracę o alternatywnych teoriach zasiedlania Nowej Zelandii[9].
Poglądy naukowców[edytuj | edytuj kod]
Historycy i archeolodzy odrzucają te teorie. Michael King napisał w swej Historii Nowej Zelandii: „Mimo mnóstwa amatorskich teorii o przybyszach z Melanezji, Ameryki Południowej, Egiptu, Fenicji, czy też o Celtach kolonizujących Nową Zelandię, nie ma nawet najmniejszych dowodów, że pierwszymi ludźmi był tutaj ktokolwiek inny niż Polinezyjczycy”[10], Richard Hill, profesor z Uniwersytetu Wiktorii w Wellington, powiedział w roku 2012: „Żadna (z tych teorii) nigdy nie została poddana jakimkolwiek badaniom naukowym”[7], zaś Hugh Laracy z Uniwersytetu w Auckland nazwał je „dzikimi spekulacjami”, które zostały „całkowicie odrzucone przez ludzi nauki”[8].
Inny historyk, Vincent O'Malley, a także Nowozelandzkie Stowarzyszenie Archeologiczne uważają, że teorie te mają rasistowski lub też polityczny wydźwięk[7][11]. Scott Hamilton w liście otwartym „No to Nazi Pseudo-history” wyjaśnia swoje obiekcje wobec teorii Boltona i Doutré[12].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Martin Doutré: Ancient Celtic New Zealand. Auckland: Dé Danann Publishers, 1999. ISBN 978-0-4730-5367-3.
- ↑ Wayne Thompson. Call to save hilltop boulders. „The New Zealand Herald”, 6 maja 2009.
- ↑ Kerry R. Bolton: Lords of the Soil. Petone: Realist Publications, 1987. OCLC 154233606.
- ↑ Barrie Sargeant: Kerry Bolton: a nut, or just a misunderstood Mormon/Satanist/Nazi?. Fightdemback, 2 grudnia 2004. [dostęp 2013-02-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-14)].
- ↑ Ian Wishart: The Great Divide: The Story of New Zealand and its Treaty. Auckland: Howling at the Moon, 2012. ISBN 978-0-9876573-6-7.
- ↑ Maxwell C. Hill: To the Ends of the Earth. Taupiri: Ancient History Publications, 2012. ISBN 978-0-473-20687-1.
- ↑ a b c Rebecca Quilliam. Historians rubbish claims of academic conspiracy. „The New Zealand Herald”, 27 grudnia 2012.
- ↑ a b Stoush over pre-Maori colonisers theory. „Fairfax NZ News”, 28 grudnia 2012.
- ↑ Kerry Howe: The Quest for Origins: Who First Discovered and Settled New Zealand and the Pacific Islands?. Auckland: Penguin Books, 2003.
- ↑ Michael King: The Penguin History of New Zealand. Penguin Books, 1994, s. 29. ISBN 0-14-301867-1.
- ↑ Alternative Archaeology. New Zealand Archaeological Association. [dostęp 2013-02-12].
- ↑ Scott Hamilton: No to Nazi Pseudo-history: an Open Letter. Scoop Review of Books, 18 listopada 2008.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- K. R. Howe: The Quest for Origins: Who First Discovered and Settled New Zealand and the Pacific Islands?. Auckland: Penguin Books, 2003. ISBN 978-0-1430-1857-5.