Przywództwo partyjne

Przywództwo partyjne – typ przywództwa politycznego, który jest realizowany w ramach partii politycznej. Odnosi się do opisu przywódcy partyjnego, jego relacji ze zwolennikami oraz otoczeniem. Jest pojęciem najbliżej związanym z politologią. W studiach nad przywództwem partyjnym, główny nacisk kładzie się na osobę przywódcy partyjnego.

Przywódca partyjny

Jest to osoba stojąca na czele partii, zajmująca najwyższe stanowisko w strukturach organizacyjnych danego ugrupowania. Nazwa stanowiska jest uzależniona od zasad przyjętych w statucie danej partii politycznej. Stanowisko to może być określane jako przewodniczący partii, prezes partii lub przewodniczący zarządu głównego.

Kto zostaje przywódcą partyjnym

Przypisanie miana przywódcy partyjnego następuje w konsekwencji zastosowania podejścia pozycyjnego albo behawioralnego. Przywódca partyjny może być bowiem wskazany względem pozycji, jaką zajmuje w strukturze partii lub roli, jaką w niej odgrywa. Bliższe politologii jest podejście polegające na określeniu przywódcą politycznym osoby stojącej najwyżej w hierarchii danej partii politycznej. Nie mniej jednak, można przypisać przywództwo partyjne ze względu na spełnienie obu wymogów jednocześnie. Dotyczy to sytuacji, kiedy przywódca partyjny piastuje najwyższe stanowisko w strukturach danego ugrupowania oraz jednocześnie pomimo tego pełni tę rolę bez potrzeby odwoływania się do prerogatyw wynikających z przysługujących mu uwarunkowań formalnych.

Klasyfikacje przywództwa partyjnego

Wyróżnienie przywództwa partyjnego względem liczby podmiotów pełniących rolę przywódczą implikuje sytuację dwojaką. Kiedy daną rolę pełni jedna osoba, można określić to mianem przywództwa indywidualnego, zaś w przypadku, kiedy rolę taką odgrywa wiele osób zasadnym jest zastosowanie kategorii zbiorowego przywództwa partyjnego (np. w niektórych partiach ekologicznych mamy do czynienia jednocześnie z dwoma osobami na stanowisku przywódcy partyjnego). Kryterium legalności pozwala wskazać na przywództwo partyjne o charakterze legalnym albo nielegalnym. Pierwsze występuje wówczas gdy dochodzi do niego w ramach partii formalnie zarejestrowanej i funkcjonującej w oparciu o obowiązujące prawo. Z drugiej strony mamy do czynienia z przywództwem partyjnym o charakterze nielegalnym, kiedy to funkcjonowanie przywódcy czy też jego partii jest sprzeczne z prawem. Przywództwo partyjne jest formalne, kiedy osoba pełni stanowisko wyróżnione w formalnych strukturach, to jest takich, które są określone w statutach czy regulaminach. Natomiast nieformalne jest wówczas, gdy partia ta nie posiada sformalizowanej struktury i działa na zasadzie luźnych powiązań.

Literatura

Maciej Hartliński: Przywództwo partyjne w Polsce. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2011. ISBN 978-83-7780-151-2.brak strony w książce