Ratusz w Iławie
53°35′50″N 19°33′40″E/53,597222 19,561111 nr rej. 1534 z 09.11.1994[1]
| |
 Ryc. 1. Ratusz od strony południowo-wschodniej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Typ budynku |
ratusz |
| Styl architektoniczny | |
| Rozpoczęcie budowy |
1910 |
| Ukończenie budowy |
1912 |
| Zniszczono |
1945 |
| Odbudowano |
lata 90. XX wieku |
Położenie na mapie Iławy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu iławskiego  | |
| 53°35′50″N 19°33′40″E/53,597222 19,561111
| |
Ratusz w Iławie – neobarokowy ratusz w Iławie, zbudowany w latach 1910-1912 za kadencji burmistrza ówczesnej Iławy – Karla Friedricha Giesego, przy ul. Niepodległości 13.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwszy ratusz w Iławie istniał w 1317 i był wielokrotnie przebudowywany[2]. Został rozebrany w 1706[2].
Pomyślna sytuacja gospodarcza, zasobna kasa miejska umożliwiły podjęcie po dziesiątkach lat, decyzji w sprawie budowy ratusza miejskiego. Powstał on w latach 1910-1912 z inicjatywy i pod osobistym kierownictwem burmistrza Karla Friedricha Giesego. Okazały, reprezentacyjny gmach ratusza w stylu neobarokowym[2] usytuowano przy głównej ulicy (Kaiserstrasse) na terenach zielonych starej fosy miejskiej. Cena zakupu gruntów pod jego budowę wyniosła 90 tys. marek, a koszty budowy łącznie z urządzeniem wnętrz przeszło 200 tys. marek. Ratusz został mocno zniszczony podczas II wojny światowej[2], odbudowany w okresie PRL-u służył jako hala targowa[2]. W 1995 przeszedł kapitalny remont. Od tego czasu jest siedzibą burmistrza oraz Rady Miasta.
Budynek został objęty ochroną konserwatorską i wpisany w rejestr zabytków 19 listopada 1994 (nr rejestru 1534)[1].
Architektura ratusza[edytuj | edytuj kod]
Budynek ratusza składa się z kilku części i został wzniesiony na rzucie dość rozbudowanym (patrz ryc. 2). Jednym z ciekawszych elementów części głównej (środkowej) są schody zewnętrzne usytuowane po obu stronach głównego wejścia do ratusza. Mają one charakter okazały, a dolna część schodów osłonięta jest obustronnie ogromnymi i masywnymi wolutami. Każda z nich zakończona jest małą płaskorzeźbą w postaci lwiej głowy z otwartą paszczą. W wyższej kondygnacji znajdują się trzy wysokie okna (ryc. 7) oddzielone od siebie pilastrami toskańskimi z doskonale widocznymi kanelurami (żłobkami). Nad oknami umieszczone trójkątne naczółki z dekoracją środkową w postaci masek ludzkich. Powyżej fryz joński koronujący elewację, zaś w części dachu trzy facjatki, a zwieńczeniem jest dwustopniowa wieża z tarasem, tarczą zegarową oraz hełmem.
Skrzydła budynku (4) współcześnie poszerzone, gdyż pierwotnie stanowiły one połowę obecnego skrzydła wschodniego i zachodniego. Jednak elementy architektoniczne zostały odtworzone w postaci wielkich wolut podpierających szczyty od strony dziedzińca, a na osi pilastrów (na dachu) znajdują się posążki w postaci niewielkich wazonów (lub jak niektórzy twierdzą – żołędzi).
Wewnętrzne części skrzydeł to koszowe arkady dźwigające taras ograniczony balustradą, a w podcieniach wielkie i szerokie okna zakończone łukiem koszowym. Strona południowa (ryc. 3) to współczesna dobudówka, po obu jej stronach przejazdy, zaś przy obu ich narożnikach ćwierćkoliste wykusze i tylko w części wschodniej (w części dachu) facjatki. Skrzydło zachodnie (ryc. 8.) to portyk wsparty na pięciu półkolistych i szerokich arkadach, a na wysokości piętra znajduje się półkolisty wykusz. Powyżej oczywiście w części dachu trzy niewielkie facjatki.
Wykorzystanie[edytuj | edytuj kod]
Poza władzami miejskimi siedzibę w budynku mają również:
- Informacja Turystyczna
- Biuro Obsługi Szkół i Przedszkoli
- Urząd Stanu Cywilnego
-
Ryc. 4. Ratusz miejski -
Ratusz od strony południowo-zachodniej -
Ratusz od strony południowo-wschodniej -
Ryc. 7. Ratusz od strony północnej -
Widok na wieżę ratusza zza murów miejskich przy kościele pw. Przemienienia Pańskiego w Iławie -
Ryc. 8. Zachodnie skrzydło -
Ratusz od strony północnej w 1913 -
Wschodnie skrzydło ratusza w 1915
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Iława, władze miasta Iławy, Kościół Przemienienia Pańskiego w Iławie, Stare Miasto (Iława)
- Karl Friedrich Giese
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo warmińsko-mazurskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 62 [dostęp 2020-01-26].
- ↑ a b c d e f Roman Pawlak: Polska – Zabytkowe ratusze. Warszawa: Sport i Turystyka MUZA SA, 2003, s. 265. ISBN 83-7200-991-0.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Monografia "Iława", Towarzystwo Miłośników Ziemi Iławskiej, 1999, ISBN 83-87643-75-0.
- Iławianie o historii miasta i okolic, Agnieszka Błędowska, Marcin Czerny, Renata Sobieraj, Iława: Towarzystwo Miłośników Ziemi Iławskiej, 2005, ISBN 83-923350-0-7, OCLC 297831025.
| Obiekty sakralne | |
|---|---|
| Obiekty użyteczności publicznej | |
| Obiekty przemysłowe | |
| Obiekty mieszkalne |
