SDS (grupa artystyczna)

Grupa SDS – grupa twórcza działająca od 1984 r. na pograniczu poezji, literatury, plastyki i fotografii.
Działalność w ramach Kultury Zrzuty, neodadaistyczna, post-surrealistyczna, neoekspresjonistyczna oraz postmodernistyczna.

Skład grupy

• Marek Sobczak
• Wojciech Marek Darski
• Andrzej Sulima-Suryn
• Radosław Krupiński
• Bogdan Hildebrandt
• Radosław Czarkowski

Działalność

Grupa powstała w sierpniu 1984 roku przy okazji wydania poza cenzurą w Giżycku i w Suwałkach pisma poetyckiego. Nazwa SDS była pomysłem Wojciecha Marka Darskiego, który w styczniu 1985 r., w liście do Marka Sobczaka zaproponował, utworzenie nazwy grupy od początkowych liter nazwisk: Sobczak, Darski, Sulima-Suryn. W latach 1984–88 główne akcenty działalności SDS położone były na poezję. Grupa brała udział w Czerwcach Poetyckich w Olecku, Jesieniach Poetyckich w Warszawie, warsztatach tygodnika Radar, wystąpieniach w Poznaniu, Suwałkach i Giżycku. Ukazało się wówczas jedenaście poetyckich numerów pisma SDS w nakładzie 100 egzemplarzy odbijanych na kserografie i cztery duże pisma SDS poświęcone sztuce. Grupa SDS w ramach Kultury Zrzuty współpracowała z grupą Łódź Kaliska i Jackiem Kryszkowskim. Uczestniczyła w III Niemym Kinie w Łodzi (w 1985 r.), oraz plenerach w Teofilowie (1985 r. i 1990 r).

Od 1988 r. akcenty działalności SDS położone zostały na plastykę i fotografię. W grupie pojawili się wówczas: Radosław Krupiński i Bogdan Hildebrandt, zaś w 1990 r. Radosław Czarkowski. Wystawa grupy SDS „Hello Neue Socrealizm!” (1988 r.) w suwalskiej galerii Pretekst została zdjęta po osiemnastu godzinach po interwencji Służby Bezpieczeństwa. Następna wystawa SDS „Eskimo Suwałki Suwałki” (1989 r.) została otwarta o szóstej rano w suwalskiej galerii N-BWA. W 1990 r. SDS pokazało swoje prace w poznańskiej galerii DESA pt. „SDS über Alles”. W latach dziewięćdziesiątych grupa SDS zaprzyjaźniła się także z hamburską grupą Minus Delta T i Mike Hentzem, na którego zaproszenie brała udział w wystawach w Hochschule für bildende Künste w Hamburgu.

W latach 1991–94, Marek Sobczak założył i kierował galerią Chłodna 20 w Suwałkach. W ramach jej działalności indywidualne wystawy mieli członkowie grupy SDS: Marek Sobczak (1992 r.), Radosław Krupiński (1993 r.), Radosław Czarkowski (1993 r.). w galerii wystawiali także: Edward Dwurnik, Leszek Knaflewski, Eugeniusz Markowski, Jan Świtka i Isabela Lleó Castells.

W latach 1991–99 Radosław Krupiński prowadził suwalską galerię Pacamera.
W latach 2004-6 grupa SDS (Marek Sobczak i Bogdan Hildebrandt) zrealizowała cykle prac: fotograficzno-poetycki „Projekt 1.11” oraz fotograficzny „Sacrum + Tourism”, stawiający pytanie o cel podróży do miejsc świętych: czy podróżujemy do nich jako turyści, czy też pielgrzymi? 28 lipca 2012 roku, Marek Sobczak i Bogdan Hildebrand, jako grupa SDS, uczcili w przestrzeni cyfrowej 125. urodziny Marcela Duchampa.

Grupę SDS interesowało zacieranie granic pomiędzy różnymi dyscyplinami sztuki, w podobnym zakresie posługiwała się kolażem i czarnym humorem, co fotografią, grafiką i malarstwem. Wykorzystywała działania grupowe, by dotrzeć do wspólnego punktu z różnych twórczo miejsc. W taki sposób powstały wspólne wiersze (collages): Wojciecha Marka Darskiego i Andrzeja Sulimy-Suryna, Wojciecha Marka Darskiego i Marka Sobczaka oraz Marka Sobczaka i Bogdana Hildebrandta. Takie też były wspólne akcje SDS-u.

Wybór wystaw i wystąpień

• 1985 – Ostatnia wieczerza w tym sezonie (SDS: Sobczak, Darski), galeria Pretekst, Suwałki. Wystawa rysunku, performance, czytanie wierszy.
• 1988 – Coitus Abruptus (SDS: Darski, Sobczak, Sulima Suryn), zamek, Barciany. Czytanie wierszy.
• 1988 – Coitus Abruptus (SDS: Darski, Sobczak, Sulima Suryn), Czerwiec Poetycki, Olecko. Czytanie wierszy.
• 1988 – Hello Neue Socrealizm! (SDS: Sobczak, Krupiński, Hildebrandt), Galeria Pretekst, Suwałki.
• 1989 – Cait-Hoch-Baum (SDS: Sobczak, Krupiński, Hildebrandt), galeria 3V, Klub Twórców, Suwałki.
• 1989 – Eskimo Suwałki Suwałki, (SDS: Sobczak, Krupiński, Hildebrandt), Galeria N-BWA, Suwałki.
• 1989 – SDS śpiewa i tańczy, czyli wystawa garderoby przysyłanej nam przez krewnych z Ameryki (SDS: Sobczak, Krupiński, Hildebrandt), Galeria N-BWA, Suwałki.
• 1989 – Znów razem (SDS: Sobczak, Krupiński, Hildebrandt), galeria 3V, Klub Twórców, Suwałki.
• 1990 – Szkicownik (SDS: Sobczak, Krupiński), Galeria BWA, Suwałki.
• 1990 – SDS über Alles (SDS: Sobczak, Krupiński, Czarkowski), Galeria Desa, Galeria Polony, Poznań.
• 1990 – Suwałker w klatce (SDS: Sobczak, Krupiński, Hildebrandt, Czarkowski, Darski), wystawa na klatce schodowej pracowni Marka Sobczaka, Suwałki.
• 1990 – Malarstwo, Grafika, Rysunek SDS (SDS: Sobczak, Krupiński, Czarkowski), Galeria Desa, Galeria Polony, Poznań.
• 1991 – Psychodeliczny sen doktora Pawłowa (SDS: Sobczak, Krupiński, Hildebrandt, Czarkowski, Mieruński), galeria BWA, Suwałki.
• 1991 – 35 stunde Sommerfest (SDS: Sobczak, Darski), Hochschule für Bildende Künste, Hamburg (Niemcy).
• 1991 – Kunstwelt (SDS: Sobczak), Hochschule für Bildende Künste, Hamburg (Niemcy).
• 1998 – 13 w smudze cienia (SDS: Sobczak, Darski), Staromiejski Dom Kultury, Warszawa, czytanie wierszy i grafika.
• 2005 – Projekt 1.11 (SDS: Sobczak, Hildebrandt), Warszawski Festiwal Fotografii Artystycznej, galeria Wyjście Awaryjne, Staromiejski Dom Kultury, Warszawa.
• 2005 – Projekt 1.11 (SDS: Sobczak, Hildebrandt), galeria K2, Gołdap.
• 2006 – Projekt 1.11 (SDS: Sobczak, Hildebrandt), Galeria Pod Arkadami, Łomża.
• 2006 – Sacrum + Turism (SDS: Sobczak, Hildebrandt), 5e Biennale Européenne d’Art Contemporain. Tabou or not Tabou, Association Le Manif, Nîmes (Francja).
• 2006 – Sacrum + Turism (SDS: Sobczak, Hildebrandt), 5e Biennale Européenne d’Art Contemporain. Tabou or not Tabou, Galery Meno Parkas, Kaunas (Kowno, Litwa).
• 2006 – Sacrum + Turism (SDS: Sobczak, Hildebrandt), 5e Biennale Européenne d’Art Contemporain. Tabou or not Tabou, Galeria Zamek, Reszel.
• 2006 – Sacrum + Turism (SDS: Sobczak, Hildebrandt), 5e Biennale Européenne d’Art Contemporain. Tabou or not Tabou, Edinburgh Sculpture Workshop, Edinburgh (Szkocja).
• 2012 – 125. urodziny Marcela Duchampa (SDS: Sobczak, Hildebrandt), działalność w przestrzeni cyfrowej.

Bibliografia

• Ewa Głębicka, Leksykon, Grupy literackie w Polsce 1945–1989, wydanie II poszerzone, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 2000, Grupa poetycko–plastyczna SDS, s. 650-654, ISBN 83-214-1203-3.
• Paweł Dunin-Wąsowicz, Krzysztof Varga, Parnas bis, hasło: SDS, Wydawnictwo Lampa i Iskra Boża, Warszawa 1995.
• Marek Sobczak, katalog malarski, Notatki (esej poświęcony m.in. Grupie SDS, s. 9–12), galeria Test w Warszawie, galeria Chłodna 20 w Suwałkach, 2007.
• Krajobrazy, nr 14, 7 kwietnia 1985 r., s. 11: Manifest SDS.
• Krajobrazy, nr 25, 1986 r., s.11: Arkusz poetycki SDS (Wojciech Marek Darski, Robert Dobrowolski, Lech Łopuszko, Marek Sobczak i Andrzej Sulima-Suryn).
• Czerwony Sztandar, Wilno nr 277, 1987 s. 4, Gośćmi naszych łamów poeci polscy: Wojciech Marek Darski, Marek Sobczak, Andrzej Sulima-Suryn.
• Radar, Tygodnik Pracy Twórczej, nr 7 (628), 12 lutego 1987 r. W nagłówku okładki: grupa S-D-S, oraz całostronicowa grafika Marka Sobczaka, rozkładówka s. 12-13: wiersze Wojciecha Marka Darskiego, Andrzeja Sulimy-Suryna oraz wiersze i grafiki Marka Sobczaka.
• Nowy Medyk, Dwutygodnik Studencki, nr 11 (494), 1–16 czerwca 1988 r. Młoda sztuka, kolumny artystyczne „Nowego Medyka”, s. 7: Wojciech Marek Darski wiersz, s. 9: Zamiast manifestu: tekst o jedzeniu poziomek, wiersze: Wojciech Marek Darski, Jerzy Karp, wiersz i rysunki Marek Sobczak.
• Iglica, Dolnośląski Dwutygodnik Młodych, nr 19, 15 października 1988 r., s.19: wiersze Andrzej Sulima-Suryn, Wojciech Marek Darski, wiersze i grafika Marek Sobczak.
• Bożena Dunat, W pragnieniach spokój (Jak w Suwałkach deptano dorobek Polski Ludowej), Polityka, nr 1 (1653), 7 stycznia 1989 r., s. 9.
• Krajobrazy, nr 5 (427), 29 stycznia 1989 r. Okładka: grafika Marka Sobczaka, s. 8-9: Prezentacje 4, wiersze Wojciech Marek Darski, grafiki Marek Sobczak.
• Radosław Krupiński, Sztuka dyskretnego synkretyzmu, czyli metafizyka powyrywanych z kontekstu zapisków różnych autorów (Adorno, Benjamin, Busoni, Moles, Radhakrishnan i innych) do szkicowania SDS, czyli o tym, dlaczego dorosły człowiek wygląda groteskowo bez filozofii i sztuki, Informator Kulturalny Suwalszczyzny IKS, nr 1, styczeń–marzec 1990 r, s. 15.
• Grażyna Mikłaszewicz, Namalować Rosjan, Gazeta Współczesna, nr 3, 21 stycznia 1994, s. 5
• Ewa Wieczorek, Gazeta Wyborcza, nr 56, 7–8 marca 1998 r., s. 4, Wieczór SDS

Linki zewnętrzne

• Strona domowa SDS