Sanktuarium Matki Bożej Królowej Pokoju w Neviges

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sanktuarium Matki Bożej Królowej Pokoju w Neviges
Ilustracja
Państwo

 Niemcy

Miejscowość

Neviges

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Położenie na mapie Nadrenii Północnej-Westfalii
Mapa konturowa Nadrenii Północnej-Westfalii, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Sanktuarium Matki Bożej Królowej Pokoju w Neviges”
Położenie na mapie Niemiec
Mapa konturowa Niemiec, po lewej znajduje się punkt z opisem „Sanktuarium Matki Bożej Królowej Pokoju w Neviges”
Ziemia51°18′46,08″N 7°05′15,00″E/51,312800 7,087500
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Sanktuarium Matki Bożej Królowej Pokoju w Neviges – późnomodernistyczny kościół w Neviges, dzielnicy miasta Velbert w Niemczech, wybudowany w latach 1966–1968 według projektu Gottfrieda Böhma. Budowla jest przykładem brutalizmu w architekturze.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pod koniec XVIII wieku Neviges stało się celem pielgrzymek do cudownego obrazu Niepokalanego Poczęcia. Liczba pielgrzymów znacznie przekraczała możliwości lokalowe kościoła oraz barokowego klasztoru znajdującego się w mieście. Pomysły budowy nowego, większego kościoła pojawiały się regularnie od początku XX wieku[1], dopiero jednak w 1960 rozpoczęto konkretne przygotowania do ich realizacji. Przedstawiono wizję kościoła, który pomieściłby 7–8 tys. wiernych, z łatwo dostępnym miejscem ekspozycji obrazu, który można by umieścić odpowiednio nisko[a] i we własnej kaplicy. Kościół powinien mieć odpowiednio szerokie ciągi komunikacyjne, ołtarz w wielkim stylu, dwuczęściową zakrystię – osobną dla kapłanów, osobną dla ministrantów, jak też dzwonnicę z pięcioma dzwonami[2]. Rozpisano konkurs, w którym wzięło udział 15 architektów. Arcybiskup Kolonii Joseph Frings, który współdecydował o wyborze projektu, zwrócił się do projektantów o przedstawienie prac konkursowych w formie modelu przestrzennego, co spowodowane było jego słabnącym wzrokiem[3]. Zwyciężyła praca Gottfrieda Böhma, której bryła przypominała kryształ bądź skalistą górę[4]. Nie bez znaczenia przy wyborze projektu był fakt, że Frings był uczestnikiem soboru, gdzie „duchowni pragnęli, by Kościół wszczął duszpasterski dialog ze współczesnością”[5], a projekt Gottfrieda Böhma w pełni spełniał te założenia.

Kamień węgielny wmurowano w roku 1966. Po trzydziestu miesiącach prac kościół został ukończony i poświęcony 23 maja 1968 roku[6]. Z powodów finansowych nie zamontowano ogrzewania, licząc na obsługę pielgrzymów głównie w miesiącach letnich[7], jednak ze względu na całoroczne pielgrzymki ostatecznie wyposażono go w ogrzewanie[2].

We wrześniu 1978, trzy tygodnie przed wyborem na papieża, podczas swojej podróży po Niemczech, sanktuarium odwiedził Karol Wojtyła wraz z kardynałem Stefanem Wyszyńskim. Wizyta została upamiętniona tablicą umiejscowioną w kaplicy z obrazem Niepokalanego Poczęcia. W innej kaplicy bocznej wisi kopia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, podarowana przez Wyszyńskiego podczas tej samej wizyty[3].

W 2010 zamontowano organy, przeniesione z kaplicy św. Antoniego w Hildesheim, które zostały zbudowane w 1976 roku przez firmę braci Stockmannów[8][9].

W lutym 2016 nieznani sprawcy ukradli obraz Niepokalanego Poczęcia, po czym po kilku dniach porzucili go w pobliżu kościoła, gdzie znaleźli go franciszkanie opiekujący się świątynią[3].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

na pierwszym planie fragmenty budynków o półokrągłych ścianach z surowego betonu, w tle dach kościoła o bardzo ostrych i spiczastych kształtach.
Kontrast między łukowatym hostelem dla pielgrzymów a dachem kościoła

Betonowa konstrukcja, która przypomina kryształ[10] lub szczyty górskie jest przykładem późnomodernistycznego brutalizmu[11][12][13], nawiązującego do dzieł niemieckich ekspresjonistów z lat 20. XX wieku[7].

Bryła kościoła postawiona jest na planie nieregularnej figury o długości 50 m i szerokości 37 m, zajmując powierzchnię około 2000 m². Dach w kształcie trzech zachodzących na siebie betonowych namiotów wznosi się w najwyższym miejscu na wysokość 34 metrów[14]. Do wnętrza prowadzą schody o łagodnej linii, biegnące wzdłuż hosteli dla pielgrzymów, które swoimi łukowatymi kształtami wyraźnie kontrastują z nieregularnością spiczastych form świątyni[7]. Zamysłem architekta Gottfrieda Böhma było zwieńczenie drogi pielgrzymkowej, która prowadzi wprost do wejścia i dalej do ołtarza umiejscowionego w środku[15].

Pielgrzymowanie[edytuj | edytuj kod]

Głównym celem pielgrzymek do Neviges jest obraz Niepokalanego Poczęcia – umieszczony w sanktuarium w oddzielnej kaplicy, na bogato rzeźbionej kolumnie. Rzeźba przedstawia podobną do drzewa praroślinę, z której korony wyłania się Madonna z Dziecięciem oraz końce krzyża łacińskiego[16]. Rocznie do świątyni przybywa około 200 tys. osób[17].

Niemiecka Polonia także pielgrzymuje do Neviges, które jest przez nią nazywane potocznie „westfalską Częstochową”. Tradycyjnie pielgrzymki te odbywają się w trzecią sobotę i niedzielę czerwca[18].

Krytyka[edytuj | edytuj kod]

Słabo oświetlone wnętrze betonowego kościoła ze stołem ołtarzowym na środku
Wnętrze sanktuarium

Betonowa konstrukcja kościoła, prawie pozbawiona okien, przywodzi na myśl bunkier[19], a ciemne wnętrza, gładkie i gołe ściany sprawiają wrażenie miejskiego rynku[20]. Świątynia nazywana jest złośliwie „namiotem pielgrzymów” lub „małpią górą”[15].

Zrodziły się wątpliwości, czy bryła kościoła, który został zaprojektowany przez architekta będącego również projektantem Wielkiego Meczetu w Kolonii, nie traci wymiaru sakralnego, ponieważ w ogóle nie przypomina tradycyjnych świątyń[20]. Heinrich Klotz, dyrektor Muzeum Architektury we Frankfurcie nad Menem, określił sanktuarium jako „wyłaniającą się olbrzymią opokę boską, która wykrystalizowała się z miasta... tak bardzo, że należałoby przebudować całe to miasto, by pasowało do kościoła”[19].

„Mój ojciec pierwszy raz zobaczył kościół pewnego deszczowego, listopadowego dnia. I kiedy tak stał w wejściu, gdzie jest szczególnie ciemno, powiedział: to najbrzydszy kościół jaki kiedykolwiek widziałem.”

Frank Krampf, franciszkanin pracujący w sanktuarium, [15]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ do roku 1968 obraz umieszczony był zbyt wysoko, co przy jego niewielkich rozmiarach powodowało, że był słabo widoczny

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Bau des Mariendomes. wallfahrt-neviges.de. [dostęp 2021-02-16]. (niem.).
  2. ↑ a b Bau des Mariendomes. wallfahrt-neviges.de. [dostęp 2021-02-16]. (niem.).
  3. ↑ a b c Tobias Glenz: An dieser Kirche scheiden sich die Geister. katholisch.de, 2018-05-22. [dostęp 2021-02-06]. (niem.).
  4. ↑ Neviges Mariendom / Gottfried Böhm. architecturaldesignschool.com. [dostęp 2021-02-16]. (niem.).
  5. ↑ George Weigel: Ocalić „Gaudium Et Spes”. czasopisma.kul.pl. [dostęp 2021-02-17].
  6. ↑ Bau des Mariendomes. wallfahrt-neviges.de. [dostęp 2021-02-16]. (niem.).
  7. ↑ a b c praca zbiorowa: Historia architektury. Denna Jones (red.). Warszawa: Arkady, 2015, s. 400-401. ISBN 978-83-213-4909-1.
  8. ↑ Faszination Orgel. pastor-daniel-schilling.de. [dostęp 2021-02-20]. (niem.).
  9. ↑ Schlussakkord für St. Antonius. bistum-hildesheim.de. [dostęp 2021-02-20]. (niem.).
  10. ↑ Dariusz Kozłowski. Beton surowy w architekturze lat 60. i pięćdziesiąt lat później. „Czasopismo Techniczne”, s. 83-85, 2011. Politechnika Krakowska. ISSN 0011-4561. [dostęp 2021-02-07]. 
  11. ↑ Gottfried Böhm. W: Cezary Wąs: Antynomie współczesnej architektury sakralnej. Wrocław: Muzeum Architektury we Wrocławiu, 2008, s. 249-253. ISBN 978-83-89262-45-5. [dostęp 2021-02-05].
  12. ↑ Odmiany brutalizmu w architekturze sakralnej. W: Cezary Wąs: Antynomie współczesnej architektury sakralnej. Wrocław: Muzeum Architektury we Wrocławiu, 2008, s. 238. ISBN 978-83-89262-45-5. [dostęp 2021-02-05].
  13. ↑ Wojciech Niebrzydowski: Architektura brutalistyczna a idee Nowego Brutalizmu. Białystok: Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, 2018, s. 106. ISBN 978-83-65596-60-4. [dostęp 2021-02-07].
  14. ↑ Mariendom "Maria, Königin des Friedens". wallfahrt-neviges.de. [dostęp 2021-02-16]. (niem.).
  15. ↑ a b c Monika Dittrich: Beten im Beton. deutschlandfunk.de, 2018-05-02. [dostęp 2021-02-16]. (niem.).
  16. ↑ Marcin Szneider: Bazylika Mariacka w Neviges. szneider.eu, 2016-03-31. [dostęp 2020-02-17].
  17. ↑ Velbert-Neviges. velbert.de. [dostęp 2021-02-16]. (niem.).
  18. ↑ Pielgrzymka do Neviges 2018. pmk-mg.de. [dostęp 2021-02-16].
  19. ↑ a b Joachim Göres: Gebirgsmassiv und Gottesfels. sueddeutsche.de, 2020-05-29. [dostęp 2021-02-16]. (niem.).
  20. ↑ a b Thomas Holtbernd: Von der Häresie der Kirchenbauten. hinsehen.net, 2018-01-26. [dostęp 2021-02-16]. (niem.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sanktuarium_Matki_Bożej_Królowej_Pokoju_w_Neviges&oldid=73415981”