Skrzypionka błękitek
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
| Oulema gallaeciana | |||||
| (Heyden, 1879) | |||||
.png)
| |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Gromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Nadrodzina | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
skrzypionka błękitek | ||||
| |||||
Skrzypionka błękitek[1][2], skrzypionka błękitka[3] (Oulema gallaeciana) – gatunek chrząszcza z rodziny stonkowatych i podrodziny poskrzypek. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję. Żeruje na trawach.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1798 roku przez Gustafa von Paykulla pod nazwą Lema cyanella. Niezależnie opisał go w 1831 roku James Francis Stephens pod nazwą Crioceris obscura. Obie te nazwy okazały się młodszymi homonimami. Za ważny uznaje się natomiast epitet gatunkowy nadany w 1879 roku przez Lucasa F.J.D. von Heydena w kombinacji Lema gallaeciana[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Owad dorosły[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o ciele długości od 3 do 4 mm. Głowa, przedplecze i pokrywy są jednolicie niebieskie, rzadziej zielononiebieskie, zielonkawe lub czarne, zawsze z połyskiem metalicznym, natomiast czułki i odnóża są czarne[5][3][6]. Równomiernie wysklepione czoło ma pośrodku głęboki, podłużny dołek. Wygraniczające czoło linie zbiegają się na przedzie pod kątem rozwartym. Przedplecze ma w tylnej części poprzeczną bruzdę pozbawioną punktowania, o powierzchni gładkiej lub zaopatrzonej w stosunkowo duże wgłębienia przechodzące po bokach w wąskie bruzdki[5][6]. Punktowanie na pokrywach jest grubsze niż u O. erichsonii[6].
Stadia rozwojowe[edytuj | edytuj kod]
Jajo nie przekracza 1 mm długości. Kształt ma walcowaty z zaokrąglonymi końcami, a barwę ciemnożółtą do pomarańczowej. Nieprzekraczająca 5 mm długości larwa ma łukowato wygięte ciało barwy żółtawej z czarną głową, osłonięte ciemną, śluzowatą warstwą odchodów. Poczwarka jest biało ubarwiona, skryta w oprzędzie[2].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad ten zasiedla łąki, polany, ugory, ogrody, pola uprawne i trawniki[3]. Zarówno larwy, jak i postacie dorosłe są fitofagami żerującymi na trawach, w tym na zbożach. Wśród ich roślin żywicielskich wymieniane są: jęczmień zwyczajny, kukurydza zwyczajna, kupkówka pospolita, owsy, perz właściwy i stokłosa prosta[7][2]. Aktywne osobniki dorosłe spotyka się od marca lub kwietnia do września[3][7]. Stanowią stadium zimujące[3][7][2]. Jaja składane są w maju i czerwcu[7][2], pojedynczo lub w liczących kilka sztuk szeregach na wierzchniej stronie liści[2]. Rozwój larwalny zajmuje kilka tygodni. Wyrośnięta larwa konstruuje na roślinie siateczkowaty oprzęd, w którym po około ośmiu dniach dochodzi do przepoczwarczenia. Stadium poczwarki trwa około dwóch tygodni[7].
Gatunek palearktyczny. W Europie znany jest z Hiszpanii, Andory, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Luksemburga, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji i europejskiej części Rosji. W Azji podawany jest z syberyjskiej i dalekowschodniej części Rosji, Kazachstanu i Mongolii[4]. Na północ sięga po koło podbiegunowe[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Witold Grzebisz, Bożena Kordan, Zuzanna Sawinska, Łukasz Sobiech, Przemysław Strażyński, Aleksandra Wieremczuk, Andrzej Najewski, Monika Grzanka, Stanisław Świtek, Przemysław Kardasz, Tomasz Klejdysz, Katarzyna Nijak, Katarzyna Trzmiel, Daria Antkowiak, Andrzej Brachaczek, Jagoda Strzelińska, Agnieszka Zawieja, Urszula Zimnoch: Atlas Zboża. Identyfikacja agrofagów, niedoborów pokarmowych i innych czynników. Wyd. II, uzup. Suchy Las: Agro Wydawnictwo, 2021, s. 223. ISBN 978-83-958358-3-4.
- ↑ a b c d e f Paweł Bereś, Hanna Gołębiowska, Witold Szczepaniak, Robert Idziak, Adam Majewski, Aleksandra Wieremczuk, Jacek Skudlarski, Adam Wachowski: Atlas Kukurydza. Identyfikacja agrofagów i niedoborów pokarmowych oraz innych czynników. Wyd. III, uzup. Suchy Las: Agro Wydawnictwo, 2019, s. 266. ISBN 978-83-950876-8-4.
- ↑ a b c d e Oulema gallaeciana – Skrzypionka błękitka. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2024-05-12].
- ↑ a b Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 6. Chrysomeloidea, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2010, s. 367–368, ISBN 978-87-88757-84-2.
- ↑ a b Andrzej Warchałowski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera: z. 94 Stonkowate - Chrysomelidae. Część ogólna i podrodziny Donaciinae, Orsodacninae, Criocerinae, Clytrinae, Cryptocephalinae, Lamprosomatidae, Eumolpinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1971.
- ↑ a b c Gattung Oulema Gozis. [w:] Käfer Europas [on-line]. [dostęp 2024-05-12].
- ↑ a b c d e f B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (16), 1990.