Specjalista do spraw rolniczej spółdzielni produkcyjnej
Specjalista do spraw rolniczej spółdzielni produkcyjnej – organizator produkcji rolniczej zatrudniony w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, którego zadaniem było pomaganie zarządowi spółdzielni w kierowaniu i zarządzaniu procesami produkcyjnymi oraz w podejmowaniu decyzji. Pomoc wynikała z potrzeby udzielenia wsparcia rolnikom-członkom spółdzielni produkcyjnej znacznej wielkości, nie będących przygotowanymi do organizowania produkcji rolniczej w jednostkach wielkoobszarowych.
Specjalista formalnie był pracownikiem wydziału rolnictwa powiatowej rady narodowej i był oddelegowany do pracy w RSP. Wsparcie specjalistów finansowane było z budżetu państwa.
Powołanie specjalistów do spraw rolniczych spółdzielni produkcyjnych[edytuj | edytuj kod]
Zarządzeniem Ministra Rolnictwa z 1961 r. wprowadzono do rolniczych spółdzielni produkcyjnych agronomów-kierowników produkcji[1]. Zadaniem specjalisty było prowadzenie dokumentacji związanej z produkcją i gospodarstwem spółdzielczym oraz sprawy związane z rozwojem produkcji roślinnej i zwierzęcej, w tym terminowość zabiegów agrotechnicznych, zbiory ziemiopłodów, stan inwentarza oraz sprawność sprzętu mechanicznego.
Celem powołania tego stanowiska była potrzeba wsparcia rolników-spółdzielców, którzy przedtem prowadzili małe, rodzinne gospodarstwo rolne i borykali się w ramach gospodarki zespołowej z wieloma problemami produkcyjno-gospodarczych i organizacyjno-finansowymi. Potrzeba wsparcia RSP pojawiła się po załamaniu ruchu spółdzielczego w 1956 r., w wyniku odejścia od ruchu spółdzielczego wielu dotychczasowych spółdzielców[2][3]. Początkowo specjalista występował w roli doradcy przewodniczącego lub zarządu rolniczej spółdzielni produkcyjnej w jednostkach liczących sobie ponad 200 ha. Potem tę opcję poszerzono na mniejsze obszarowo jednostki, w celu zachęcania rolników do zakładania kolejnych rolniczych spółdzielni produkcyjnych.
W rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Finansów z 1972 r. oddzielono stanowisko agronoma od kierownika produkcji[4]. Ponadto, wzorem gromadzkiej służby rolnej, wprowadzono stanowisko asystenta i stażysty, którzy mieli wdrażać się do specyfiki pracy instruktorskiej w RSP.
W rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Finansów z 1976 r. przyjęto, że refundacja kosztów zatrudniania specjalistów w RSP dotyczy wyłącznie nowo założonych spółdzielni i to przez okres nie większy niż 5 lat[5].
W uchwale Rady Ministrów z 1981 r.[6] oraz w uchwale Rady Ministrów 1984 r.[7] ograniczono wsparcie finansowe dla rolniczej spółdzielczości poprzez określenie, że liczba fachowców dotowanych przez skarb państwa nie może być większa niż jeden specjalista w przypadku RSP do 100 ha, dwóch fachowców w przypadku, gdy obok produkcji roślinnej rozwijana jest produkcja zwierzęca oraz trzech fachowców w przypadku dodatkowego uruchomienia mechanizacji (minimum 5 zestawów traktorowo-maszynowych).
Zadania specjalisty do spraw rolniczych spółdzielni produkcyjnych[edytuj | edytuj kod]
Uchwałą Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów z 1969 r.[8] i Zarządu Centralnego Związku RSP z 1970 r.[9] określono zadania specjalistów, wśród nich znalazły się:
- opracowanie projektu rocznego planu gospodarczo-finansowego spółdzielni;
- organizowanie procesów produkcyjnych w obszarze produkcji roślinnej i zwierzęcej;
- wdrażanie nowych technologii produkcji, w tym w zakresie mechanizacji rolnictwa i stosowania środków ochrony roślin;
- podejmowanie bieżących decyzji dotyczących produkcji zespołowej z udziałem członków-spółdzielców;
- organizowanie zaopatrzenia i zbytu, w tym pozyskiwania środków produkcji i pasz pochodzenia przemysłowego;
- prowadzenia podstawowej dokumentacji, ewidencjonowanie osiąganych wyników produkcyjnych, prowadzenie dzienników pracy, przebiegu wykonanych prac polowych i żywienia zwierząt gospodarskich;
- prowadzenia szkolenia zawodowego osób zatrudnionych w gospodarstwie zespołowym;
- nadzór nad właściwą eksploatacją sprzętu rolniczego, budynków i urządzeń rolniczych.
Liczba specjalistów do spraw rolniczych spółdzielni produkcyjnych i liczba RSP[edytuj | edytuj kod]
Liczba specjalistów RSP oraz liczba rolniczych spółdzielni produkcyjnych przedstawiała się następująco[10]:
- 1965 r. – 605 specjalistów i 1268 rolniczych spółdzielni produkcyjnych;
- 1966 r. – 704 specjalistów i 1197 rolniczych spółdzielni produkcyjnych;
- 1967 r. – 726 specjalistów i 1130 rolniczych spółdzielni produkcyjnych;
- 1968 r. – 768 specjalistów i 1127 rolniczych spółdzielni produkcyjnych;
- 1970 r. – 836 specjalistów i 1106 rolniczych spółdzielni produkcyjnych;
- 1974 r. – 883 specjalistów i 115 rolniczych spółdzielni produkcyjnych;
- 1975 r. – 1149 specjalistów i 1216 rolniczych spółdzielni produkcyjnych;
- 1976 r. – 3352 specjalistów i 1492 rolniczych spółdzielni produkcyjnych;
- 1978 r. – 9294 specjalistów i 2060 rolniczych spółdzielni produkcyjnych;
- 1980 r. – 13 091 specjalistów i 2299 rolniczych spółdzielni produkcyjnych;
- 1983 r. – 10 524 specjalistów i 2363 rolniczych spółdzielni produkcyjnych;
- 1986 r. – 11 685 specjalistów i 2275 rolniczych spółdzielni produkcyjnych.
Krajowy Związek Rewizyjny Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych[edytuj | edytuj kod]
Ustawą z 1990 r. o zmianach w organizacji i działalności spółdzielczości zlikwidowano Centralny Związek Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych[11]. Spółdzielnie stały się samodzielnymi podmiotami gospodarczymi, bez możliwości wspólnego reprezentowania swoich interesów wobec organów władzy państwowej i samorządowej.
W 1992 r. powołany został Krajowy Związek Rewizyjny Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych, którego celami są[12]:
- reprezentowanie interesów zrzeszonych spółdzielni i ich organizacji na szczeblu krajowym;
- prowadzenie działalności informacyjnej, szkoleniowo-instruktażowej, doradczej i lustracyjnej;
- propagowanie i wspieranie rozwoju RSP, organizowanie współpracy i współdziałania między spółdzielniami i ich organizacjami w celu integracji środowiska rolniczej spółdzielczości produkcyjnej;
- informowanie opinii publicznej i środowisk naukowych o głównych problemach funkcjonowania RSP;
- udzielanie pomocy spółdzielniom w rozwiązywaniu występujących u nich problemów gospodarczych, finansowo-ekonomicznych i prawno-organizacyjnych.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zarządzenie nr 73 Ministra Rolnictwa z dnia 29 kwietnia 1961 r. o wprowadzeniu do rolniczych spółdzielni produkcyjnej agronomów-kierowników produkcji
- ↑ Janina Czyszkowska-Dąbrowska, Zygmunt Smoleński, Rozwój rolniczych spółdzielni produkcyjnych i ich perspektywy, Warszawa: PWRiL, 1976.
- ↑ Stanisław Kowalewski, Problematyka zarządzania spółdzielnią produkcyjną, „Zagadnie Ekonomiki Rolnej”, 6, 1961.
- ↑ M.P. z 1972 r. nr 22, poz. 130: Zarządzenie Ministrów Rolnictwa i Finansów z dnia 28 lutego 1972 r. w sprawie zasad i warunków pomocy państwa dla rolniczych spółdzielni produkcyjnych i innych form zespołowej gospodarki w rolnictwie
- ↑ M.P. z 1976 r. nr 14, poz. 66: Zarządzenie Ministrów Rolnictwa I Finansów z dnia 3 marca 1976 r. w sprawie zasad i warunków pomocy państwa dla spółdzielczej gospodarki w rolnictwie
- ↑ Uchwała nr 208 Rady Ministrów z dnia 12 listopada 1981 r. w sprawie ekonomicznych warunków i pomocy państwa dla rozwoju rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz utworzenie funduszu postępu gospodarczego
- ↑ Uchwała nr 41 Rady Ministrów z dnia 19 marca 1984 r. w sprawie pomocy państwa dla spółdzielczej gospodarki w rolnictwie
- ↑ Uchwała nr 61 Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1969 r. w sprawie zapewnienia pomocy fachowej rolniczym spółdzielniom produkcyjnym
- ↑ Uchwała nr 49/79 Zarządu Centralnego Związku Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnej z dnia 9października 1970 r. w sprawie zasad opłaty pracy w rolniczej spółdzielni produkcyjnej
- ↑ Bogdan Wawrzyniak, Doradztwo rolnicze, cz. I. Rozwój służby rolnej i doradczej w Polsce, Włocławek: WTN, 1991.
- ↑ Dz.U. z 1990 r. nr 6, poz. 36: Ustawa z dnia 20 stycznia 1990 r. o zmianach w organizacji i działalności spółdzielczości
- ↑ Krajowy Związek Rewizyjny Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych [online], kzrrsp.pl [dostęp 2021-10-26] (pol.).