Stanisław Jarzembowski
plutonowy radioobserwator | |
Data i miejsce urodzenia |
20 marca 1917 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
1 sierpnia 1942 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1938–1942 |
Siły zbrojne | |
Formacja | |
Jednostki | |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
|
Stanisław Jarzembowski (ur. 20 marca 1917 w Winiarach, zm. 1 sierpnia 1942 w Winkleigh) – plutonowy, radioobserwator Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Służył w 3. pułku lotniczym w Poznaniu. Podczas kampanii wrześniowej walczył jako strzelec pokładowy w 31. eskadrze rozpoznawczej Armii Karpaty[1]. Drugiego i trzeciego września brał udział w lotach na rozpoznanie ruchu kolejowego i drogowego na ze Słowacji do Polski[2], szóstego września jego załoga dwukrotnie atakowała bombami oddziały niemieckiej 29 Dywizji Zmotoryzowanej na szosie Jędrzejów-Kije[3]. Siódmego września poleciał na rozpoznanie zachodniego brzegu Wisły na odcinku Pińczów-Busko-Baranów w poszukiwaniu niemieckich przepraw przez rzekę. Łącznie podczas kampanii wrześniowej wykonał pięć lotów bojowych[4].
Po klęsce polskiej przedostał się przez Rumunię i Francję do Wielkiej Brytanii, gdzie wstąpił do Polskich Sił Powietrznych i otrzymał numer służbowy RAF 780238[5]. Od 5 października 1940 roku służył w dywizjonie 307, tzw. Lwowskich Puchaczach. Latał razem z pilotem Jerzym Malinowskim na samolotach typu Boulton Paul Defiant N3403 i został wtedy odznaczony Polową Odznaką Obserwatora. Otrzymał też z rąk gen. Władysława Sikorskiego Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (nr 9088, celne strzały Jarzembowskiego doprowadziły do zestrzelenia przez Polaków jednego z pierwszych niemieckich bombowców Heinkel He 111 w nocy 12 maja 1941)[6]. 1 sierpnia 1942, podczas lotu na samolocie typu Beaufighter VIF (X7935), uległ awarii silnika. Mimo udanego lądowania Jerzego Malinowskiego w bazie RAF w Winkleigh, maszyna stanęła w płomieniach. Jarzembowski zginął ratując życie Malinowskiego i Ronalda Newmana - podczas wynoszenia ich z palącego się samolotu[5]. Z terenu Wielkiej Brytanii wykonał 1 lot bojowy oraz 26 lotów operacyjnych. Spoczywa na Higher Cemetery w Exeterze[7][8].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 9088,
- Medal Lotniczy – pośmiertnie,
- Polowa Odznaka Obserwatora
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Uchwałą podjętą na sesji Rady Miasta Poznania w dniu 23 stycznia 2018 skwer położony pośrodku Osiedla Powstańców Warszawy na obszarze Osiedla Winiary w Poznaniu otrzymał imię Stanisława Jarzembowskiego[9][10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Olejko 2008 ↓, s. 10.
- ↑ Olejko 2008 ↓, s. 20, 27.
- ↑ Olejko 2008 ↓, s. 48.
- ↑ Stanisław Jarzembowski. Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej. [dostęp 2021-01-31]. (pol.).
- ↑ a b Krzystek 2012 ↓, s. 242.
- ↑ Damsz 2009 ↓, s. 382.
- ↑ STANISŁAW JARZEMBOWSKI. Niebieska Eskadra. [dostęp 2021-01-31]. (pol.).
- ↑ Ewa Burchard, Katarzyna Stelmachowska, Winiary jakie pamiętamy... Dawny Poznań i jego mieszkańcy w fotografiach i wspomnieniach, Wagros, Poznań, 2014, s.68, ISBN 978-83-63685-34-8
- ↑ Uchwała nr LXI/1118/VII/2018 z dnia 2018-01-23 - bip.poznan.pl [online], bip.poznan.pl [dostęp 2018-05-27] (pol.).
- ↑ Paweł Łazarewicz , Biuletyn Informacji Publicznej Zarządu Geodezji i Katastru Miejskiego GEOPOZ [online], www.geopoz.pl [dostęp 2018-05-27] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jerzy Damsz: Lwowskie Puchacze : wspomnienia lotnika. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2009. ISBN 978-83-240-1151-3. OCLC 833440804.
- Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
- Andrzej Olejko: Wrześniowe eskadry : 31 Eskadra Rozpoznawcza. Piekary Śląskie ; Warszawa: ZP Grupa, 2008. ISBN 978-83-925916-8-9. OCLC 836597935.
- Polscy piloci myśliwscy
- Podoficerowie lotnictwa II Rzeczypospolitej
- Podoficerowie Polskich Sił Powietrznych
- Polscy lotnicy w kampanii wrześniowej
- Odznaczeni Orderem Virtuti Militari (władze RP na uchodźstwie)
- Ofiary katastrof lotniczych w Wielkiej Brytanii
- Urodzeni w 1917
- Zmarli w 1942
- Żołnierze 31 Eskadry Rozpoznawczej
- Pochowani na Higher Cemetery w Exeterze