Stanisława Sowińska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisława Sowińska
Ilustracja
Imię i nazwisko urodzenia

Necha Zalcman

Data i miejsce urodzenia

4 kwietnia 1912
Łódź

Data śmierci

24 listopada 2004

Zawód, zajęcie

działaczka partyjna, pisarka

Odznaczenia
Order Krzyża Grunwaldu III klasy Medal za Warszawę 1939–1945

Stanisława Sowińska, ps. „Barbara”, „Natka” właśc. Necha Zalcman (ur. 4 kwietnia 1912 w Łodzi, zm. 24 listopada 2004) – polska działaczka komunistyczna, pisarka.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodziła z łódzkiej rodziny robotniczej. Ukończyła siedem klas szkoły powszechnej. Pracowała w fabrykach włókienniczych i metalowych. Od 1934 roku działała w Komunistycznej Partii Polski, za co została uwięziona w latach 1938–1939. Ocalała z Zagłady w Horodyszczach i Baranowiczach. W 1942 przedostała się do Warszawy, gdzie działała w Polskiej Partii Robotniczej. Kierowniczka Sekretariatu Oddziału Informacji (wywiadu) Gwardii Ludowej, bliska współpracowniczka Mariana Spychalskiego[1]. Po wojnie funkcjonariuszka Głównego Zarządu Informacji Wojska Polskiego w latach 1946–1948.

W latach 1949–1954 ofiara czystki władz komunistycznych – w ramach walki z tzw. odchyleniem prawicowo-nacjonalistycznym, skazana i uwięziona w areszcie na ul. Rakowieckiej w Warszawie[2]. W czasie śledztwa nie dostarczyła informacji mogących stanowić podstawę do skazania Mariana Spychalskiego[3]. Została wypuszczona na wolność 8 grudnia 1954 roku[3].

Pracowała w Państwowym Wydawnictwie Naukowym[1]. W 1981 wyemigrowała do Francji, gdzie uzyskała azyl polityczny[1]. Tam też zmarła.

Opublikowała wspomnienia z okresu okupacji „Lata walki” (1946 w „Głosie Ludu”, 1948), zbiór wspomnień „Rozszumiały się wierzby” (1961, 1964), powieść „Kwiaty łódzkie” (1958), sztukę „Łęgi idą” („Teatr Ludowy” nr 4/1959), powieści podróżnicze „Wyprawa Armanda” (1959) i „Pod znakiem Trójzęba” (1969), wspomnienia z lat aresztowania w stalinowskim więzieniu „Gorzkie lata”[4].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Była żoną gen. Aleksandra Kokoszyna[5].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c Władysław Bułhak. Donos wywiadu Gwardii Ludowej do gestapo na rzekomych komunistów i kryptokomunistów (wrzesień 1943 roku). „Pamięć i Sprawiedliwość”. 1, s. 412, 2008. ISSN 1427-7476. 
  2. „Gorzkie lata. Z wyżyn władzy do stalinowskiego więzienia”, „dzieje.pl” [dostęp 2017-06-30] (pol.).
  3. a b Robert Spałek: Kierownictwo PZPR i MBP w poszukiwaniu „wroga wewnętrznego”. Wokół drogi do procesu Mariana Spychalskiego w latach 1948−1956 [w:] Kazimierz Krajewski, Tomasz Łabuszewski (red.) „Zwyczajny” resort. Studia o aparacie bezpieczeństwa 1944−1956. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2005, s. 508. ISBN 83-89078-79-1.
  4. Stanisława Sowińska, Gorzkie lata, 2017, ISBN 978-83-64476-72-3.
  5. Aleksander Kokoszyn – pierwszy szef Wojskowej Służby Wewnętrznej PRL na ipn.gov.pl
  6. Aleksander Mazur: Order Krzyża Grunwaldu 1943-1985. Warszawa: MON, 1988, s. 87
  7. M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43 „w pierwszą rocznicę wyzwolenia Warszawy zasłużonym w walce o wyzwolenie i odbudowę Stolicy (...)”.
  8. Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 13, 15 sierpnia 1967, s. 1-2.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Bartosz Panek: Stanisława Sowińska. Ukarana idealistka. polskieradio.pl, 2017-06-15. [dostęp 2017-06-30]. (pol.).
  • Stanisława Sowińska, red. Łukasz Bertram: Gorzkie lata. Z wyżyn władzy do stalinowskiego więzienia. Warszawa: KARTA, 2017, seria: Świadectwa XX wiek. ISBN 978-83-64476-72-3.