Stara Synagoga w Katowicach
 synagoga po rozbudowie na pocztówce z końca XIX wieku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Budulec |
murowana |
| Architekt | |
| Data budowy | |
| Data zburzenia |
początek XX wieku |
| Tradycja |
konserwatywna |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°15′34,2421″N 19°00′57,2461″E/50,259512 19,015902
| |
Stara Synagoga w Katowicach (niem. Alte Synagoge in Kattowitz) − nieistniejąca synagoga, która znajdowała się w Katowicach na rogu dzisiejszych ul. 3 Maja i ul. Juliusza Słowackiego[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Koncepcja budowy pierwszej synagogi w Katowicach narodziła się w latach 60. XIX wieku. W 1861 Żydzi otrzymali od administracji dóbr dworskich Tiele-Wincklerów parcelę pod budowę synagogi. W tym samym roku żydowski architekt i budowniczy Ignatz Grünfeld dostarczył projekt planowanego budynku. Prawdopodobnie architekt wzorował się na synagodze w Wolfhagen.
Budowa synagogi została ukończona w 1862. Otwarto ją 4 września 1862[3]. Sala główna mogła pomieścić łącznie 320 osób, 200 w głównej sali modlitewnej i 120 w galeriach dla kobiet. Oficjalne otwarcie miało miejsce 4 września 1862 roku, kiedy to uroczyście wniesiono zwoje Tory, przechowywane w domu Salomona Goldsteina. Po 10 latach okazało się, że synagoga jest za mała i nie może pomieścić ciągle rosnącej liczby wiernych. W latach 1882−1883 została znacznie rozbudowana i nabrała nowych kształtów. Do zachodniej elewacji dobudowano korpus poprzeczny zwieńczony okazałą kopułą. Dzięki temu synagoga zyskała dodatkowo 200 miejsc siedzących.
Po wybudowaniu Wielkiej Synagogi w 1900, synagoga została sprzedana Paulowi Frantziochowi, który ją wyburzył. Wkrótce na jej miejscu wzniesiono wielką secesyjną kamienicę.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Murowany, piętrowy budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta, w stylu neoromańskim, z dekoracją arkadową na elewacjach bocznych. Charakterystycznym elementem synagogi były narożne pilastry. We wnętrzu, w zachodniej części znajdował się przedsionek, z którego wchodziło się do głównej sali modlitewnej, z którą z trzech stron otaczały galerie dla kobiet. Sala główna była przyozdobiona w motywy mauretańskie.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michał Bulsa, Barbara Szmatloch, Katowice, których nie ma, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019, s. 132, ISBN 978-83-7729-502-1.
- ↑ Michał Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2012, s. 35, 121. ISBN 978-83-933-665-8-3. (pol.).
- ↑ Waldemar Jama, Aleksandra Niesyto: Cmentarze Katowic. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1997, s. 22. ISBN 83-907154-5-7.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku, red. Ewa Chojecka, wydawca: Muzeum Śląskie, Katowice 2004, ISBN 83-87455-77-6, s. 252.
- Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice − Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 28. ISBN 83-85831-35-5.
- Żydowskie Katowice nadal istnieją. www.katowice.gazeta.pl. [dostęp 2011-06-08]. (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Stara Synagoga w Katowicach na portalu Wirtualny Sztetl
- Zdjęcie synagogi. panoramio.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-20)].
