Stefan Hausbrandt
| Data i miejsce urodzenia |
19 listopada 1896 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 października 1971 |
| Profesor nauk technicznych | |
| Specjalność: geodezja | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Profesura | |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Stefan Juliusz Hausbrandt (ur. 19 listopada 1896 w Warszawie, zm. 13 października 1971 tamże) – polski geodeta, profesor zwyczajny, profesor Politechniki Warszawskiej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 19 listopada 1896 roku w Warszawie[1][2][3], w rodzinie Wiktora (1851–1904) i Jadwigi z Wernerów (1867–1945)[2]. Miał siostry Halinę (1890–1924) i Jadwigę (1892–1979)[2][4] oraz brata Jana Teodora (1895–1940)[5], zamordowanego w Katyniu[2]. W Warszawie ukończył w 1922 roku Państwową Szkołę Mierniczą i rozpoczął pracę jako praktykant prowadząc m.in. prace geodezyjne związane ze scalaniem[1][2][3] i podziałem gruntów[2] oraz pomiarami osnowy geodezyjnej (triangulacja i poligonizacja)[1][3]. W 1925 roku uzyskał uprawnienia mierniczego przysięgłego i rozpoczął pracę na własny rachunek[1][2]. W 1934 roku ukończył studia na Wydziale Inżynierii Politechniki Warszawskiej uzyskując tytuł inżyniera mierniczego[2][3]. W 1939 roku rozpoczął pracę jako nauczyciel w Liceum Mierniczym w Warszawie[2][3], nauczając rachunku wyrównawczego i miernictwa[1]. Zajęcia w szkole prowadził przez cały okres okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej[1][2][3].
Do roku 1950 pracował w Liceum, prowadził na Politechnice Warszawskiej[1] zlecone wykłady z metod obliczeń geodezyjnych, a ponadto prowadził działalność naukową, publikując prace o zasadniczym znaczeniu dla rozwoju polskiej geodezji[2][3]. W 1948 roku uzyskał stopień doktora nauk technicznych za pracę „Bezpośrednia interpolacja wielomianowa ze szczególnym uwzględnieniem funkcji dwóch argumentów ujętych krakowianowo”[1][2][3]. Następnie został zatrudniony na stanowisku profesora na Politechnice Warszawskiej[2][3], gdzie od 1951 roku kierował Zakładem Rachunku Wyrównawczego i Metod Obliczeń Geodezyjnych w Katedrze Geodezji[1].
W roku 1954 Stefan Hausbrandt uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego i został kierownikiem Katedry Rachunku Wyrównawczego i Obliczeń Geodezyjnych na Wydziale Geodezji i Kartografii. Prowadził prace naukowe i wykłady w Wojskowej Akademii Technicznej, a także prace badawcze w Instytucie Geodezji i Kartografii w Warszawie. W roku 1955 otrzymał Nagrodę Państwową III stopnia „za oryginalne i przydatne w praktyce geodezyjnej opracowania naukowe z dziedziny obliczeń geodezyjnych”[1][2][3]. Należał do Związku Mierniczych Rzeczypospolitej Polskiej, a po II wojnie światowej do Stowarzyszenia Geodetów Polskich, którego w 1967 roku został Członkiem Honorowym[2][3].
W roku 1962 uzyskał tytuł profesora zwyczajnego[1][2][3]. Przeszedł na emeryturę w roku 1967[2][3].
Był żonaty z Marią (1896–1971)[6].
Zmarł 13 października 1971 roku[1][2][3] w Warszawie[7], pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim (sektor AL13-1-33)[2][3][8].
Dorobek naukowy i publikacje[edytuj | edytuj kod]
Dorobek naukowy Stefana Hausbrandta to około 50 prac głównie z zakresu metod obliczeń geodezyjnych[1]. Jego główne dzieło to „Rachunek wyrównawczy i obliczenia geodezyjne” publikowane w latach 1970–1971[1][7]. Badania prowadzone przez Hausbrandta były pionierskie, a ich wyniki powszechnie stosowane w polskiej geodezji[2][3]. W dziedzinie rachunku wyrównawczego był propagatorem algebry krakowianowej w geodezji[7]. Stworzył symbole pomocnicze w rachunkach geodezyjnych, zwanymi od jego nazwiska, formami rachunkowymi Hausbrandta[1][2][3], które uprościły obliczenia geodezyjne. Jego publikacja z roku 1956, o sposobie wyrównania sieci kątowo-liniowych metodą najmniejszych kwadratów, została podstawą naukową do wyrównania części polskiej sieci triangulacyjnej. Napisane przez niego prace traktowały o zakładaniu, wyrównywaniu i ocenie dokładności osnów geodezyjnych, transformacji współrzędnych oraz dotyczyły teorii błędów pomiarów geodezyjnych[1].
Główne publikacje:
- „Rachunki geodezyjne” (1953)[7]
- „Rachunek wyrównawczy i obliczenia geodezyjne” t. 1–2 (1970–1971)[1][2][3][7]
Przed II wojną światową pracował w komitecie redakcyjnym „Przeglądu Mierniczego”, gdzie opublikował swój pierwszy artykuł o obliczeniu wcięcia w przód za pomocą arytmometru (1939), w latach 1947–1949 zasiadał w kolegium redakcyjnym „Przeglądu Geodezyjnego”, a w od 1950 do 1957 roku był członkiem komisji oświatowo-szkoleniowej Związku Mierniczych RP[1][2][3].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Złoty Krzyż Zasługi (29 września 1955)[9]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[10]
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Imieniem Stefana Hausbrandta zostały nazwane ulice w Gdańsku i Częstochowie[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Geowiedza – Geoludzie [online], Geoforum [dostęp 2023-02-09] [zarchiwizowane z adresu 2023-02-10] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x Geodeci i kartografowie polscy. Słownik biograficzny, t. 1, Warszawa: Stowarzyszenie Geodetów Polskich, 2019, s. 80, ISBN 978-83-61576-36-5.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Członkowie honorowi Stowarzyszenia Geodetów Polskich. sgp.geodezja.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-02-09)].
- ↑ Grób Rodziny Hausbrandt - Cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Warszawie [online], wawamlynarska.grobonet.com [dostęp 2024-02-15].
- ↑ Hausbrandt Jan Teodor, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-02-09].
- ↑ Cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Warszawie - śp. MARIA HAUSBRANDT [online], wawamlynarska.grobonet.com [dostęp 2024-02-15].
- ↑ a b c d e Hausbrandt Stefan, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-02-09].
- ↑ Cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Warszawie - śp. STEFAN HAUSBRANDT [online], wawamlynarska.grobonet.com [dostęp 2024-02-15].
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 117, poz. 1543 „za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie szkolnictwa wyższego”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/201 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.