Stefan Kwietniewski
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| docent nauk matematycznych | |
| Specjalność: geometria rzutowa i wykreślna | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
Stefan Kwietniewski (ur. 29 sierpnia 1874 w Warszawie, zm. 24 stycznia 1940) – polski matematyk i działacz społeczny.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Studiował na politechnice w Zurychu oraz na uniwersytetach w Monachium i Getyndze[1]. Na tym ostatnim należał do uczniów Dawida Hilberta[2]. Doktoryzował się w 1902 w Zurychu na podstawie rozprawy dotyczącej przypisania krzywej płaskiej (niealgebraicznej) - punktów urojonych na niej leżących - Ueber Fliichen des vierdimensionalen Raumes, deren siimtliche Tangentialebenen untereinander gleichwinklig sind und ihre Beziehung zu den ebenen Kurven (wersja polska w 1906 w „Wiadomościach Matematycznych”)[1]. Po powrocie do kraju był wykładowcą Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Towarzystwa Kursów Naukowych (1907-1909)[3]. W tym okresie poświęcił się upowszechnianiu matematyki, m.in. przygotował nowe, uzupełnione wydanie "Algebry początkowej" J. Todhuntera (1906), przełożonej przez swego ojca Władysława Kwietniewskiego[1]. Współzałożyciel w marcu 1905, a następnie aktywny członek Koła Matematyczno-Fizycznego w Warszawie[4].
Od 1910 był współpracownikiem "Poradnika dla samouków", gdzie zamieścił m.in. w 1911 artykuł Rozwój matematyki od początku w. XVII[5]. Już w 1915 w pierwszym tomie tzw. wydania nowego "Poradnika" ogłosił 7 artykułów m.in. o geometrii syntetycznej, wykreślnej i różniczkowej oraz Historię matematyki w Polsce[6]. Wraz z Władysławem Wojtowiczem opracował polskie wydanie "Zagadnień'" dotyczących geometrii elementarnej" Federigo Enriquesa (t. 1 Warszawa 1914, t. 2 Warszawa 1917).
W latach 1915-1939 był wykładowcą geometrii rzutowej i wykreślnej w odnowionym Uniwersytecie Warszawskim[1][7]. Wykazywał przy tym szeroką wiedzę i doskonałą orientację w geometrii syntetycznej, a także w historii matematyki i metodyce nauczania. Na podstawie ich treści Stanisław Saks i Bolesław Iwaszkiewicz wydali skrypt Wykłady z geometrii rzutowej (Warszawa 1923). Założył i prowadził gabinet modeli geometrycznych przy seminarium matematycznym UW. Jego uczniami byli Bolesław Iwaszkiewicz i Witold Sosnowski[1].
Był odludkiem i w życiu środowiska matematycznego stolicy właściwie nie uczestniczył. Pod koniec życia przeniósł się z miasta na wieś, najpierw do Klembowa, a potem do Mostówki nad Bugiem[8][9]. Był zamiłowanym turystą i taternikiem. Pochowany na cmentarzu na Bródnie w Warszawie[1][10].
Prace Stefana Kwietniewskiego[edytuj | edytuj kod]
- Ueber Flachen des vierdimensionalen Raumes, deren s ¨ amtliche Tangentialebenen ¨ untereinander gleichwinklig sind, und ihre Beziehung zu den ebenen Kurven. Inaugural – Dissertation zur Erlangung der philosophischen Doktorwurde vorgelegt der ¨ Hohen philosophischen Fakultat (Mathematisch – naturwissenschaftliche Sektion) ¨ der Universitat Z ¨ urich ¨ , Verlag von E. Speidel, Zurich 1902, 1–51. ( Red.)
- O powierzchni równych nachyleń w przestrzeni czterowymiarowej, w zastosowaniu do teoryi krzywych płaskich, "Wiadomości Matematyczne" t. 10, 1906 s. 29–167.
- Rozwój matematyki od początku XVII wieku, w: Dzieje myśli. Historia rozwoju nauk, vol. I, Warszawa 1911.
- Przyczynek do metody Bezouta rozwiązywania równań liniowych, "Wektor" z. 1 (1912), 32–33.
- Historia matematyki w Polsce, w: Poradnik dla samouków, vol. I, Warszawa 1914, 513–537.
- Wykłady geometrji rzutowej opracowane według wykładów D-ra St. Kwietniewskiego na Uniwersytecie Warszawskim przez D-ra St. Sachsa i B. Iwaszkiewicza. Komisja Wydawnicza Koła Matematyczno-Fizycznego S. U. W. Warszawa 1924. stron 432. (Red.)
Rodzina[edytuj | edytuj kod]
Syn matematyka i przyrodnika Władysława (1837--1902) i Marii z Grabowskich (1844-1924). Jego bratem był zoolog Kazimierz (1873-1942), Przez matkę był spokrewniony z Tadeuszem Boyem-Żeleńskim. Rodziny nie założył[1][11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Edward Marczewski, Kwietniewski Stefan (1874-1940), Polski Słownik Biograficzny, t. 16, Wrocław-Warszawa-Kraków 1971, s. 378-379
- ↑ Danuta Ciesielska, David Hilbert i Polacy. Uniwersytet w Getyndze, mekka matematyków. Cz. 2 "Forum Akademickie" [dostęp 21.05.2023]
- ↑ Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906-1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917.
- ↑ Krystyna Wuczyńska, Setna rocznica zawiązania Koła Matematyczno-Fizycznego w Warszawie, "Roczniki Polskiego Towarzystwa Matematycznego, seria VI Antiquitates Mathematicae t. 1 (2007), s. 214-215
- ↑ Zarys rozwoju matematyki [w:] Poradnik dla samouków, Część VI. Dzieje myśli (1911) t.1 z.2 s.221-279
- ↑ Historię matematyki w Polsce [w] Poradnik dla samouków (1915) t.1 s.513-537
- ↑ Tadeusz Manteuffel, Uniwersytet Warszawski 1915/16- 1934/35. Kronika, Warszawa 1936;
- ↑ Tadeusz Manteuffel, Uniwersytet Warszawski w czasie wojny i okupacji, w: Straty kulturalne Warszawy, Warszawa 1948 s, 254-315.
- ↑ Roman Duda, O stratach osobowych matematyki polskiej związanych z II wojną światową, "Roczniki Polskiego Towarzystwa Matematycznego", seria VI Antiquitates Mathematicae t. 3 (2009), s, 151
- ↑ Walerian Piotrowski, Jeszcze o osobowych stratach wojennych wśród matematyków, "Kwartalnik Historii Materialnej i Techniki", t. 29, (1984), z. 3-4, s. 657, 660
- ↑ Stefan Kwietniewski w: M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 21.05.2023]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Edward Marczewski, Kwietniewski Stefan (1874-1940), Polski Słownik Biograficzny, t. 16, Wrocław-Warszawa-Kraków 1971, s. 378-379
- Kwietniewski Stefan (1874-1940), w: Roman Duda, Matematycy XIX i XX wieku związani z Polską, Wrocław 2012