Stefan de Walden

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stefan de Walden
Ilustracja
Stefan de Walden (<1934)
komandor komandor
Data urodzenia

27 grudnia 1896

Data i miejsce śmierci

17 stycznia 1976
Gdynia

Przebieg służby
Siły zbrojne

 MW Imperium Rosyjskiego
 Marynarka Wojenna (II RP)

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa

Późniejsza praca

Naczelnik wydziału w Urzędzie Morskim w Gdyni

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Złoty Krzyż Zasługi Krzyż Walecznych (1920–1941) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Kawaler Orderu Alawitów (do 1955, Maroko) Kawaler 1. klasy Orderu Miecza (Szwecja) Order Trzech Gwiazd IV klasy (Łotwa)
Multimedia w Wikimedia Commons

Stefan de Walden (ur. 27 grudnia 1896, zm. 17 stycznia 1976 w Gdyni) – oficer Polskiej Marynarki Wojennej, uczestnik obu wojen światowych i wojny polsko-bolszewickiej, podczas obrony Wybrzeża w 1939 roku dowódca kontrtorpedowca „Wicher”.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W 1917 roku Stefan de Walden ukończył Morski Korpus Kadecki w Petersburgu i rozpoczął służbę w Marynarce Wojennej Rosji, w stopniu miczmana[1]. Był w składzie załogi krążownika „Askold”, ogarniętej rewolucyjnymi nastrojami i został przez nią chwilowo wybrany dowódcą okrętu. W marcu 1919 roku przedostał się do Polski i został przyjęty do tworzącej się Marynarki Wojennej[1], w stopniu porucznika marynarki (zweryfikowanym w czerwcu 1921 roku ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919). Początkowo służył w batalionie morskim w Modlinie, następnie we Flotylli Pińskiej[1]. W czasie zaślubin z morzem był wśród oficerów towarzyszących generałowi Hallerowi.

Podczas wojny polsko-bolszewickiej był dowódcą motorówki pancernej MP-1, prowadzącej działania na Prypeci i Dnieprze. Wziął udział w starciu pod Czarnobylem z okrętami bolszewickiej Flotylli Dnieprzańskiej 27 kwietnia 1920 roku, zakończonym zatopieniem jednej z bolszewickich kanonierek. Podczas odwrotu dowodził holownikiem amunicyjnym „Leon”, który został zatopiony przez własną załogę na Prypeci. W dalszym ciągu wojny walczył w składzie Flotylli Wiślanej[1]. W 1922 roku służył przejściowo w Kierownictwie Marynarki Wojennej (KMW).

W 1925 roku powrócił na morze, jako oficer wachtowy kanonierki „Komendant Piłsudski”, w stopniu kapitana marynarki, później oficer nawigacyjny na „Wilii”. W latach 1928–1930 ponownie był w KMW, 1930–1933 jako drugi dowódca żaglowca szkolnego „Iskra” uczestniczył w rejsach na Kubę i do Stanów Zjednoczonych (pierwszy transatlantycki rejs polskiego okrętu wojennego), na Morze Śródziemne oraz do Casablanki i na Azory. 1 stycznia 1932 roku został awansowany do stopnia komandora podporucznika. W 1934 roku ożenił się. Rok później objął stanowisko zastępcy komisarza ds. morskich w Komisariacie Generalnym RP w Gdańsku, a następnie szefa sztabu Dowództwa Obrony Wybrzeża. 1 kwietnia 1938 roku został mianowany dowódcą kontrtorpedowca „Wicher”, 19 marca 1939 roku awansowany do stopnia komandora porucznika.

Na pokładzie „Wichra” wziął udział w pierwszych dniach walk w obronie Wybrzeża. 3 września 1939 roku stoczył pojedynek artyleryjski z dwoma niemieckimi niszczycielami. Tego samego dnia po południu „Wicher” został zatopiony bombami samolotów Luftwaffe. Do kapitulacji Helu uczestniczył w jego obronie, jako szef komunikacji. Nocą z 1 na 2 października, dowodząc grupą oficerów, podjął próbę przedarcia się przez niemiecką blokadę półwyspu na pokładzie kutra „Hel-117”. Wzięty do niewoli, do 30 stycznia 1945 roku przebywał w oflagach XVIII A Lienz(inne języki) i II C Woldenberg. Po wyzwoleniu powrócił do służby w PMW, jeszcze w 1945 roku został szefem Oddziału Marynarki Wojennej przy Sztabie Generalnym w Warszawie. W 1947 roku przewodniczył misji morskiej w Londynie, prowadząc rozmowy w sprawie powrotu do kraju pozostających tam polskich okrętów. 27 czerwca tego roku podpisał protokół odbioru niszczyciela „Błyskawica” i na jego pokładzie popłynął do Polski. Również w 1947 roku awansował do stopnia komandora oraz powrócił do służby w Sztabie Generalnym.

W 1948 roku opublikował w „Przeglądzie Morskim” artykuł Ostatnie dni „Wichra” 30 VIII–3 IX 1939. Po powrocie na Wybrzeże został szefem Oddziału Historycznego w Sztabie Głównym Marynarki Wojennej. Przeszedł do rezerwy w stopniu komandora, po czym rozpoczął pracę w Urzędzie Morskim w Gdyni, jako naczelnik wydziału. Był również ławnikiem Izby Morskiej. Zmarł w 1976 roku i został pochowany na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku (rejon IX, taras III wojskowy-3-8)[2].

Grób kmdra Stefana de Waldena na Cmentarzu Srebrzysko

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d Kolekcja VM ↓, s. 4.
  2. ↑ Stefan de Walden. cmentarze-gdanskie.pl. [dostęp 2020-05-31].
  3. ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1.
  4. ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 3306 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 10)
  5. ↑ Kolekcja VM ↓, s. 3.
  6. ↑ Sveriges statskalender / 1940. Bihang, s. 67
  7. ↑ Order Trzech Gwiazd na piersiach oficerów polskich. „Dziennik Białostocki”, s. 2, 19 listopada 1934. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stefan_de_Walden&oldid=72739288”