Synagoga w Leszniowie
_Synagogue.jpg)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Budulec |
murowana |
| Data budowy |
ok. 1677 |
| Data zburzenia | |
Synagoga w Leszniowie – nieistniejąca, murowana bożnica w Leszniowie. Budynek wzniesiono ok. 1677 roku, a zniszczono podczas II wojny światowej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Historia społeczności żydowskiej w Leszniowie sięga XVII wieku, gdy w 1627 roku założyciel miasteczka, Maciej Leśniowski, nadał kilkunastu rodzinom żydowskim prawo do osiedlenia się. Pierwsza, zapewne drewniana synagoga uległa zniszczeniu podczas powstania Chmielnickiego[1]. Murowaną synagogę wzniesiono tu ok. 1677 roku[1][2].
W 1889 roku bożnicę poddano lekkim naprawom, ale ubogiej gminy nie było stać na większy remont, przez co będący w złym stanie budynek wykorzystywano jedynie podczas ważniejszych świąt. Dzięki subwencji pozyskanej dzięki wsparciu polskich konserwatorów, udało się później poprawić stan bożnicy[1].
Synagoga ucierpiała podczas I wojny światowej. W 1933 roku wpisano ją do rejestru zabytków województwa lwowskiego, a następnie poddano remontowi[1].
Bożnicę zniszczono podczas II wojny światowej, a jej pozostałości rozebrano na przełomie lat 50. i 60. XX wieku[1].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Synagoga była symetrycznym, murowanym budynkiem[1] z salą główną na planie prawie idealnego kwadratu[2] o wymiarach zewnętrznych 15,65 x 15 m, przykrytą dwukorytowym dachem pogrążonym. Ściany zwieńczał gzyms, nad którym znajdowała się wysoka attyka grzebieniowa, nad wschodnią i zachodnią ścianą o falistym obrysie dopasowanym do kształtu dachu. Półkoliście przesklepione okna zostały umieszczone wysoko, po trzy w każdej ze ścian sali głównej. Do sali z trzech stron przylegały niskie pomieszczenia, z czego zapewne zachodnie mieściło sień, a pozostałe babińce[1].
Wewnątrz sali głównej znajdywały się cztery filary o przekroju kwadratu, które rozdzielały strop na dziewięć równych pól. Słupy te zwieńczone były pseudotoskańskimi głowicami[2], które łączyły się gurtami z naściennymi pilastrami. Pola zostały wypełnione starannie wykonanymi sklepieniami krzyżowymi[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h Leszniów, [w:] Maria Piechotka, Kazimierz Piechotka, Bramy nieba: bożnice murowane na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa: Krupski i S-ka, 1999, s. 351–352, ISBN 978-83-86117-18-5.
- ↑ a b c Synagoga, [w:] Mateusz Michalski, Gematria, geometria i inne fenomeny w architekturze judaizmu, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2020, s. 54–55, ISBN 978-83-7493-131-1.