System Wiedzy i Innowacji Rolniczych
System Wiedzy i Innowacji Rolniczych (ang. Agricultural Knowledge and Innovation System, AKIS) – sieć jednostek organizacyjnych i ludzi uczestniczących w procesie tworzeniu wiedzy rolniczej, jej upowszechnianiu oraz wdrażaniu w rolnictwie i na obszarach wiejskich. Poprzez system następuje generowanie wiedzy, promowanie innowacji, wzajemne uczenie się, dzielenie się i wykorzystanie informacji rolniczych.
Kształtowanie Systemu Wiedzy i Innowacji Rolniczych[edytuj | edytuj kod]
W latach 70. organizacja OECD i FAO uznały za potrzebne wprowadzenie koncepcji systemu wiedzy i informacji rolniczej[1]. Wskazano, że system powinien opierać się na trzech podstawowych filarach, w tym na:
- badaniach,
- kształceniu
- upowszechnianiu.
W ramach Unii Europejskiej koncepcja Systemu Wiedzy i Innowacji Rolniczych wypracowana została przez Strategiczną Grupę Roboczą Stałego Komitetu Badań Rolniczych (SWG SCAR)[2]. W koncepcji zaproponowano interaktywny model innowacji oparty na wielu podmiotach, który koncentruje się na tworzeniu partnerstwa, z wykorzystaniem podejścia oddolnego, łączącego rolników, doradców, badaczy, przedsiębiorstw i innych podmiotów funkcjonujących w grupach operacyjnych.
Cele Systemu Wiedzy i Innowacji Rolniczych[edytuj | edytuj kod]
System Wiedzy i Innowacji Rolniczych stanowi wewnętrznie spójny układ powiązań między ogniwami odpowiedzialnymi za kreacje wiedzy i innowacji, poprzez ogniwa odpowiedzialne za procesy przystosowawcze (adaptacyjne) oraz ogniwa odpowiedzialne za wdrożenie i upowszechnianie innowacji w praktyce rolniczej[3][4][5][6]. System obejmuje przedsiębiorców, wytwórców, usługodawców, administratorów, ubezpieczeniowców, bankowców i inne jednostki funkcjonujące w sferze agrobiznesu.
Wśród szczegółowych celów systemu można wymienić:
- wspieranie inteligentnego, odpornego i zróżnicowanego sektora rolnego zapewniającego bezpieczeństwo żywnościowe;
- rozwijanie świadomości społeczności wiejskiej związanej ze środowiskiem i klimatem;
- wspieranie i dzielenie się wiedzą, innowacjami i cyfryzacją w rolnictwie i na obszarach wiejskich;
- wspieranie rentownych i dochodowych gospodarstw rolnych, wykazujących odporność i bezpieczeństwo;
- wzmocnienie orientacji rynkowej, konkurencyjności, w powiązaniu z badaniami, technologią i cyfryzacją;
- przyczynianie się do ochrony różnorodności biologicznej, wzmacniające usługi ekosystemowe i chroniące siedlisko i krajobrazy.
Regulacje w zakresie Systemu Wiedzy i Innowacji Rolniczych[edytuj | edytuj kod]
W rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r. stwierdzono, że państwa członkowskie zapewnią w planie strategicznym WPR na lata 2021–2027 działania systemu wiedzy i innowacji rolniczych[7]. System powinien sprzyjać dzieleniu się wiedzą, zapewnić wzrost innowacji i cyfryzacji na obszarach wiejskich. Wspólnota ustanowi strukturę organizacyjną europejskiego i krajowego systemu wiedzy i innowacji w dziedzinie rolnictwa, która została pomyślana jako pomost wymiany praktyk organizacyjnych i wiedzy między osobami, organizacjami i instytucjami. System ma sprzyjać rozwijaniu i wykorzystaniu wiedzy na potrzeby rolnictwa oraz powiązanych dziedzin na obszarach wiejskich. System jest odpowiedzialny za usługi doradcze, sieci badawcze i sieci Europejskiego Partnerstwa Innowacyjnego (EIP-AGRI). W systemie ważne miejsce zajmuje strategia rozwoju technologii cyfrowych w rolnictwie oraz strategia stosowania tych technologii. Wskazano na potrzebę poprawy skuteczności i efektywności interwencji w ramach planu strategicznego WPR.
W perspektywie finansowej na lata 2021–2027 system wiedzy i innowacji rolniczych znalazł odzwierciedlenie w planie strategicznym WPR. Zakłada się, że rolnictwo stanie się bardziej zmodernizowane, uproszczone, inteligentne, nowoczesne i zrównoważone. Nacisk położono na ochronę środowiska i przeciwdziałanie zmianom klimatu, na integrację środowiska i współdziałanie producentów.
W rozporządzeniu PE i Rady UE z 2020 r. ustanowiono przepisy przejściowe, które przesuwają wejście w życie o dwa lata Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich i Europejskiego Funduszu Gwarancji Rolnej[8][9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Bogdan Wawrzyniak, Przegląd Systemów Doradztwa Rolniczego (FAS) i Systemów Wiedzy i Innowacji Rolniczych (AKIS) w krajach członkowskich UE, „Zagadnienia Doradztwa Rolniczego”, 2, 2019 .
- ↑ Preparing for future AKIS in Europe Standing Committee on Agricultural Research (SCAR), [w:] 4th Report of the Strategic Working Group on Agricultural Knowledge and Innovation Systems (AKIS), DG AGRI, Brussels 2019 .
- ↑ Bogdan Wawrzyniak, Miejsce systemu doradztwa rolniczego w nowej perspektywie finansowej WPR 2021-2027, „Zagadnienia Doradztwa Rolniczego”, 1, 2020 .
- ↑ Józef Kania, System Wiedzy i Informacji Rolniczej w rolnictwie polskim, „Prace Naukowe Uniwersytetu konomicznego we Wrocławiu”, 360, Wrocław 2014 .
- ↑ Van Oost , I. Integrating advisors in the AKIS to foster the sharing of knowledge and innovation for agriculture and rural areas. Presentation to EIP AGRI Web Seminar «CAP Strategic Plans: the key role of AKIS in Member States» [online], 18 września 2020 (ang.).
- ↑ Józef Kania i inni, System transferu wiedzy dla sektora rolno-spożywczego – oczekiwane kierunki rozwoju, „Polish Journal of Agronomy”, 7, 2011, s. 22–28 .
- ↑ Wniosek Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 1 czerwca 2018 r. ustanawiające przepisy dotyczące wsparcia na podstawie planów strategicznych sporządzanych przez państwa członkowskie w ramach wspólnej polityki rolnej (planów strategicznych WPR) i finansowanych z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) i z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz uchylające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 i rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013 [online] [dostęp 2021-08-26] (pol.).
- ↑ Dz. Urz. UE L 437 z 23.12.2020
- ↑ CELEX: 32020R2220