Szczuroskoczek zwinny
| Dipodomys agilis[1] | |||
| Gambel, 1848[2] | |||
_BHL43276722.jpg) Szczuroskoczek zwinny (u góry) na ilustracji z 1859 roku | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
szczuroskoczek zwinny | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[6] | |||
 | |||
Szczuroskoczek zwinny[7], szczuroskoczek[8] (Dipodomys agilis) – gatunek ssaka podrodziny szczuroskoczków (Dipodomyinae) w obrębie rodziny karłomyszowatych (Heteromyidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Szczuroskoczek zwinny występuje w południowo-zachodnich Stanach Zjednoczonych zamieszkując w zależności od podgatunku[9]:
- D. agilis agilis – Los Angeles Basin i podnóża gór San Gabriel i San Bernardino w południowo-zachodniej Kalifornii.
- D. agilis perplexus – południowa część gór Sierra Nevada, góry Tehachapi i San Gabriel, północna część San Fernando Valley w południowo-zachodniej Kalifornii.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1848 roku amerykański przyrodnik William Gambel nadając mu nazwę Dipodomys agilis[2]. Holotyp pochodził z Los Angeles, w hrabstwie Los Angeles, w Kalifornii, w Stanach Zjednoczonych[10].
Na podstawie analizy sekwencji molekularnych D. agilis należy do grupy gatunkowej agilis wraz z D. simulans i D. venustus[9]. Stwierdzono, że Dipodomys simulans, wcześniej zaliczany do tego taksonu, różni się kariotypowo (inny 2n), allozymicznie, morfologicznie (cechy zewnętrzne, czaszki i kości prącia) i ekologicznie; te dwa gatunki są prawdopodobnie sympatryczne w Cajon Pass, oddzielający góry San Gabriel i San Bernardino[9]. Inne prawdopodobnie dawne miejsca sympatryczne zostały prawdopodobnie pochłonięte przez rozwój miejski[9]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dwa podgatunki[9].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Dipodomys: gr. δίποδος dipodos „dwunożny”, od δι- di- „podwójnie”, od δις dis „dwa razy”, od δυο duo „dwa”; πους pous, ποδος podos „stopa”; μυς mus, μυός muos „mysz”[11][12].
- agilis: łac. agilis „zwinny, aktywny”, od agere „wprawić w ruch”[12].
- perplexus: łac. perplexus „zmieszany, niejasny, dwuznaczny”, od plexus „spleciony, przeplatany”[12].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) samic 107–113 mm, samców 115–125 mm, długość ogona samic 170–192 mm, samców 170–195 mm, długość ucha 13–15 mm, długość tylnej stopy 40–46 mm; masa ciała samic 63–78 g, samców 66–79 g[13].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Szczuroskoczek zwinny zamieszkuje pokryte chaparralem zbocza gór aż do granicy lasu. Preferuje piaszczyste gleby, w których może wykopywać nory. Nie ma informacji na temat rozmnażania, przypuszcza się jednak, że w miocie rodzą się zwykle 2 młode. Szczuroskoczek żywi się głównie nasionami. Uzupełnieniem diety są owady i zielone części roślin. Jest gatunkiem nocnym[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dipodomys agilis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b W. Gambel. Descriptions of two new California quadrupeds. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 4, s. 77, 1848. (ang.).
- ↑ J.L. LeConte. [Brak tytułu]. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 6, s. 224, 1853. (ang.).
- ↑ C.H. Merriam. Descriptions of ten new kangaroo rats. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 20, s. 79, 1907. (ang.).
- ↑ J.T. Boulware. Two new subspecies of kangaroo rats (genus Dipodomys) from southern California. „University of California publications in zoology”. 46 (7), s. 393, 1943. (ang.).
- ↑ a b F. Cassola, Dipodomys agilis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-10-11] (ang.).
- ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 217. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 353, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ a b c d e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 302. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Dipodomys agilis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-10-11].
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 238, 1904. (ang.).
- ↑ a b c The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
- ↑ D. Hafner: Family Heteromyidae (Pocket Mice, Kangaroo Mice and Kangaroo Rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 229. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).