Przejdź do zawartości

Szlama Nutkiewicz

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sergej Nutkiewicz
Yudes Dambi
Imię i nazwisko urodzenia

Szlama Nutkiewicz

Data i miejsce urodzenia

5 stycznia lub 21 września 1906
Łódź

Data śmierci

czerwiec 1988

Miejsce spoczynku

West Hollywood

Zawód, zajęcie

samorządowiec

Miejsce zamieszkania

Los Angeles

Stanowisko

Radny Rady Miejskiej w Łodzi (1934–1939)

Partia

Bund

Małżeństwo

Betty Nutkiewicz

Szlama Nutkiewicz, także: Sergej Nutkiewicz, Siergiej Nutkiewicz[1], ps. „Yudes Dambi”, „S. Yungman”, „F. Betisman”, „NS”, „N. Sergash”, „S-zh” i Serozh[2] (ur. 5 stycznia[3] lub 21 września 1906[2] w Łodzi, zm. czerwiec 1988[3]) – polityk Bundu, nauczyciel.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Szlama Nutkiewicz od młodości działał w żydowskim ruchu socjalistycznym. Był współzałożycielem łódzkiego oddziału Cukunft, a następnie członkiem Komitetu Centralnego Cukunft w Polsce oraz współzałożycielem oddziału Socjalistiszer Kinder-Farband (SKIF) w Łodzi. W latach 1934[4]–1939[5] był radnym Rady Miejskiej w Łodzi z ramienia Bundu[5][6][7]. Pracował również jako nauczyciel[6][7]. 28 maja 1935 został brutalnie pobity przez radnych: Wincentego Kożuchowskiego i Antoniego Czernika z Obozu Narodowego w trakcie posiedzenia rady miejskiej w Łodzi[2], co skutkowało utratą przytomności i pęknięciem czaszki[8]. Pobicie było pokłosiem antynacjonalistycznych wypowiedzi socjalistycznych radnych: Adama Walczaka i Janusza Urbacha[9], które sprowokowały członków Obozu Narodowego do ataku na socjalistów. Nutkiewicz po pobiciu opuścił szpital Poznańskich[8] 12 czerwca 1935[9]. W styczniu 1937 został wybrany przewodniczącym łódzkiego oddziału Bundu[10]. W 1938 miał dowiedzieć się o molestowaniu dzieci przez Chaima Rumkowskiego[11], będącego wówczas dyrektorem Żydowskiego sierocińca w Helenówku[12][11]. Swoje doniesienia miał zweryfikować przepytując dzieci i pracowników sierocińca by potem donieść na Rumkowskiego do Departamentu Opieki Społecznej. W związku z brakiem reakcji Departamentu oraz obawą o zemstę ze strony Rumkowskiego, który po wkroczeniu Niemców do Łodzi został przewodniczącym Starszeństwa Żydów w Łodzi i jednocześnie jednym z najbardziej wpływowych Żydów w Łodzi[13][11], wyjechał z miasta na początku września 1939 przenosząc się do rosyjskiej strefy okupacyjnej, następnie zamieszkał w Wilnie, by później wyjechać w 1941 do Kanady[5], gdzie działał w Związku Polaków w Kanadzie[14]. Następnie przeniósł się do Detroit w USA. W 1954 uzyskał tytuł magistra z pracy socjalnej na Uniwersytecie Stanu Michigan ze specjalizacją w zakresie pracy z osobami starszymi. Przez pewien czas był nauczycielem i dyrektorem szkół The Workers Circle(inne języki) w Toronto i Detroit. Od 1954 pracował jako nauczyciel i wykładowca w Los Angeles, prowadził zajęcia dla dorosłych i osób starszych w Centrum Społeczności Żydowskiej oraz był współpracownikiem anglojęzycznego miesięcznika Centre Life w Los Angeles, gdzie spędził ostatnie lata swojego życia[2].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Żoną Nutkiewicza była Betty, która w Łodzi pracowała jako nauczycielka[6][7].

Szlama Nutkiewicz został pochowany w West Hollywood[15].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

Nutkiewicz w ciągu swojego życia publikował m.in. w: Socjalistisze Jugnt-Sztime (Głos socjalistycznej młodzieży) w Warszawie, Lodzer Weker (Alarm łódzki, 1933–1939), pracował jako redaktor[2] Fołks-Cajtung (Gazeta Ludowa, 1936–1939, Łódź i Warszawa), Jungt Weker (alarm młodzieżowy) w Warszawie[16][2], Lodzher Socjalistisze Sztime (Socjalistyczny głos Łodzi, 1920). Współpracował także z polskimi gazetami socjalistycznymi: Walka Ludu w Warszawie i „Łodzianin” w Łodzi oraz pisał dla Forverts, Der veker (Alarm), Gerekhtikeyt (Sprawiedliwość), współredagował Lodzher yizker-buch (Tom pamięci o Łodzi, 1943), Doyres bundistn, Unzer shtime (Nasz głos) w Paryżu i Foroys w Meksyku. W latach 1942–1946 był redaktorem polskiego socjalistycznego pisma Walka Ludu w Toronto. Ponadto pisał utwory sceniczne dla zespołów dramatycznych w Łodzi, Toronto, Detroit i Los Angeles[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Jack Jacobs, Bundist Counterculture Interwar Poland, Syracuse University Press, 1 maja 2009, ISBN 978-0-8156-5143-7 [dostęp 2022-02-14] (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g Joshua Fogel, Yiddish Leksikon: SERGEY NUTKEVITSH [online], Yiddish Leksikon, 5 stycznia 2018 [dostęp 2022-02-14].
  3. ↑ a b NUTKIEWICZ, BETTY thru NUTKOWITZ, JEFFREY [online], sortedbyname.com [dostęp 2022-02-14].
  4. ↑ Dziennik Zarządu M. Łodzi 15 czerwca 1934 nr 6, 1919–1950 [dostęp 2022-02-14] (pol.).
  5. ↑ a b c Oficjalne wyniki wyborów do Rady Miejskiej w Łodzi, „Kurjer Warszawski: wydanie wieczorne.” (r. 118, 1938, nr 356), crispa.uw.edu.pl, 29 grudnia 1938 [dostęp 2022-02-14].
  6. ↑ a b c Mosze Szklar, A Short Stroll Through a Long Life: Reminiscences Unpublished autobiography of Moshe Shklar, Los Angeles 2011.
  7. ↑ a b c Recovering Yiddish Culture in Los Angeles: Moshe Shklar: A Short Stroll Through a Long Life (Pt. 4 of 4) [online], Recovering Yiddish Culture in Los Angeles [dostęp 2022-02-14].
  8. ↑ a b Krew w łódzkiej Radzie Miejskiej i inne awantury w walce o budżet miasta [online], Dziennik Łódzki, 20 marca 2021 [dostęp 2022-02-14] (pol.).
  9. ↑ a b Paweł Fiktus, Maciej Marszał, Samorząd w myśli politycznej i prawnej, Wrocław: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, 2017, ISBN 978-83-65431-76-9, OCLC 1020443126 [dostęp 2022-02-14].
  10. ↑ J. Jacobs, Jewish Politics in Eastern Europe: The Bund at 100, Palgrave Macmillan UK, 4 lutego 2001, ISBN 978-1-4039-1388-3 [dostęp 2022-02-14] (ang.).
  11. ↑ a b c Thaily Viviane André, As crianças no gueto de Łódź : vidas e mortes no segundo maior gueto judeu da Polônia ocupada, 1941-1944, Sao Paulo 2018 [dostęp 2022-02-14].
  12. ↑ Das Ghetto Lodz/Litzmannstadt [online], Zukunft braucht Erinnerung (ZbE), 18 września 2005 [dostęp 2022-02-14] (niem.).
  13. ↑ Lucille Eichengreen, Rebecca Fromer, Rumkowski and the Orphans of Lodz, Mercury House, 2000, ISBN 978-1-56279-115-5 [dostęp 2022-02-14] (ang.).
  14. ↑ Sławomir Moćkun, Niechciana prawda: Kanada wobec ujawnienia zbrodni katyńskiej (1943–1945), 2014, OCLC 909198957 [dostęp 2022-02-14].
  15. ↑ Sergei Nutkiewicz [online], AncientFaces [dostęp 2022-02-14] (ang.).
  16. ↑ Izrael Szajn, Prasa Bundu w Polsce (1918–1939), „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” (21/2), 1982.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szlama_Nutkiewicz&oldid=71751222”