TPz 1 Fuchs
 TPz Fuchs | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Thyssen-Henschel (obecnie Rheinmetall) |
| Typ pojazdu | |
| Trakcja |
kołowa (6×6) |
| Załoga |
2 + 10 żołnierzy[1] |
| Historia | |
| Prototypy |
lata 60.-lata 70. XX w. |
| Produkcja |
od końca lat 70. XX w. |
| Egzemplarze |
1 236[2] |
| Dane techniczne | |
| Silnik |
silnik 8-cyl. wysokoprężny OM402A o mocy 320 KM przy 2500 obr./min. |
| Poj. zb. paliwa |
430 l[1] |
| Długość |
6,83 m[1] |
| Szerokość |
2,98 m[1] |
| Wysokość |
2,3 m[1] |
| Prześwit |
0,41 m[1] |
| Masa |
14,4 t[1] 16 t (bojowa) |
| Nacisk jedn. |
0,39 MPa[1] |
| Osiągi | |
| Prędkość | |
| Zasięg pojazdu |
800 km (po szosie)[3] |
| Pokonywanie przeszkód | |
| Brody (głęb.) | |
| Rowy (szer.) |
1,5 m[1] |
| Ściany (wys.) |
0,6 m[1] |
| Kąt podjazdu |
60%[1] |
| Przechył boczny |
30%[1] |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| brak uzbrojenia stałego | |
| Wyposażenie | |
| 8 wyrzutni granatów dymnych, układ ochrony NBC, układ przeciwpożarowy | |
| Użytkownicy | |
| Niemcy, USA, Arabia Saudyjska, Holandia, Wielka Brytania, Wenezuela | |
TPz 1 Fuchs od Transportpanzer 1 Fuchs (z niem. Lis) – niemiecki kołowy transporter opancerzony.
Transportery Fuchs weszły na wyposażenie Bundeswehry w roku 1979 stając się obok transportera M113 podstawowym środkiem transportu piechoty na polu walki. Na podstawie transportera Fuchs opracowano wiele wersji specjalistycznych. Szczególnie ceniony jest wóz w wariancie rozpoznawania skażeń NBC, który jest zaliczany do najlepszych pojazdów tego typu na świecie[3][1].
Fuchsy sukcesywnie począwszy od 2009 roku, zastępowane są w armii niemieckiej przez nowsze transportery Boxer[4][5].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Powstała po II wojnie światowej Bundeswehra w początkowym okresie do transportu żołnierzy na polu walki używała amerykańskich transporterów opancerzonych Halftrack oraz brytyjskich Universal Carrier. W roku 1960 Bundeswehra przyjęła na wyposażenie nowoczesne amerykańskie transportery opancerzone M113, wkrótce też rozpoczęto poszukiwania transportera kołowego[1].
Określanie głównych założeń zakończono w roku 1963, a w roku 1964 Ministerstwo Obrony RFN złożyło oficjalne zamówienie na następujące pojazdy kołowe: transporter w układzie 6×6, wóz rozpoznawczy (8×8) i pojazd patrolowy (4×4). W pracach projektowych wzięły: Daimler-Benz oraz jako jedno biuro konstrukcyjne Büssing, Henschel, Klöckner-Humboldt-Deutz, Krupp i Maschinenfabrik Augsburg-Nürnberg[1].
W roku 1969 przedstawiono ostateczne wymagania dla pojazdu w układzie 6×6. Pojazdem bazowym miał być transporter piechoty i w oparciu o niego miały powstać wersje specjalistycznie. Transporter piechoty miał odpowiadać m.in. następującym wymaganiom[1]:
- układ jezdny 6×6 o nacisku na jedną oś rzędu 4 ton
- zdolność pływania
- wyposażenie w system ochrony NBC
- przystosowanie do transportu 10 żołnierzy lub ładunku o masie min. 2 t.
Po przeprowadzeniu testów opracowanych prototypów oznaczonych jako LG493 (Daimler-Benz) i Lkw 6×6 (wspólne biuro konstrukcyjne) uznano wyższość konstrukcji LG493. Po przeprowadzeniu kolejnych testów wojskowych przez Bundeswehrę uznano, że pojazd LG493 spełnia jej wymagania w zakresie mobilności, ochrony przed ostrzałem i odłamkami oraz ładowności[1].
Dostawy nowych transporterów Transportpanzer 1 „Fuchs” dla Bundeswehry rozpoczęto w roku 1979. Pierwsze zamówienie opiewało na 966 sztuk z zamiarem produkcji ok. 160 pojazdów rocznie. Produkcją pojazdów zajęła się firma Thyssen-Henschel[1].
Konstrukcja[edytuj | edytuj kod]
Kadłub pojazdu podzielono na trzy przedziały: kierowania, napędowy i desantowy. Wymiary przedziału desantowego wynoszą 3,2×2,5×1,25 m (długość, szerokość, wysokość). Opancerzenie kadłuba zapewnia ochronę przed ostrzałem z broni strzeleckiej oraz odłamkami pocisków artyleryjskich. Z przodu pojazdu umieszczona jest szyba pancerna, przez którą kierowca i dowódca obserwują przestrzeń przed wozem. W razie potrzeby szyba zasłaniana jest osłoną pancerną i wtedy do obserwacji używane są peryskopy. W wyniku doświadczeń wyniesionych z misji ONZ w Somalii i Jugosławii opracowano system dodatkowego opancerzenia pojazdu, który znacząco zwiększa poziom ochrony. Pojazdy z nowym opancerzeniem po raz pierwszy użyto podczas misji IFOR w Bośni[1].
Konstrukcja była następnie ulepszana w kolejnych wersjach. W wersji TPz 1A8 polepszono ochronę przeciw minom i improwizowanym ładunkom wybuchowym, na podstawie doświadczeń niemieckiego kontyngentu wojskowego w Afganistanie – wzmocniono opancerzenie podłogi, wprowadzono podwieszane siedzenia i wprowadzono inne ulepszenia[6]. Pierwszy transporter tej wersji przekazano w marcu 2008[6].
Przedział desantowy żołnierze mogą opuścić przez dwuczęściowe drzwi umieszczone z tyłu pojazdu[1].
Pojazd napędzany jest silnikiem wysokoprężnym z turbodoładowaniem Mercedes-Benz OM402A o mocy 320 KM przy 2500 obr./min. Silnik jest zintegrowany z układem napędowym, ponadto możliwa jest wymiana całego tego segmentu w czasie 30 minut. Zastosowana skrzynia biegów posiada sześć biegów do przodu i jeden wstecz[1].
W wodzie pojazd napędzany jest przez dwa pędniki wodne umieszczone za tylnymi kołami. Prędkość pojazdu w wodzie regulowana jest obrotami silnika, a pędniki są obracane, co umożliwia skręcanie w wodzie. Pokonywanie przeszkód wodnych ułatwia falochron podnoszony hydraulicznie[1].
Pojazd posiada układ przeciwpożarowy, który obejmuje tylko przedział napędowy i składa się z dwóch butli wypełnionych Halonem 1211 (każda o masie 5,5 kg)[1].
-
Przedział desantowy -
Rozkładany falochron -
Drążek do sterowania pędnikami wodnymi
Warianty i modyfikacje[edytuj | edytuj kod]
Warianty wojskowe[edytuj | edytuj kod]
- LG493 – prototyp opracowany przez firmę Daimler-Benz w latach 60. XX wieku[1]
- TPz 1 Fuchs – wariant podstawowy przyjęty do Bundeswehry (transporter opancerzony)[1]
- Pojazd dowodzenia FüFu – wariant dowódczy z rozbudowanym systemem łączności, wyposażony w generator o mocy 5 kW[1]
- Pojazd sanitarny – wariant sanitarny zdolny przewozić czterech rannych leżących lub leżących i czterech siedzących[1]
- Pojazd ze stacją zakłócającą Hummel VHF JAMMER – stacja zagłuszająca. Pojazd niewyposażony w pędniki[1]
- Pojazd walki elektronicznej HELAS – wariant przeznaczony do walki elektronicznej. Pojazd niewyposażony w pędniki[1]
- Pojazd z namiernikiem radiowym GSP 3601 HF/VHF, pojazd niewyposażony w pędniki[1]
- Pojazd z radarem RASIT – samobieżny radiolokator artyleryjski[3]
- SpürFuchs – pojazd rozpoznania skażeń NBC. Pojazd ten jest używany w US Army pod nazwą M93 Fox[1][7]
- Pojazd ochrony lotnisk – wersja wyposażona w jednoosobową wieżę TS-15 z armatą kal. 20 mm i karabinem maszynowym kal. 7,62 mm. Wzmocniono, także przednie opancerzenie[1]
- Wóz inżynieryjny – pojazd przeznaczony do przewozu saperów, min i sprzętu do rozminowywania[3]
- Wóz z radarem RATAC – pojazd prototypowy[1]
Warianty cywilne[edytuj | edytuj kod]
- Redfox – pojazd pożarniczy[1]
- Smartfox – pojazd analizy zanieczyszczeń i skażeń środowiska[1]
- Recofox – pojazd przeznaczony do prac w ciężkich warunkach terenowych[1]
Modyfikacje[edytuj | edytuj kod]
- Fuchs 8×8 – prototyp transportera Fuchs w układzie 8×8 opracowany dla armii holenderskiej. Projekt nie wyszedł poza stadium prototypu[1].
- Fuchs 2 – zmodernizowany pojazd opracowany na podstawie transportera Fuchs przez firmę Rheinmetall Landsysteme. Testy transporterów Fuchs 2 rozpoczęto w roku 2001, a pierwszy zmodernizowany pojazd w wariancie NBC dostarczono do odbiorcy wojskowego (Zjednoczone Emiraty Arabskie) w roku 2007[2].
Użytkownicy[edytuj | edytuj kod]
Niemcy: Bundeswehra (od 1979)[1]
Wenezuela 10 pojazdów zmodernizowanych do potrzeb wenezuelskiej armii[a] (od 1983)[1]
Stany Zjednoczone: US Army i USMC – zamerykanizowany wariant SpürFuchs pod nazwą M93 Fox i M93A1 Fox[b], produkowany w USA[1][8]
Arabia Saudyjska: 30 pojazdów w wariancie NBC (od 1991)[9].
Holandia: m.in. pojazd walki elektronicznej HELAS (od 1993)[1]
Wielka Brytania: British Army – pojazdy w wariancie NBC[10]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Brak systemu NBC, zamontowana wyciągarka i system klimatyzacyjny.
- ↑ Zmodernizowana wersja wprowadzona pod koniec lat 90.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq Michał Nita. Transporter opancerzony Fuchs. „Nowa Technika Wojskowa”. 08/1997, s. 9–13, 1997. Andrzej Kiński – redaktor naczelny. Warszawa: Magnum-X sp. z o.o.. ISSN 1230-1655. (pol.).
- ↑ a b Fuchs 2 Armoured Personnel Carrier, Germany. army-technology.com. [dostęp 2013-04-13]. (ang.).
- ↑ a b c d Igor Witkowski: Lekkie i średnie opancerzone wozy bojowe. Wyd. I. Warszawa: WiS, 1993, s. 172–176. ISBN 83-86028-02-5.
- ↑ In the Military Vehicle Hot Seat. army-technology.com, 2010-07-22. [dostęp 2013-04-13]. (ang.).
- ↑ Pierwszy Boxer przekazany armii niemieckiej. [w:] Militarium.net [on-line]. [dostęp 2013-04-17]. (pol.).
- ↑ a b Prezentacja Fuchsa 1A8 w: „Raport – Wojsko Technika Obronność” nr 12/2008, s. 73.
- ↑ Spencer C. Tucker, Persian Gulf War Encyclopedia: A Political, Social, and Military History, 2014, s. 161-163, ISBN 978-1-61069-416-2 (ang.).
- ↑ AM-93 Fox NBC Reconnaissance Vehicle. olive-drab.com. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
- ↑ Andrzej Pawlak: Arabia Saudyjska chce kupić więcej broni w Niemczech. dw.de, 2012-12-31. [dostęp 2013-04-13]. (pol.).
- ↑ British Army – Vehicles and Equipment.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Michał Nita. Transporter opancerzony Fuchs. „Nowa Technika Wojskowa”. 08/1997, s. 9–13, 1997. Andrzej Kiński – redaktor naczelny. Warszawa: Magnum-X sp. z o.o.. ISSN 1230-1655. (pol.).
| Czołgi | |
|---|---|
| Bojowe wozy piechoty | |
| Transportery opancerzone | |
| Artyleria samobieżna | |
| Pojazdy przeciwlotnicze | |
| Lekkie wozy bojowe | |
| Pojazdy inżynieryjne | |
| Inne pojazdy | |
| Prototypy |
