Tinancja

Tinancja
	; Tinantia anomala
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Klad	rośliny naczyniowe
Klad	Euphyllophyta
Klad	rośliny nasienne
Klasa	okrytonasienne
Klad	jednoliścienne
Rząd	komelinowce
Rodzina	komelinowate
Rodzaj	tinancja
	Nazwa systematyczna
	Tinantia Scheidweiler; Allg. Gartenzeitung 7: 365 (1839)
	Typ nomenklatoryczny
	Tinantia fugax Schweidw. ≡ T. erecta (Jacq.) Fenzl
Synonimy
	Commelinantia Tharp; Pogomesia Raf.;
	Commelinantia Tharp; Pogomesia Raf.;
	Homonimy
	Tinantia Martens et Galeotti ≡ Cyphomeris Standl.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tinancja^[5] (Tinantia Scheidw.) – rodzaj roślin z rodziny komelinowatych. Obejmuje 13 gatunków występujących w Ameryce, na obszarze od Teksasu do północnej Argentyny^[3]. Gatunek T. erecta został introdukowany w Angoli, na Jawie, Azorach i Maderze^[3].

Nazwa naukowa rodzaju honoruje François Tinanta, luksemburskiego botanika, żyjącego w latach 1803–1853^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Jednoroczne rośliny zielne^[6].

Korzenie: Włókniste^[6].

Liście: Ulistnienie skrętoległe. Blaszki liściowe zwykle ogonkowe, rzadziej siedzące, omszone^[6].

Kwiaty: Zebrane w baldachowate lub wiechowate bukiety lub pojedyncze albo podwójne, wydłużone dwurzędki^[7], wyrastające na pędzie wierzchołkowo oraz niekiedy z pachwin liści, od jednej do kilku, wsparte przypominającą liść podsadką^[6]. Przysadki trwałe^[6]. Szypułki dobrze rozwinięte^[6]. Okwiat grzbiecisty^[7]. Listki okwiatu wolne^[7], położone w dwóch okółkach, zewnętrzne wydatne, niemal równej wielkości, wewnętrzne wydatne, nierówne, proksymalny mały lub duży, dystalne dwa równej wielkości, niebieskie, niebieskofioletowe, białe do różowych^[6]. Sześć polimorficznych pręcików, proksymalne trzy długie, boczne bródkowate, środkowy nagi, dystalne trzy krótkie, gęsto bródkowate^[6]^[7]. Nitki pręcików zrośnięte u nasady^[6]. Zalążnia trójkomorowa z dwoma do kilku zalążkami w każdej komorze^[6].

Owoce: Trójkomorowe torebki^[6].

Genetyka: Podstawowa liczba chromosomów x u roślin z tego rodzaju wynosi 13, 14, 16 lub 17^[6], natomiast liczba diploidalna (2n) to 26, 28, 32, 34, 64, 66–68 i ok. 128^[7].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja systematyczna: Rodzaj z podplemienia Thyrsantheminae w plemieniu Tradescantieae podrodziny Commelinoideae w rodzinie komelinowatych (Commelinaceae)^[8].

Wykaz gatunków^[3]

Tinantia anomala (Torr.) C.B.Clarke
Tinantia caribaea Urb.
Tinantia erecta (Jacq.) Fenzl – tinancja wzniesiona^[5]
Tinantia glabra (Standl. & Steyerm.) Rohweder
Tinantia leiocalyx C.B.Clarke
Tinantia longipedunculata Standl. & Steyerm.
Tinantia macrophylla S.Watson
Tinantia parviflora Rohweder
Tinantia pringlei (S.Watson) Rohweder
Tinantia sprucei C.B.Clarke
Tinantia standleyi Steyerm.
Tinantia umbellata (Vahl) Urb.
Tinantia violacea Rohweder

Znaczenie użytkowe[edytuj | edytuj kod]

Różne gatunki, w szczególności tinancja wzniesiona T. erecta, uprawiane są jako rośliny ozdobne^[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-07-27] (ang.).
↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2023-01-22]. (ang.).
↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2023-01-08]. (ang.).
↑ ^a ^b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 185. ISBN 978-83-925110-5-2.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Tinantia. Flora of North America, wol. 22. [dostęp 2023-01-22].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 4: Flowering Plants. Monocotyledons: Alismatanae and Commelinanae (except Gramineae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998. DOI: 10.1007/978-3-662-03531-3. ISBN 978-3-662-03531-3. (ang.).
↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2023-01-15]. (ang.).
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 926, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[apweb-1] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-07-27] (ang.).

[ruggiero-2] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[kew-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2023-01-22]. (ang.).

[ing-4] Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2023-01-08]. (ang.).

[gawrys-5] Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 185. ISBN 978-83-925110-5-2.

[fna-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Tinantia. Flora of North America, wol. 22. [dostęp 2023-01-22].

[kub-7] Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 4: Flowering Plants. Monocotyledons: Alismatanae and Commelinanae (except Gramineae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998. DOI: 10.1007/978-3-662-03531-3. ISBN 978-3-662-03531-3. (ang.).

[grin-8] USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2023-01-15]. (ang.).

[mabberley-9] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 926, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]