Tomasz Bando

Tomasz Bando

Borys, Henryk, Siwy, Stary

Data i miejsce urodzenia	17 września 1897 Przegorzały
Data i miejsce śmierci	3 marca 1957 Sosnowiec
Zawód, zajęcie	piekarz
Partia	Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy Komunistyczna Partia Galicji Wschodniej Komunistyczna Partia Zachodniej Ukrainy Komunistyczna Partia Polski Polska Partia Robotnicza Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Odznaczenia

Tomasz Bando pseud. Borys, Henryk, Siwy, Stary (ur. 17 września 1897 w Przegorzałach, zm. 3 marca 1957 w Sosnowcu) – działacz komunistyczny i związkowy.

Po ukończeniu szkoły podstawowej został piekarzem, mieszkał i pracował w Stanisławowie. W 1914 wcielony do austriackiej armii, od 1916 walczył na froncie, ranny dostał się do rosyjskiej niewoli i umieszczony w szpitalu w Kijowie. Później pracował na folwarku koło Kupiańska w guberni charkowskiej, po skontaktowaniu się z SDKPiL współorganizował strajk, za co został na 6 tygodni aresztowany. W grudniu 1917 wrócił do Stanisławowa i organizował wraz z innymi SDKPiL-owcami związki zawodowe. Był sekretarzem Związku Zawodowego Robotników Przemysłu Mącznego, wstąpił do KPGW natychmiast po jej utworzeniu, później działał w KPZU. Był delegatem na I konferencję KPRP 30 V 1920 w Warszawie. W 1921 aresztowany i na 4 miesiące uwięziony w Stanisławowie, po zwolnieniu kontynuował działalność komunistyczną, będąc m.in. członkiem Centralnego Komitetu Wyborczego Związku Proletariatu Miast i Wsi (ZPMiW) na Galicję Wschodnią i pełnomocnikiem listy ZPMiW na okręg stanisławowski.

W październiku 1923 ponownie aresztowany, sprawę umorzono po rocznym śledztwie. Po zwolnieniu został członkiem egzekutywy Komitetu Okręgowego (KO) KPZU w Stanisławowie. W 1925 zorganizował strajk robotników przemysłu spożywczego, za co został ponownie aresztowany, po zwolnieniu XI 1926 został kierownikiem lokalnego komitetu do walki o amnestię dla więźniów-komunistów. W marcu 1927 przeniósł się do Sosnowca, gdzie działał w KPP, MOPR i związkach zawodowych. 1927-1931 więziony, po zwolnieniu był członkiem egzekutywy KO KPP Zagłębie Dąbrowskie. III 1932 aresztowany pod zarzutem przerzucania z Niemiec odezw komunistycznych oraz broni i amunicji, XI 1932 uniewinniony z braku dowodów. VI 1933 - VIII 1936 ponownie więziony (skazany początkowo na 5 lat, po amnestii na 3 lata), później kontynuował działalność komunistyczną, za co w styczniu 1939 został wysłany do Berezy Kartuskiej. Jesienią 1939 udał się na wschód, w 1943 wstąpił w Tbilisi do ZPP, w 1946 wrócił do Sosnowca i wstąpił do PPR, a w 1948 do PZPR. Był dyrektorem administracyjnym fabryki papy i Miejskiego Przedsiębiorstwa Robót Budowlanych w Sosnowcu.

Był odznaczony m.in. Orderem Sztandaru Pracy II klasy.

Bibliografia

• Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego t. 1, Warszawa 1985.