Wazy murryńskie
Wazy murryńskie, naczynia murryńskie (łac. murrina vasa[1]) – kosztowne naczynia wytwarzane z kamieni szlachetnych, sprowadzane do Europy w okresie rzymskim z Azji.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Jak dowiadujemy się z pism Pliniusza Starszego, pierwsze wazy murryńskie sprowadzone zostały do Rzymu za Pompejusza Wielkiego w latach 62–61 p.n.e. Przywędrowały z terenów zdobytych przez Rzymian na obszarze zachodniej Azji. Zarówno Pliniusz, jak i Propercjusz wymieniają Partię jako miejsce wyrobu waz murryńskich. Pliniusz mówi też o Karmanii, terenach dzisiejszego ostanu Kerman w Iranie[2]. Najwyższą cenę za kubek wykonany z fluorytu zapłacił cesarz Neron: 1 000 000 sesterców. Jeden z byłych konsuli rzymskich miał zapłacić za kubek 700 000 sesterców. Poeta łaciński Marcjalis twierdził, że smak wina poprawiał się, gdy je pito z murryńskiego kubka. Do produkcji naczyń fluorytowych używano żywic, którymi na ciepło łączono kawałki kruszcu. Żywica mogła stopniowo rozpuszczać się, uwalniając przy okazji aromat, który wpływał na jakość doznań pijących z naczynia[3].
Informacje o wazach murryńskich przestają pojawiać się w źródłach rzymskich po II w. n.e. W 227 roku Partię podbijają Sasanidzi. Zerwane zostają szlaki, którymi naczynia te trafiały do Italii[2].
Podczas I wojny światowej odnaleziono w Cylicji, na granicy Turcji i Syrii, w rzymskim grobowcu, dwa kompletne naczynia wykonane z fluorytu. Oba znajdują się w zbiorach Muzeum Brytyjskiego (tzw. kubki Barbera i Crawforda)[3].
Dawniej uważano, iż wazy murryńskie wytwarzane były z agatu albo sardonyksu[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Murrina vasa. W: Mała Encyklopedia Kultury Antycznej. Zdzisław Piszczek (red.). Wyd. 2. Warszawa: PWN, 1966, s. 580.
- ↑ a b A. I. Loewental, D. B. Harden, C. E. N. Bromehead. Vasa Murrina. „The Journal of Roman Studies”. 39 (1–2), s. 31, 1949. Society for the Promotion of Roman Studies. DOI: 10.2307/297705. JSTOR: 297705. [dostęp 2022-07-21]. (ang.).
- ↑ a b Cup (2003,1202.1). Curator’s comments. britishmuseum.org. [dostęp 2022-07-20]. (ang.).
- ↑ Murrina, Murryńskie naczynia. W: Michał Arct: M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego. Wyd. 3. T. 1. Warszawa: M. Arct, 1929, s. 372. [dostęp 2022-07-20].