Wielki kurułtaj 1206

Wielki kurułtaj 1206 – zjazd możnych mongolskich i przedstawicieli podbitych przez Mongołów ludów w 1206 roku. Na nim Czyngis-chan został wybrany Kaganem. Zreformowano szereg instytucji mongolskich i powołano nowe. Uważany jest za formalny początek imperium mongolskiego. Poza reformami instytucjonalnymi, podjęto też na nim decyzję o wyprawie Dżebego przeciw Najmanom.

Reorganizacja armii

Armię podzielono na 95 minganów (nie licząc ludów leśnych, którym z niejasnych powodów nie wyznaczono wówczas dowódców minganów) i wyznaczono ich dowódców. Wyznaczono też dowódców tumenów m.in.: Mukalego, Bo'orczu, Korcziego, Kunana, Naja'a. Jeden tumen wojska (pod dowództwem Kunana) Czyngis-chan oddał swemu najstarszemu synowi Dżocziemu. Kunan wraz z Kököczosem otrzymali dodatkową, lecz bliżej nieokreśloną władzę – pozostali dowódcy mogli działać jedynie w porozumieniu z nimi. Imperium mongolskie nie posiadało odrębnej administracji cywilnej, zatem dowódcy minganów i tumenów sprawowali także polityczną władzę plemionami i ziemiami z których rekrutowano daną jednostkę. Rozbudowano gwardię Czyngis-chana: straż dzienną z 70 do 8000 ludzi a straż nocną z 80 do 1000 żołnierzy i dodatkowy oddział 1000 łuczników. Wyznaczono szczegółowy podział obowiązków między poszczególnymi oddziałami gwardii: straż nocna obejmowała służbę przed zachodem słońca i zdawała ją po wschodzie. Miała też kontrolować całość życia dworu, odpowiadała za zaopatrzenie, rozstawienie namiotów, uzbrojenie gwardii, kontrolowała śledztwa. Ustalono relacje między rangami gwardii a rangami w reszcie armii. Gwardzista stał wyżej niż dowódca minganu spoza gwardii, a pachołek gwardzisty wyżej niż setnik spoza gwardii. Gwardziści mogli być karani wyłącznie przez Czyngis-chana. Za całość spraw wojskowych miał być odpowiedzialny Kubilaj.

Reformy administracji

Na kurułtaju powołano pierwszą kancelarię Imperium. Jej szefem został pojmany przez Mongołów szef kancelarii chana Najmanów Ujgur Tatar Tonga. Najwyższą władzę sądową otrzymał Szigi Kutuku, Tatar z pochodzenia wychowany przez matkę Czyngis-chana. Szigi miał też spisywać swoje wyroki, oraz Sprawy dotyczące podziału całego ludu w Błękitnej Księdze. Jest to pierwsze świadectwo używania pisma na dworze mongolskim.

Nagrody

Czygis-chan nagrodził na nim szereg zasłużonych dowódców. Mukali został ogłoszony Go-ongiem (tytuł ten miał być dziedziczny). Bo'orcz, Szigi Kutuku, Dżelme, Szokran Szira i Borokuł mieli być zwolnieni z kar za 9 przestępstw. Korczi zgodnie z prośbą, jaką złożył gdy przyłączył się do armii Temudżina, zyskał prawo poślubienia 30 kobiet. Dżürczedej otrzymał jedną z młodszych żon Czyngis-chana – Ibaka-beki. Szereg dowódców otrzymało inne nagrody, w postaci tytułów, zwolnień podatkowych i innych przywilejów, które często miały pozostać dziedziczne. Dzieci dowódców, którzy zginęli w bitwach, wyróżniając się odwagą, uzyskały zaopatrzenie dla sierot wojennych, które również miało być dziedziczne.

Bibliografia

• Tajna historia Mongołów. Anonimowa kronika mongolska z XIII wieku. Przełożył z mongolskiego wstępem i komentarzami opatrzył Stanisław Kałużyński Warszawa 2005, PIW ISBN 83-06-02965-8