Wiktor Polak (poeta)
Wiktor Polak (ur. 4 grudnia 1883 w Piekarach Śląskich, zm. 21 czerwca 1941 w Mauthausen-Gusen) – polski poeta, powstaniec, działacz plebiscytowy, wicestarosta świętochłowicki[1][2] .
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w śląskiej rodzinie o tradycjach górniczych. Ukończył miejscową szkołę ludową, a później kształcił się w Gimnazjum w Bytomiu, z którego został dyscyplinarnie relegowany za kontakty z redakcją walczącego z germanizacją śląskiego pisma Katolik wychodzącego w Bytomiu.[1]
Był aktywistą polskim na Śląsku. Był członkiem katolickiego Towarzystwa św. Alojzego w Bytomiu zwanego popularnie Towarzystwem Alojzjanów, które działało na Śląsku w latach 1871–1897 do momentu odgórnego rozwiązania przez władze niemieckie[1]. Był założycielem oraz pierwszym prezesem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Piekarach Śląskich pełniąc tę funkcję do siłowego rozwiązania organizacji przez niemiecką policję w 1914[3].
W czasie I wojny światowej służył jako podoficer w armii niemieckiej, na froncie francuskim. W 1919 wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Uczestniczył we wszystkich trzech powstaniach śląskich[1].
Po podziale Górnego Śląska przeniósł się do polskich Świętochłowic, gdzie do wybuchu II wojny światowej był naczelnikiem gminy. 3 maja 1940 został aresztowany przez Gestapo i osadzony w obozie koncentracyjnym KL Dachau, a później przeniesiony do Mauthausen-Gusen, gdzie został zamordowany przez niemieckich nazistów[1].
Działalność publicystyczna[edytuj | edytuj kod]
Prowadził działalność publicystyczną. Był jednym z redaktorów śląskiego, satyrycznego czasopisma Kocynder wydawanego początkowo w Mikołowie, a później w Bytomiu i Katowicach. Redagował również liczne broszury oraz ulotki. Pisał wiersze w etnolekcie śląskim oraz języku polskim. W 1920 wydał zbiór wierszy swojego bliskiego przyjaciela Augustyna Świdra pt. Z głębin duszy polskiej syna ziemi górnośląskiej[1].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
W Świętochłowicach jedna z ulic nosi imię Wiktora Polaka. Został upamiętniony także na muralu w Lipinach przy pl. Słowiańskim.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Encyklopedia powstań śląskich ↓
- ↑ Piegza 2009 ↓.
- ↑ Ogrodziński 1937 ↓, s. 227.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- „Polak Wiktor” [hasło]. W: Encyklopedia powstań śląskich. red. Franciszek Hawranek. Wyd. 1 (dodr.). Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1984, s. 411.
- Wincenty Ogrodziński: Dzieje Dzielnicy Śląskiej "Sokoła". Katowice: TG Sokół w Katowicach, 1937.
- Marian Piegza: Świętochłowice i Świętochłowiczanie. Zeszyt 5. map, 2009, s. 10.
- Członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska
- Polscy działacze narodowi na Śląsku
- Polacy – żołnierze Armii Cesarstwa Niemieckiego w I wojnie światowej
- Polscy poeci
- Ludzie urodzeni w Piekarach Śląskich
- Ludzie związani ze Świętochłowicami
- Uczestnicy I powstania śląskiego
- Uczestnicy II powstania śląskiego
- Uczestnicy III powstania śląskiego
- Ofiary KL Mauthausen-Gusen
- Polskie ofiary niemieckich obozów koncentracyjnych
- Polacy – żołnierze armii Cesarstwa Niemieckiego
- Członkowie Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”
- Urodzeni w 1883
- Zmarli w 1941