Willa „Florianka” w Rudzie Śląskiej
 nr rej. A/1606/95 z 31.05.1995
| |
 willa „Florianka” | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Typ budynku |
willa w ogrodzie |
| Styl architektoniczny |
eklektyzm |
| Rozpoczęcie budowy |
1905 lub 1910 |
| Pierwszy właściciel |
Huta „Pokój” |
| Kolejni właściciele |
Miasto Ruda Śląska |
Położenie na mapie Rudy Śląskiej  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°17′18,51″N 18°52′28,81″E/50,288475 18,874669
| |
Willa „Florianka” w Rudzie Śląskiej – zabytkowa willa znajdująca się przy ul. Piotra Niedurnego w Rudzie Śląskiej, w dzielnicy Nowy Bytom, wybudowana w 1905 lub 1910 roku. Willa w 1995 roku została wpisana do rejestru zabytków pod numerem A/1606/95.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Willa wybudowana została w roku 1905 lub 1910[1]. Pierwotna funkcja budynku jest różnie wskazywana. Według niektórych źródeł był to budynek z pokojami gościnnymi dla gości huty „Pokój”[2], według innych – mieszkanie dyrektora huty lub też klub dla pracowników[1]. Zdaniem Łukasza Urbańczyka, Miejskiego Konserwatora Zabytków w Rudzie Śląskiej, najbardziej prawdopodobną hipotezą jest wybudowanie willi w 1905 roku jako domu dla dyrektora[1].
Autor projektu budynku nie jest znany. Willa prawdopodobnie wzorowana była na willi „Antonius” we Wrocławiu, zaprojektowanej przez Paula Kleina oraz Georga Wolfa z Wrocławia[3].
W latach 1945–1990 w willi mieściło się przedszkole[4]. W latach 1995–1996 przeprowadzono remont budynku[5] mający na celu jego adaptację na „Pensjonat Florianka”. Projekt adaptacji wykonali architekci Jan Skrzypek i Krystian Laske[4]. Pensjonat działał do 2015 roku, wówczas to właściciel obiektu – Huta Pokój – wystawił go na sprzedaż[6]. Budynek zakupiło miasto Ruda Śląska. W willi miała się mieścić biblioteka miejska lub Urząd Stanu Cywilnego, ostatecznie jednak postanowiono przeprowadzić remont, a docelowo w willi planowano utworzenie pomieszczeń na wynajem, w szczególności lokali gastronomicznych. Remont rozpoczął się w 2016 roku. Zainteresowanie lokalami było jednak małe, między innymi ze względu na późniejszą pandemię COVID-19, dlatego też miasto Ruda Śląska podjęło decyzję o przeznaczeniu budynku również na żłobek i przedszkole (2021)[7].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Willa usytuowana jest w ogrodzie[2]. Wybudowana została w stylu eklektycznym z elementami secesji i manieryzmu[8]. Jest to budynek ceglany z elewacjami z czerwonej, białej i żółtej cegły[8] oraz z detalami architektonicznymi wykonanymi z czerwonego piaskowca i niebieskiej szkliwionej cegły[9]. Willa postawiona jest na nieregularnym planie i posiada mocno rozczłonkowaną bryłę[9]. Centralnym punktem jej rzutu jest reprezentacyjny, dwukondygnacyjny hol z antresolą, z którego są wejścia do poszczególnych pomieszczeń[2], pierwotnie w układzie amfiladowym[9]. Budynek posiada dwie klatki schodowe – główną ze schodami drewnianymi i balustradą ozdobioną snycersko oraz boczną – z krętymi, stalowymi schodami[2]. Stropy są płaskie, w jednym z pomieszczeń na I piętrze – sklepienie kolebkowe[2].
Dach jest wielospadowy kryty dachówką[2]. Okna o różnych wielkościach i kształtach[9].
Elewacje:
- wschodnia – czteroosiowa z werandą, nad którą jest balkon. Okna werandy ujęte w kolumny. W skrajnej, czwartej osi, znajduje się nieznaczny ryzalit zwieńczony szczytem. Narożniki ryzalitu ozdobione są kamiennym boniowaniem. Okna w ozdobnych, kamiennych obramowaniach, z trójkątnymi naczółkami. Okna ryzalitu zamknięte łukiem kotarowym. Elewacja ozdobiona profilowanymi gzymsami[10],
- północna – z dwoma skrajnymi ryzalitami pomiędzy którymi umieszczone jest wejście główne do willi. W cofniętej części, nad wejściem, znajduje się witraż z dekoracją roślinną, doświetlający hol. W jednym z ryzalitów znajduje się wejście boczne[11],
- zachodnia – czteroosiowa z tarasem. W górnej części elewacji znajduje się dekoracja imitująca konstrukcję szachulcową[10]. Do elewacji wtórnie dobudowany jest szyb windowy[9],
- południowa – pięcioosiowa z nieznacznym ryzalitem zwieńczonym szczytem. Pomiędzy oknami umieszczona jest mozaika przedstawiająca św. Floriana, patrona hutników, któremu to willa zawdzięcza nazwę[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Urbańczyk 2022 ↓, s. 202.
- ↑ a b c d e f Łabuz 1995 ↓, s. 2.
- ↑ Urbańczyk 2022 ↓, s. 206–207.
- ↑ a b Urbańczyk 2022 ↓, s. 207.
- ↑ Łabuz 1995 ↓, s. 3.
- ↑ Urbańczyk 2022 ↓, s. 208.
- ↑ Urbańczyk 2022 ↓, s. 211–212.
- ↑ a b Urbańczyk 2022 ↓, s. 203.
- ↑ a b c d e f Urbańczyk 2022 ↓, s. 204.
- ↑ a b Łabuz 1995 ↓, s. 5.
- ↑ Urbańczyk 2022 ↓, s. 204, 205.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Magdalena Łabuz: Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa (tzw. „biała”). Dom mieszkalny tzw. willa Florianka. 1995.
- Łukasz Urbańczyk: Willa Florianka w Rudzie Śląskiej. W: Wiadomości Konserwatorskie Województwa Śląskiego. T. 14: Rezydencje. Katowice: Instytut Myśli Polskiej im. W. Korfantego w Katowicach, 2022. ISBN 978-83-67490-11-5.