Wireonek czerwonooki
| Vireo olivaceus[1] | |||
| (Linnaeus, 1766) | |||
.jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
wireonek czerwonooki | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 w sezonie lęgowym przeloty zimowiska | |||
Wireonek czerwonooki[5] (Vireo olivaceus) – gatunek niewielkiego ptaka wędrownego z rodziny wireonkowatych (Vireonidae). W sezonie lęgowym zamieszkuje Amerykę Północną, zimuje w Ameryce Południowej. Bardzo liczny, nie jest zagrożony.
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Zamieszkuje wschodnie i środkowe USA oraz pas południowej Kanady od Atlantyku po Pacyfik. Zimuje w Ameryce Południowej na wschód od Andów, na południu po Urugwaj i północno-wschodnią Argentynę[4].
Odnotowuje się jego pojawienia w Europie, najliczniejsze w Wielkiej Brytanii i Irlandii[6]. W Polsce stwierdzony tylko raz, w październiku 2000 roku w Darłówku; ptak został schwytany i sfotografowany w punkcie obrączkowania[6][7].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Obecnie Vireo olivaceus jest uznawany za gatunek monotypowy. W starszym ujęciu systematycznym do taksonu tego zaliczano także 9 podgatunków zamieszkujących Amerykę Południową[2]. Na podstawie szczegółowych badań (Battey & Klicka, 2017) wydzielono południowoamerykańskie podgatunki do odrębnego gatunku o nazwie wireonek białobrewy (Vireo chivi)[8][9].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Wygląd
- Wierzch ciała ciemnooliwkowy, spód jasny. Szara czapeczka, biała brew, czerwona tęczówka. Obie płci ubarwione jednakowo.
- Wymiary średnie
- długość ciała ok. 13,8–15,6 cm[2]
rozpiętość skrzydeł około 25 cm
masa ciała ok. 12–25,1 g[2]
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
- Biotop
- Lasy, zarówno liściaste, jak i mieszane, z gęstym piętrem koron. Występują od poziomu morza do około 2000 m n.p.m. (w Górach Skalistych). Na zimowiskach preferują lasy tropikalne, zarośla wtórne, plantacje i skraje lasów, maksymalnie do 3000 m n.p.m.[10]
- Gniazdo
- W rozwidleniu gałęzi. Ma kształt kubeczka, zbudowane jest z traw, gałęzi, korzeni, fragmentów kory i pajęczyn. Wyściółkę stanowią trawy, igły sosnowe, niekiedy sierść[10].
- Jaja
- Lęg w okresie od środka kwietnia do sierpnia, jaja w liczbie 3 do 5 (zazwyczaj 4)[10].
- Wysiadywanie, pisklęta
- Jaja wysiadywane przez okres 11 do 14 dni przez samicę. Młode są karmione przez oba ptaki z pary; po wykluciu ważą 1,5–1,8 g. Pisklęta opuszczają gniazdo po 10 do 12 dniach, a po kolejnych 25 przestają być karmione przez rodziców i uzyskują samodzielność[10].
- Pożywienie
- Wiosną i latem głównie owady i inne stawonogi wzbogacone pokarmem roślinnym; zimą zjada niemal wyłącznie owoce[10].
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje wireonka czerwonookiego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Jest to ptak wyjątkowo liczny – w 2017 roku, jeszcze przed podziałem na dwa odrębne gatunki, szacowano liczebność populacji na 180 milionów dorosłych osobników[4]. Trend liczebności populacji uznawany jest za wzrostowy[4].
W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej[11].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Vireo olivaceus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d Brewer, D.: Red-eyed Vireo (Vireo olivaceus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-25)].
- ↑ a b c d D. Lepage: Red-eyed Vireo Vireo olivaceus. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-06]. (ang.).
- ↑ a b c d Vireo olivaceus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Vireonidae Swainson, 1837 - wireonkowate - shrike-babblers, erpornis and vireos (wersja: 2022-09-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-01-06].
- ↑ a b wynik wyszukiwania: Vireo olivaceus. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2021-03-07]. (ang.).
- ↑ Dominik Marchowski: Ptaki Polski. Kompletna lista 450 stwierdzonych gatunków. Wyd. 1. Warszawa: SBM, 2015, s. 270. ISBN 978-83-7845-983-5.
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Shrikes, vireos, shrike-babblers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-07]. (ang.).
- ↑ Battey, C.J. & J. Klicka. Cryptic speciation and gene flow in a migratory songbird Species Complex: Insights from the Red-Eyed Vireo (Vireo olivaceus). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 113, s. 67–75, 2017. DOI: 10.1016/j.ympev.2017.05.006. (ang.).
- ↑ a b c d e Rachelle Sterling: Vireo olivaceus. Red-eyed vireo. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. University of Michigan, 2011. [dostęp 2016-04-25].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Red-eyed Vireo. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).