Wojownik mały
| Nisaetus nanus[1] | |||
| (Wallace, 1868) | |||
_(8067749532).jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
wojownik mały | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Wojownik mały[3] (Nisaetus nanus) – gatunek ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae). Występuje w Azji Południowo-Wschodniej, głównie w Mjanmie, Tajlandii, Malezji i Indonezji. Jest narażony na wyginięcie.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Takson ten został po raz pierwszy opisany naukowo w 1868 roku przez Alfreda Russela Wallace’a, który nadał mu nazwę Spizaetus nanus[4]. Holotyp pochodził z Sarawaku na Borneo[5]. Przez długi czas takson ten był uznawany za synonim wojownik żałobnego, uznano go bowiem za młodociane upierzenie tegoż gatunku[5][6]. Gatunki wojowników z Azji były tradycyjnie umieszczane w rodzaju Spizaetus, ale w 2005 roku na podstawie badań molekularnych uznano, że reprezentują one inną linię rozwojową niż wojowniki z Nowego Świata i powinny zostać przeniesione do osobnego rodzaju. Dla nazwania tego rodzaju użyto dostępnej nazwy Nisaetus[6].
Wyróżniono dwa podgatunki N. nanus[6][5][7]:
- N. n. nanus (Wallace, 1868) – południowa Mjanma i południowa Tajlandia, Półwysep Malajski, Sumatra i Borneo
- N. n. stresemanni (Amadon, 1953) – wyspa Nias (u wybrzeży zachodniej Sumatry)
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Grzbiet jest brązowy, głowa płoworuda z czarnym czubem, szyja biała. Klatka piersiowa ma odcień kremowy, urozmaicony czarnymi smugami. Brzuch jest kremowo-rudy z prostopadłymi, czarno-brązowymi pasami, które pojawiają się także na udach. Dolne fragmenty sterówek i pokrywy skrzydłowe są białe, z cienkimi, czarnymi paskami. Oczy i nogi mają barwę żółtą, woskówka – czarno-szarą[8].
Osobniki tego gatunku osiągają długość 45–59 cm, a rozpiętość ich skrzydeł wynosi 95–105 cm. Masa ich ciała waha się od 510 do 610 g[8].
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Żyją w wiecznie zielonych, nizinnych lasach, zazwyczaj na wysokościach od 0 do 500 m n.p.m., rzadko spotykane wyżej – do 1000 m n.p.m.[8] Nie migrują, jedynie osobniki młodociane opuszczają swe terytoria rodzinne i rozpraszają się po okolicy[6][8].
Żywią się nietoperzami, jaszczurkami, żabami oraz mniejszymi ptakami[8].
Okres godowy trwa od listopada do lutego. Pary pozostają na swoim terytorium godów przez cały rok. Gniazdo zbudowane jest z patyków i umieszczone w koronach drzew. Samice prawdopodobnie składają wyłącznie jedno jajo[8].
Status[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje wojownika małego za gatunek narażony (VU – vulnerable) nieprzerwanie od 1994 roku. Liczebność populacji wstępnie szacuje się na 2500–9999 dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy. Głównych zagrożeniem dla gatunku jest utrata, degradacja i fragmentacja siedlisk[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Nisaetus nanus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Nisaetus nanus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (Wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-18].
- ↑ Alfred R. Wallace. Raptorial Birds of the Malay Archipelago. „The Ibis”. 4 (13), s. 14, 1868. (ang.).
- ↑ a b c Javan Hawk-eagle (Spizaetus bartelsi). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-17)]. (ang.).
- ↑ a b c d Species account: Wallace's Hawk-eagle Nisaetus nanus. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund. [dostęp 2020-11-18]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-11-18]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Nisaetus nanus. [w:] The Eagle Directory [on-line]. [dostęp 2014-07-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-06-15)]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- James Ferguson-Lees, David A. Christie: Raptors of the World. Christopher Helm, 2001. ISBN 0-7136-8026-1. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).