Złotoborowik wysmukły
 Aureoboletus projectellus | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
złotoborowik wysmukły |
| Nazwa systematyczna | |
| Aureoboletus projectellus (Murrill) Halling Aust. Syst. Bot. 28: 19 (2015) | |
Złotoborowik wysmukły (Aureoboletus projectellus (Murrill) Halling) – gatunek grzyba z rodziny borowikowatych. Występuje w Ameryce Północnej, a od końca lat 80. XX wieku również w Europie[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Aureoboletus, Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Basidiomycota, Fungi[2].
Gatunek po raz pierwszy opisany przez amerykańskiego mykologa Williama Alphonso Murrilla w 1938 roku jako Ceriomyces projectellus, ze zbiorów wykonanych w Lynchburg w stanie Wirginia, który później przeniósł go do rodzaju Boletus. Następnie Rolf Singer w 1941 r.[3] przeniósł ten gatunek do rodzaju Boletellus[4]. W 2015 r. Roy E. Halling na podstawie badań DNA przeniósł takson do rodzaju Aureoboletus[5].
Synonimy naukowe:
- Boletus projectellus (Murrill) Murrill 1938
- Ceriomyces projectellus Murrill 1938
- Boletellus projectellus (Murrill) Singer 1945[6].
Polską nazwę złotoborowik wysmukły uregulowała w 2021 roku Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów. Jest ona spójna z nazwą naukową zatwierdzoną przez Index Fungorum[7].
Znany jest pod takimi nazwami potocznymi jak: borowik wysmukły, borowik wrzosowy lub wrzosowiskowy, złotak wysmukły i borowik amerykański[1][8].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Początkowo wypukły, nigdy niespłaszczający się całkowicie, osiąga średnicę 4–20 cm. Powierzchnia sucha, matowa, rudawa z charakterystyczną „falbanką” na krawędzi kapelusza. U młodych owocników kolor kapelusza ciemnobrązowy do cynamonowego[9].
Trzon osiąga 7–15 cm stosunkowy długi, przypominający bardziej koźlarza niż borowika, żółty lub brzoskwiniowy, silnie bruzdowany ze żłobkowaną powierzchnią[1][9].
Ma odcień różowawy, przy czym barwa ta nie zmienia się pod wpływem działania tlenu (utlenianie)[9].
Mają kolor od jaskrawożółtego do żółto-zielonego. Smak lekko kwaskowaty[9].
Oliwkowo-brązowy[1].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Złotoborowik wysmukły występuje w Ameryce Północnej. Do Europy dotarł pod koniec lat 80. XX w. Pierwsze doniesienia o jego obecności pochodzą z Litwy. Następnie obserwowano jego wędrówkę w kierunku północnym i zachodnim. W Polsce obecny jest na Podlasiu oraz w lasach pobrzeża Bałtyku. Obficie występuje na obszarze od Suwałk do Łeby.
Występuje w otoczeniu sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris) i kosodrzewiny (Pinus mugo), z którymi związany jest mykoryzą. W Polsce najczęściej spotykany jest na siedliskach piaszczystych, na przykład na zarośniętych przez sosny wydmach lub wrzosowiskach, stąd jedna z jego potocznych nazw gatunkowych[10].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb mykoryzowy. Grzyb jadalny[1].
- Galeria. Wszystkie fotografie wykonano w Polsce.
-
Charakterystyczny trzon -
Hymenofor młodego owocnika -
Starszy owocnik z widocznym hymenoforem -
Typowa barwa kapeluszy dojrzałych owocników -
Młode owocniki -
Młode owocniki
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Atlas grzybów [online], NaGrzyby.pl, 7 kwietnia 2013 [dostęp 2021-01-30] (pol.).
- ↑ Index Fungorum – Names Record [online], www.speciesfungorum.org [dostęp 2021-02-28].
- ↑ R. Singer, The Boletineae of Florida with notes on extralimital species. I. The Strobilomycetaceae, „Farlowia”, 2 (2), 1945, s. 129.
- ↑ W.A.Murrill, New boletes, „Mycologia.”, 30 (2), 1938, s. 520–5.
- ↑ R.E Halling i inni, Evolutionary relationships of Heimioporus and Boletellus (Boletales), with an emphasis on Australian taxa including new species and new combinations in Aureoboletus, Hemileccinum and Xerocomus, „Australian Systematic Botany”, 28 (1), 2015, s. 1–22.
- ↑ Species Fungorum – GSD Species [online], www.speciesfungorum.org [dostęp 2021-02-28].
- ↑ Rekomendacjanr 1/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów [online].
- ↑ Boletus projectellus (borowik wrzosowy) [online], www.grzyby.pl [dostęp 2021-02-26].
- ↑ a b c d Michal Mikšík, Hřibovité houby Evropy, wyd. První české vydání, Praha 2017, s. 306–313, ISBN 80-256-2063-8, OCLC 1089429781 [dostęp 2019-05-12].
- ↑ Borowik amerykański, czyli złotak wysmukły opanował polskie lasy. Jak wygląda? Czy można go jeść? [online], beszamel.se.pl [dostęp 2021-01-30] (pol.).