Zespół przysposobienia rolniczego

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Zespół przysposobienia rolniczego – grupa młodzieży wiejskiej zorganizowana w celu zdobycia zawodu rolnika w trybie pozaszkolnym.

Początki zespołów przysposobienia rolniczego[edytuj | edytuj kod]

W 1925 r. powstały pierwsze zespoły przysposobienia rolniczego (PR)[1]. Zespoły zakładano głównie we wsiach, w których aktywnie funkcjonowały zarządy kółek rolniczych lub towarzystw rolniczych[2]. Praca w zespołach polegała na podejmowaniu wspólnych akcji oświatowych i zakładanie poletek doświadczalnych. Działania miały charakter konkursów, które miały na celu przygotowanie młodzieży do przyszłego zawodu rolnika[3].

Liczba zespołów i uczestników zespołów PR[edytuj | edytuj kod]

Na podstawie Małego Rocznika Statystycznego z 1939 r. liczba zespołów i uczestników zespołów PR przedstawiała się następująco[4]:

Lata, Województwa Liczba Instruktorów PR Rozpoczęło Zakończyło wg stopnia sprawności rolniczej
Liczba  zespołów Liczba uczestników I II III
Liczba zespołów   Liczba uczestników Liczba zespołów Liczba uczestników Liczba zespołów Liczba uczestników
1933 54 7419 61497 5387 39539 - - - -
1934 75 7879 64892 5431 39168 461 2725 - -
1935 102 8637 69557 5016 37441 1470 9017 310 1452
1936 154 8325 65394 4275 32431 1778 10668 596 2779
1937 197 9149 70935 4392 32680 1857 10833 890 4243
1938 210 10863 83736 5542 42711 2259 13316 1137 5200
Warszawskie 23 838 5727 471 3494 175 998 102 469
Łódzkie 16 756 5849 348 2418 154 848 62 269
Kieleckie 16 879 6688 420 3218 201 1153 106 490
Lubelskie 15 964 7001 503 3736 217 1197 127 506
Białostockie 9 337 2462 170 1304 54 290 43 163
Wileńskie 8 487 3589 279 2003 91 481 43 201
Nowogrodzkie 8 426 3088 255 1980 82 468 53 272
Poleskie 10 651 3890 402 2306 91 457 20 98
Wołyńskie 12 463 3493 209 1473 96 525 43 192
Poznańskie 7 786 5721 375 2672 174 978 90 406
Pomorskie 9 558 3737 254 1729 153 830 106 417
Śląskie 7 372 2666 178 1360 87 473 54 222
Krakowskie 17 885 7020 366 3117 242 1501 99 450
Lwowskie 26 1207 11007 493 4287 252 1769 140 769
Stanisławowskie 12 445 4437 311 2931 55 359 4 23
Tarnopolskie 15 809 7361 508 4683 135 989 45 253

Wznowienie działalności zespołów PR w okresie powojennym[edytuj | edytuj kod]

Zespoły przysposobienia rolniczego wznowiły swoją działalność po wojnie w oparciu o wzory zaczerpnięte z okresu międzywojennego[5]. Zmiana polityki rolnej w kierunku kolektywizacji rolnictwa spowodowała zmiany w sytuacji przysposobienia rolniczego. W 1947 r. połączono PR z przysposobieniem wojskowym i utworzono nowy twór pod nazwą przysposobienie rolniczo-wojskowe. W 1950 r. przysposobienie zostało wchłonięte przez powszechną organizacje „Służba Polsce” i w ten sposób straciła pierwotny charakter.

Reaktywowanie działalności zespołów przysposobienia rolniczego w 1957 r.[edytuj | edytuj kod]

Zespoły przysposobienia rolniczego stanowiły pozaszkolną formę zdobywania wiedzy rolniczej, opartej na samokształceniu młodzieży wiejskiej[6].

Zajęcia teoretyczne i praktyczne ujęta były w trzyletnim programie nauczania, który kończono egzaminem państwowym. Ogólną opieką merytoryczną i programową nad zespołami sprawowały trzy jednostki organizacyjne: ministerstwo rolnictwa w zakresie programu kształcenia, związki kółek rolniczych w zakresie pomocy szkoleniowej i instruktażowej oraz Związek Młodzieży Wiejskiej w zakresie naboru członków i organizowania zespołów. Przy zarządach ZWM opiekę społeczną sprawowały rady przysposobienia rolniczego, w skład których wchodzili przedstawiciele ZMW, kółek rolniczych, rad narodowych i czynników społecznych. Pomoc fachową zapewniali głównie instruktorzy PR, a ponadto służby agronomiczne, fachowcy rolnictwa, nauczyciele szkół rolniczych itp.

Podstawowym jednostka organizacyjną był zespół, który na ogół liczył od 10 do 15 członków. Organizowaniem bieżącej pracy w zespole zajmował się przodownik, wybierany spośród uczestników zespołu. Rola przodownika polegała na opracowaniu planu pracy zespołu, sprawdzaniu przebiegu samokształcenia i współpracy z instruktorem PR. Każdy uczestnik zespołu zobowiązany był do prowadzenie dziennika konkursowego, obrazującego całokształt jego poczynań.

Program nauczania w zespołach przysposobienia rolniczego[edytuj | edytuj kod]

Przygotowanie do zawodu rolnika trwało trzy lata, zaś każdy rok dzielił się na dwa podokresy[7]. Okres jesienno-zimowy przeznaczony był na samokształcenie o charakterze teoretycznym, z kolei okres wiosenno-letni na zajęcia praktyczne, w postaci poletek doświadczalnych, pokazów, konkursów i wycieczek. Pierwszy rok nauczania przeznaczony był na wdrożenie do systematycznej pracy, zespołowego i samodzielnego rozwiązywania zadań fachowych oraz poznanie podstaw przyrodniczych produkcji rolniczej. W drugim roku uczestnicy poznawali podstawy produkcji zwierzęcej. Trzeci rok przeznaczony był na poznanie podstawowych zagadnień ekonomiki rolnictwa. Uczestnicy zespołów po złożeniu corocznych sprawdzianów, zdobywali kolejne stopnie sprawności rolniczej.

Nowy program nauczania wprowadzony w 1972 r. przewidywał trzy warianty[8]. Wariant A miał charakter ogólnorolniczy, wariant B rolniczo-hodowlany i wariant C rolniczo-ogrodniczy. Integralną częścią realizowanego programu były kursy traktorzystów dla chłopców oraz kursy gospodarstwa domowego i żywienia dla dziewcząt.

Instruktorzy przysposobienia rolniczego[edytuj | edytuj kod]

Instruktorzy przysposobienia rolniczego zatrudnieni byli w powiatowych związkach kółek rolniczych i odpowiedzialni za rozwój zespołów PR na terenie powiatu[9]. Do zakresu działania instruktorów PR należała opieka nad zespołami, wybór przodownika zespołu, przeprowadzanie zebrań szkoleniowych, organizowanie wystaw i konkursów rolniczych. Instruktor PR ze środków PZKR zaopatrywał zespoły w pomoce szkoleniowe, materiał siewny i hodowlany związany z demonstracjami.

Świadectwo ukończenia zespołu przysposobienia rolniczego[edytuj | edytuj kod]

Uczestnicy, którzy wykazywali odpowiednie opanowanie wiadomości i osiągnięcia w pracach konkursowych, otrzymywali świadectwo ukończenia zespołu przysposobienia rolniczego. W 1960 r. wprowadzono – dla osób legitymujących się świadectwem ukończenia szkoły podstawowej – możliwość przystąpienia do egzaminu państwowego. Absolwenci PR posiadali uprawnienia jak absolwenci szkół przysposobienia rolniczego lub zasadniczych szkół rolniczych.

Według rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 2012 r.[10] absolwenci zespołów przysposobienia rolniczego mają uprawnienia do dziedziczenia gospodarstwa rolnego oraz do korzystania ze środków wsparcia finansowego w ramach Wspólnej Polityki Rolnej.

Rozwój zespołów przysposobienia rolniczego[edytuj | edytuj kod]

W 1957 r. odnotowano 1297 zespołów z ogólną liczbą 12 807 uczestników[11].

Według danych rocznika statystycznego rolnictwa GUS z 1971 r. liczba zespołów PR, uczestników zespołów i absolwentów po egzaminie państwowym przedstawiała się następująco[12]:

Rok Zespoły Uczestnicy zespołów Absolwenci po
egzaminie panstwowym
Ogółem Stopnie Ogółem Stopnia
I II III I II III
1960 12 990 6150 3691 3149 109 197 56 657 30 964 21 576 —
1965 13 857 5652 4521 3684 129 056 56 912 42 952 29 192 10 089
1966 14 127 5512 4757 3858 135 243 56 301 45 166 33 776 13 985
1967 13 880 5196 4491 4193 137 502 54 971 45 762 36 769 19 208
1968 13 460 5461 4183 3816 134 844 56 014 43 337 35 493 20 952
1969 13 236 4954 4274 4008 144 748 56 247 48 350 40 151 23 164

W 1975 r. działalność zespołów przysposobienia rolniczego przekazano pod nadzór wojewódzkich ośrodków postępu rolniczego.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Świerzyński W., Po dziesięciu latach pracy przysposobienia rolniczego, Nakładem własnym, Warszawa 1936.
  2. ↑ Szewczyk P., Przysposobienie rolnicze w pow. kutnowskim, Państwowy Instytut Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa 1938.
  3. ↑ Praca przysposobienia rolniczego na Pomorzu w 1928 r., Pomorskie Towarzystwo Rolnicze, Toruń 1929, Zeszyt I.
  4. ↑ Mały Rocznik Statystyczny 1939, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 1939.
  5. ↑ Wawrzyniak B., Monografia rolnictwa województwa kujawsko-pomorskiego, Włocławskie Towarzystwo Naukowe, Włocławek 2002, ISBN 83-88115-55-3.
  6. ↑ Encyklopedia Ekonomiczno-Rolnicza, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1964.
  7. ↑ Wawrzyniak B., Program pozaszkolnego przysposobienia rolniczego młodzieży wiejskiej, Koncepcja i organizacja, Młody Rolnik 1972, nr 50-51.
  8. ↑ Wawrzyniak B., Nowy program nauki zawodu w zespołach przysposobienia rolniczego, Nowe Rolnictwo 1973, nr 20.
  9. ↑ Mała Encyklopedia Rolnicza, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1963.
  10. ↑ Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie kwalifikacji rolniczych posiadanych przez osoby wykonujące działalność rolniczą. M. P. 2012 poz. 109
  11. ↑ Bogdan Wawrzyniak, 50 lat przysposobienia rolniczego w Polsce (1926–1976), „Nowe Rolnictwo”, 17.2, 1976.
  12. ↑ Rocznik Statystyczny Rolnictwa 1971, Warszawa: GUS, 1971.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zespół_przysposobienia_rolniczego&oldid=73766384”