Zespół pustego siodła
| syndroma sellae vacuae | |
 Obraz MRI głowy u osoby z zespołem pustego siodła | |
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 |
E23.6 |
|---|---|
Zespół pustego siodła (łac. syndroma sellae vacuae, ang. empty sella syndrome, ESS) – zespół objawów spowodowanych patologią przysadki, polegającą na przewlekłym wpuklaniu się przestrzeni podpajęczynówkowej w obręb siodła tureckiego.
Etiologia[edytuj | edytuj kod]
Wyróżniamy pierwotny i wtórny zespół pustego siodła. W pierwszym przypadku uszkodzenie przepony (przepuklina przepony siodła) albo wrodzony brak przepony siodła tureckiego powoduje, że płyn mózgowo-rdzeniowy wpukla oponę pajęczą do siodła, powodując ucisk na przysadkę i deformację gruczołu („rozpłaszczona” przysadka przylega do ścian siodła). O wtórnym zespole pustego siodła mówimy, gdy przysadka została usunięta chirurgicznie albo uległa regresji po napromienianiu bądź farmakoterapii. W obydwu typach zespołu wskutek uszkodzenia szypuły przysadki może dojść do przerwania osi podwzgórze-przysadka (ang. stalk effect), czego najczęstszym objawem jest hiperprolaktynemia. Zbiornik płynowy może też przemieścić nerwy wzrokowe i ich skrzyżowanie. Może być następstwem udaru przysadki. Nazwa zespołu pochodzi od charakterystycznego obrazu tomografii komputerowej i tomografii rezonansu magnetycznego.
Epidemiologia[edytuj | edytuj kod]
Choroba ta typowo występuje u kobiet z nadwagą po licznych ciążach, ale może wystąpić w każdym wieku i u obu płci. Częstość występowania ocenia się nawet na około 5% populacji[1].
Objawy i przebieg[edytuj | edytuj kod]
Zespół może przebiegać bez żadnych objawów, czasem jego zdiagnozowanie poprzedza wystąpienie u pacjenta objawów hiperprolaktynemii: zaburzeń miesiączkowania, obniżenia libido, impotencji. We wtórnym zespole pustego siodła objawy wynikają z niedoczynności przysadki. Objawy można podzielić na
- neurologiczne: uporczywe bóle głowy.
- okulistyczne: obrzęk tarczy nerwu wzrokowego, ubytki w polu widzenia.
- endokrynologiczne: niedoczynność przysadki oraz hiperprolaktynemia.
Leczenie[edytuj | edytuj kod]
O ile czynność przysadki jest prawidłowa, nie stosuje się żadnego leczenia w pierwotnym zespole pustego siodła. W razie wystąpienia objawów hiperprolaktynemii leczenie polega na obniżeniu osoczowych poziomów prolaktyny.
Leczenie wtórnego zespołu pustego siodła polega na suplementacji hormonów przysadki.
Rokowanie[edytuj | edytuj kod]
Zespół pustego siodła nie jest schorzeniem zagrażającym życiu, nie wpływa na długość życia chorych i na ogół nie pogarsza jego jakości. Rokowanie zależy od przyczyny, towarzyszących stanów i obrazu klinicznego pacjenta.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Choroby wewnętrzne. Przyczyny, rozpoznanie i leczenie, tom I. Andrzej Szczeklik (red.), Jerzy Alkiewicz, Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005, ISBN 83-7430-031-0, OCLC 830805120.
