Ziarnojadek białogardły
| Sporophila albogularis[1] | |||
| (von Spix, 1825) | |||
;_Potengi,_Cear%C3%A1,_Brazil_crop.jpg) Samiec | |||
 Samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
ziarnojadek białogardły | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Ziarnojadek białogardły[3][4] (Sporophila albogularis) – gatunek małego, słabo poznanego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae), występujący endemicznie w północno-wschodniej Brazylii w Ameryce Południowej. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern)[2].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Pierwszego naukowego opisu gatunku – na podstawie holotypu pochodzącego z Brazylii – dokonał niemiecki ornitolog Johann Baptist von Spix w 1825 roku, nadając mu nazwę Loxia albogularis[5]. Carl Eduard Hellmayr w 1906 roku jako miejsce typowe podał stan Bahia[5]. Obecnie ziarnojadek białogardły jest umieszczany w rodzaju Sporophila[4][6]. Jest gatunkiem monotypowym[1][5][6][7].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Mały ptak o cechach typowych dla rodzaju Sporophila, o charakterystycznym małym, grubym i zaokrąglonym dziobie – u samców w kolorze od pomarańczowożółtego do pomarańczoworóżowego, u samic śniadego. Samce mają czarną głowę i policzki, tył głowy od czarniawego do stalowoszarego, grzbiet, górna część skrzydeł oraz ogon także stalowoszary. Gardło białawe, na szyi dwa paski (obroże) – bliższy głowy biały, bliższy piersi czarny, od spodu ciała przechodzący w stalowoszary u nasady skrzydeł. Pierś i brzuch prawie białe. Skrzydła szaroczarne z niewielką białą plamką na środku. Tęczówki czarne z szarymi powiekami. Poniżej oka w kierunku dzioba biała plamka. Szaroczarne nogi. Samce odróżniają się od ziarnojadków dwuobrożnych białym, a nie czarnym gardłem i nieco jaśniejszym brzuchem. Samica jest głównie płowobrązowa, z nieco jaśniejszym brzuchem i ciemnymi, płowymi skrzydłami o jaśniejszych obrzeżach lotek. Brzuch białawy, nogi śniade. Tęczówki czarne z szarymi lub szarobrązowymi powiekami. Młode osobniki są podobne do samic. Długość ciała 11 cm, masa ciała 9,7 g[8].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Ziarnojadek białogardły występuje na terenach położonych na wysokości od 500 do 1200 m n.p.m.[2][9] Występuje w północno-wschodniej Brazylii od stanu Piauí poprzez Pernambuco do Bahia[7]. Jest gatunkiem osiadłym[8].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Jego głównym habitatem są formacja roślinna Caatinga, szczególnie w pobliżu bardziej wilgotnych miejsc, oraz obrzeża suchych lasów[8]. Spotykany jest w stadach z innymi ziarnojadkami[10].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Ziarnojadek białogardły ma do czterech lęgów w roku. Gniazda są umieszczone na krzewach dosyć blisko ziemi. Są budowane z suchych korzonków traw i pajęczych sieci. W czasie lęgu samica składa 2–3 jaja. Czas inkubacji jaj to około 13 dni[8][7].
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN ziarnojadek białogardły od 1994 roku jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern); wcześniej, od 1988 roku uznawany był za gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako dosyć pospolity. Zasięg jego występowania według szacunków organizacji BirdLife International zajmuje około 0,94 mln km²[9]. BirdLife International uważa, że populacja jest stabilna ze względu na brak istotnych zagrożeń oraz dowodów na spadki liczebności[2][11][8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Sporophila albogularis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d Sporophila albogularis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 374, 1999.
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Sporophilinae Ridgway, 1901 (1853) - ziarnojadki - Seedeaters (wersja: 2021-07-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-08-22].
- ↑ a b c Denis Lepage: White-throated Seedeater Sporophila albogularis (von Spix, 1825) – synonyms. Avibase. [dostęp 2021-08-28]. (ang.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-08-23]. (ang.).
- ↑ a b c Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 654. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ a b c d e Jaramillo A.: White-throated Seedeater Sporophila albogularis, version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, and E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2021-08-29]. (ang.).
- ↑ a b Species factsheet: White-throated Seedeater Sporophila albogularis. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-08-29]. (ang.).
- ↑ White-throated Seedeater Sporophila albogularis. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, 2021. [dostęp 2021-08-29]. (ang.).
- ↑ Species factsheet: White-throated Seedeater Sporophila albogularis. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-08-29]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].