Zygmunt Bujnicki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Zygmunt Bujnicki (ur. 1825 w Dagdzie w Polskich Inflantach) – naczelnik wojskowy w Inflantach Polskich w powstaniu styczniowym, kapitan kawalerii w armii rosyjskiej, polski działacz narodowy i emigracyjny.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Zygmunt Bujnicki urodził się w Dagdzie na Polskich Inflantach[1], był synem ziemianina i pisarza Kazimierza Bujnickiego[2].

W 1863 roku został naczelnikiem wojennym powstania styczniowego w Inflantach Polskich[2][3][4]. Organizował oddziały powstańcze i broń. Działał z Leonem Platerem, Władysławem Sołtanem i Józefem Ponsetem[3].

Dnia 13 kwietnia 1863 zorganizował napad na transport broni idący przez lasy Bałtyńskie pod Krasławiem[5][6]. Po udanym ataku na oddział rosyjski, chłopi będący na usługach Rosjan ujęli Leona Platera i przekazali carskiemu wojsku. Leon Plater chcąc chronić Bujnickiego przywództwo napadu wziął na siebie, za co został skazany na karę śmierci i stracony[2][3]. Bujnicki ostrzeżony o niebezpieczeństwie uciekł do Petersburga, tam dzięki pomocy swojej siostry Heleny dostał paszport i udał się do Paryża[3][2]. Władze carskie spaliły i skonfiskowały jego majątek Rolniczyn koło Dadgy[7], a żonę Anetę z Sznederów[3] zesłali do Tambowa[8]. Podburzeni przez Rosjan chłopi złupili i spalili majątek ojca w Dagdze[7].

Będąc na emigracji przysłał list do władz carskich, w którym przyznawał się do organizacji i udziału w napadzie pod Krasławiem[5]. Próbował oczyścić hrabiego Platera i jego brata Bolesława z winy za organizację walki zbrojnej i napad pod Krasławiem[4][5]. Władze carskie nie dały temu wiary i wyrok na Leonie Platerze wykonano, jedynie brat Bolesław Bujnicki otrzymał łagodniejszy wyrok[1][2][4].

W Paryżu działał w polskich organizacjach, był też sygnatariuszem odezwy do rządu Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej z prośbą o utworzenie polskiej kolonii w Ameryce[9][10]. Zmarł na emigracji, nigdy nie wrócił do kraju.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Сигизмунд (Зигмунд) Казимирович Буйницкий (1821-?) :: Моя семья и польские восстания :: Дневник kras :: Дневники участников [online], forum.vgd.ru [dostęp 2018-10-18].
  2. a b c d e Dorota Samborska-Kukuć, Wydarzenia 1863 roku w Inflantach Polskich w relacjach i wspomnieniach [online].
  3. a b c d e Dorota Samborska-Kukuć, Leona Platera droga do bohaterstwa.Z dziejów powstania styczniowego za Dźwiną, Prace Naukowe Akademii im.Jana Długosza w Częstochowie, 2013.
  4. a b c Jakub Gieysztor, Pamiętniki Jakóba Gieysztora z lat 1857–1865, t. 1, Wilno: nakł. Tow. Udz. „Kurjer Litewski, 1913, s. 410.
  5. a b c Leon hrabia Plater i marynarka w angielską kratę [online], bunt.com.pl [dostęp 2018-10-18] (pol.).
  6. Marcin Niewalda, Bujnicki - Katalog Powstańców Styczniowych [online], genealogia.okiem.pl [dostęp 2018-10-18].
  7. a b Z okolic Dźwiny. Księga zbiorowa na dochód Czytelni Polskiej w Witebsku, Witebsk: skł. gł. w Zarządzie Towarzystwa Dobroczynności w Witebsku ; Odbito w drukarni Józefa Zawadzkiego, 1912, s. 47,48,72.
  8. Dziennik Poznański nr 139, Poznań: Ludwik Merzbach, 21 czerwca 1863, s. 4, Cytat: Inflanty Polskie.
  9. Jerzy W. Borejsza, Emigracja polska po powstaniu styczniowym, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1966, s. 293.
  10. Ojczyzna:dziennik polityczny,literacki i naukowy R.2 nr.2, Bendlikon: A. Wienbrack, 4 stycznia 1865, s. 1.