Pi Mensae
| π Men | |||||||||||||||||||
 Położenie w gwiazdozbiorze | |||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
05h 37m 09,885s[1] | ||||||||||||||||||
| Deklinacja |
−80° 28′ 08,83″[1] | ||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
1048,84 ± 0,14 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
10,73 ± 0,15 km/s[1] | ||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | |||||||||||||||||||
| Typ widmowy |
G0 V | ||||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||||
| Promień | |||||||||||||||||||
| Gęstość |
1148 ± 65 kg/m³[3] | ||||||||||||||||||
| Metaliczność [Fe/H] |
0,09 ± 0,04[2] | ||||||||||||||||||
| Jasność | |||||||||||||||||||
| Prędkość obrotu |
3,34 ± 0,07 km/s[2] | ||||||||||||||||||
| Wiek |
3,92 +1,03−0,98 mld[2] lat | ||||||||||||||||||
| Temperatura |
5998 ± 62 K[2] | ||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||||
| Półoś wielka |
6270[4] pc | ||||||||||||||||||
| Mimośród |
0,3982[4] | ||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Pi Mensae (π Men) – gwiazda w gwiazdozbiorze Góry Stołowej, odległa o około 60 lat świetlnych od Słońca. Gwiazdę okrążają co najmniej trzy planety.
Charakterystyka obserwacyjna[edytuj | edytuj kod]
Jest to gwiazda słabo widoczna nieuzbrojonym okiem w sprzyjających warunkach. Należy do obiektów nieba południowego, jest odległa o około 10° od południowego bieguna niebieskiego[5].
Charakterystyka fizyczna[edytuj | edytuj kod]
Pi Mensae to żółty karzeł, gwiazda ciągu głównego należąca do typu widmowego G0[1][3]. Jest o 44% jaśniejsza od Słońca, ma temperaturę powierzchniową ponad 6000 K. Jej promień i masa są o około 10% większe niż promień i masa Słońca. Wiek gwiazdy jest oceniany na około 3 miliardy lat[3].
Układ planetarny[edytuj | edytuj kod]
Pi Mensae ma układ planetarny o nietypowej strukturze, zawierający trzy znane planety[6]. W 2001 roku dzięki pomiarom zmian prędkości radialnej gwiazdy został odkryty masywny gazowy olbrzym, Pi Mensae b, okrążający ją po bardzo ekscentrycznej orbicie. Planeta ta ma masę minimalną ponad dziesięciokrotnie większą niż Jowisz i potrzebuje 5,7 roku na okrążenie gwiazdy[7][5].
W 2018 roku na daleką orbitę okołoziemską został wysłany teleskop kosmiczny TESS, mający wykrywać planety przez obserwacje tranzytów. Pierwszą planetą odkrytą dzięki zebranym przez niego danym była mała, wewnętrzna planeta obiegająca Pi Mensae. Ma ona promień 2,14 R🜨 i krąży po ciasnej orbicie z okresem obiegu 6,27 dnia[3][6]. Dzięki wykryciu sygnału zmian prędkości radialnej o tym samym okresie stwierdzono, że jest to superziemia; jej masa jest oceniana na ponad trzykrotnie większą od masy Ziemi[2].
W 2022 roku, wraz z poprawą parametrów znanych planet, wykryto sygnał pochodzący od trzeciej planety w układzie. Obiekt ma masę minimalną podobną do masy Neptuna, porusza się po ekscentrycznej orbicie[2].
| Towarzysz | Masa | Okres orbitalny [ d ] |
Półoś wielka [ au ] |
Ekscentryczność |
| c[8] | 3,63 ± 0,38 M🜨 | 6,267852 ± 1,6×10−5 | 0,06702 ± 0,0005 | 0,15 ± 0,15 |
| d[9] | 13,4 ± 1,4 M🜨 | 124,64 +0,48−0,52 | 0,22 ± 0,08 | |
| b[10] | 12,6 ± 2,0 MJ | 2088,33 ± 0,34 | 3,308 ± 0,039 | 0,645 ± 0,001 |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h Pi Mensae w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e f g h Artie P. Hatzes i inni, A Radial Velocity Study of the Planetary System of π Mensae: Improved Planet Parameters for π Mensae c and a Third Planet on a 125 Day Orbit, „The Astronomical Journal”, 163 (5), 2022, DOI: 10.3847/1538-3881/ac5dcb, arXiv:2203.01018 [dostęp 2022-06-15] (ang.).
- ↑ a b c d e Chelsea X. Huang (MIT) i inni, TESS Discovery of a Transiting Super-Earth in the π Mensae System, „The Astrophysical Journal Letters”, 686 (2), 2018, DOI: 10.3847/2041-8213/aaef91, arXiv:1809.05967 (ang.).
- ↑ a b Anderson E, Francis C.: HIP 26394. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-09-22]. (ang.).
- ↑ a b Jim Kaler: Pi Mensae. [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2018-09-22]. (ang.).
- ↑ a b Charles Q. Choi: NASA’s New Planet Hunter Just Found Its 1st Alien World – an Evaporating ‘Super-Earth’. Space.com, 2018-09-19. [dostęp 2018-09-22]. (ang.).
- ↑ Hugh R.A. Jones, R. Paul Butler, C.G. Tinney, Geoffrey W. Marcy, Alan J. Penny, Chris McCarthy, Brad D. Carter, Dimitri Pourbaix. A probable planetary companion to HD 39091 from the Anglo-Australian Planet Search. „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”. 333 (4), s. 505–522, 2002. DOI: 10.1046/j.1365-8711.2002.05459.x. (ang.).
- ↑ Pi Men c w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.)
- ↑ Pi Men d w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.)
- ↑ Pi Men b w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.)