Turniansky hradný vrch
48°36′38″N 20°52′22″E/48,610556 20,872778 Turniansky hradný vrch od pd.-zch. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Wysokość |
374 m n.p.m. |
Położenie na mapie Słowacji  | |
| 48°36′38″N 20°52′22″E/48,610556 20,872778
| |
Turniansky hradný vrch (pol. Turniański Wierch Zamkowy; 374 m n.p.m.) – wyniosłe wzgórze w południowo-wschodniej Słowacji, kończące długi grzbiet (słow. Hradná stráň) wybiegający w kierunku południowo-wschodnim z masywu Płaskowyżu Zadzielskiego i zapadający w głąb młodszych sedymentów Kotliny Turniańskiej. Zgodnie z obowiązującym na Słowacji podziałem geomorfologicznym kraju wzgórze to zaliczane jest już do Kotliny Koszyckiej, jednak z punktu widzenia geologii i litologii należy je łączyć ze wspomnianym płaskowyżem, zaliczanym do Krasu Słowacko-Węgierskiego[1]. Wraz ze znajdującymi się na szczycie wzgórza ruinami Zamku Turniańskiego jest charakterystyczną dominantą wyżej wymienionej kotliny, wznosząc się 180 m ponad położoną u jego stóp wieś Turňa nad Bodvou.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Wzgórze, które oglądane od południowego wschodu przedstawia formę prawie idealnego stożka, połączone jest z masywem Płaskowyżu Zadzielskiego długim, wąskim grzbietem i oddzielone od niego wyraźnym, szerokim siodłem (296 m n.p.m.). Jego stoki są prawie na całym obwodzie strome i zupełnie nierozczłonkowane. Na wzgórzu, zbudowanym podobnie jak i wspomniany grzbiet, w większości z jasnych, triasowych wapieni typu „wetterstein”, występuje znaczne nagromadzenie zjawisk krasowych, zarówno powierzchniowych (lapiaz) jak i podziemnych (jaskinie). Wapienne podłoże, południowa ekspozycja oraz nieznaczny wpływ gospodarki człowieka w ostatnich wiekach spowodowały wykształcenie się na zboczach wzgórza specyficznych sucho- i ciepłolubnych zespołów roślinności z licznymi rzadkimi i chronionymi gatunkami flory i fauny, co czyni z niego jedną z najcenniejszych osobliwości przyrodniczych nie tylko Krasu Słowackiego, ale i całej Słowacji. Z tego względu już od 1964 r. większa część stoków jest chroniona, obecnie w rezerwacie przyrody Turniansky hradný vrch. Całość leży w granicach Parku Narodowego Kras Słowacki.
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Wzgórze wraz ze znajdującymi się na jego szczycie ruinami zamku jest dostępne znakowanymi szlakami turystycznymi: niebieskim 
z miejscowości Turňa nad Bodvou lub od górnego wylotu Doliny Zadzielskiej oraz żółtym 
z miejscowości Háj.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Hochmuth Zdenko: Krasove územia a jaskyne Slovenska, wyd. Ústav geografie, Prírodovedecká fakulta Univerzity P. J. Šafárika v Košiciach, Košice 2008, s. 141, ISSN 1337-6748;
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Adamec Vladimír, Jedličková Nora: Slovensko. Turistický lexikon, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1991, ISBN 80-7096-152-X;
- Ďurček Jozef a kolektív: Slovenský kras. Turistický sprievodca ČSSR, č. 41, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1989, ISBN 80-7096-020-5;
- Slovenský kras – Domica. Turistická mapa 1:50 000, wydanie 3, wyd. VKÚ Harmanec 2007, ISBN 80-8042-413-6;