Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach

Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach

Academy of Fine Arts and Design

Budynek ASP przy ul. Raciborskiej 37 (budynek dawnego kasyna oficerskiego)
Data założenia	2001
Typ	artystyczna
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Adres	ul. Raciborska 37, 40-074 Katowice
Liczba studentów	597
Rektor	prof. Grzegorz Hańderek
Położenie na mapie Katowic ASP w Katowicach
Położenie na mapie Polski ASP w Katowicach
Położenie na mapie województwa śląskiego ASP w Katowicach
50°15′17″N 19°00′07″E
Strona internetowa

Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach – publiczna uczelnia kształcącą w obszarze sztuki, w dziedzinie sztuk plastycznych. Rektorat mieści się w Katowicach przy ulicy Raciborskiej 37, w budynku dawnego kasyna oficerskiego.

Historia

W 1945 roku w Katowicach powstała Państwowa Szkoła Sztuk Plastycznych, mająca status szkoły średniej. Jej nauczycielami są tacy pedagodzy jak Aleksander Rak z Warszawy czy Stanisław Marcinów z Krakowa, jak i niedawni studenci ASP jak pochodzący z Poznania Rafał Pomorski czy Stanisław Tejwan – późniejszy długoletni dyrektor liceum plastycznego. W sierpniu 1947 roku otwarto w Katowicach istniejący do lata 1951 roku Oddział Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych we Wrocławiu ze specjalnością grafiki użytkowej, a kierowany był przez prof. Eugeniusza Gepperta – rektora PWSSP i prof. Aleksandra Raka – kierownika Oddziału katowickiego. Wykładowcami byli tam m.in.: Józef Mroszczak, Rafał Pomorski, Bolesław Stawiński i Stanisław Marcinów. Ponadto zajęcia prowadzili: Bogusław Górecki, Stanisław Janusiewicz, Zbigniew Rzepecki, Wanda Rzepecka oraz Rajnhold Tomasz Domin. Zajęcia praktyczne studenci odbywali w zakładzie poligraficznym podlegającym Oddziałowi. Program Oddziału pokrywał się z programem nauczania uczelni macierzystej. Do Oddziału przyjęto grupę 40 studentów, zarówno na pierwszy, jak i na drugi rok studiów. Po raz pierwszy Oddział zaprezentował się na Festiwalu Szkół Artystycznych w Poznaniu w 1949 roku. Studenci Oddziału otrzymali wówczas wyróżnienia i nagrody. Także na II Ogólnopolskiej Wystawie Młodzieży w Warszawie w 1950 roku studenci z Katowic zostali wyróżnieni – otrzymali I miejsce za plakat.

Do zmiany w statusie uczelni doszło pod koniec roku akademickiego 1951/1952 – katowicki Wydział Grafiki Użytkowej osiągnął wówczas autonomię wobec macierzystej uczelni, stając się Państwową Wyższą Szkołą Sztuk Plastycznych w Katowicach. Jej dziekanem został prof. Aleksander Rak. Osiągnięta w 1951 roku samodzielność organizacyjna katowickiej uczelni trwała tylko chwilę. Już 1 stycznia 1952 roku WSSP w Katowicach została przyłączona do ASP w Krakowie jako II Wydział Grafiki Propagandowej z siedzibą w Katowicach. Dziekanem nowego Wydziału Grafiki został malarz, prof. Leon Dołżycki – dotychczasowy pracownik PWSSP we Wrocławiu.

Po przełomie 1956 roku, w kolejnych latach akademickich dochodzi do serii reorganizacji w całej ASP w Krakowie i w Oddziale w Katowicach. Katowicki Wydział traci swoją odrębność organizacyjną – od października 1957 roku, po wcześniejszej likwidacji Wydziału Grafiki Propagandowej, powstaje Oddział Wydziału Grafiki ASP w Krakowie. W jego obrębie, istnieje też Studium grafiki propagandowej, pod czym rozumiano przede wszystkim plakat.

W latach 60. XX wieku i w następnych dekadach kilkakrotnie zmieniał się status organizacyjny placówki katowickiej, pozostającej cały czas w ramach równocześnie reorganizowanej ASP w Krakowie. W 1969 roku Oddział staje się odrębnym Wydziałem Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie i ten stan rzeczy trwa do 1978 roku, kiedy to Wydział staje się Filią ASP w Krakowie, której prorektorem zostaje doc. Tadeusz Grabowski.

Na początku 1981 roku na prorektora wybrano rzeźbiarza Bronisława Chromego z Krakowa, pracującego w katowickim wydziale od 1969. W grudniu 1984 roku nastąpiła kolejna reorganizacja i Wydział Grafiki ASP w Krakowie, Filia w Katowicach staje się Akademią Sztuk Pięknych w Krakowie, Zamiejscowym Wydziałem Grafiki w Katowicach. Wreszcie zamiejscowy Wydział Grafiki w Katowicach przekształcono w filię krakowskiej ASP w Katowicach.

W 1997 roku, w związku z obchodami 50-lecia istnienia uczelni w Katowicach, rozpoczęto dyskusje w sprawie usamodzielnienia się Filii i przekształcenia jej w odrębną uczelnię. Zaowocowały one w 2000 roku szeregiem decyzji, zwieńczonych przyjęciem przez Sejm Ustawy z dnia 15 lutego 2001 roku o utworzeniu Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach. Na jej podstawie, z dniem 1 września 2001 roku powstała Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach, mająca dwa wydziały – Artystyczny i Projektowy. Pierwszym rektorem nowej uczelni został ostatni prorektor Filii – prof. Michał Kliś.

Wykładowcy

Profesorami Akademii w Katowicach byli:

• Graficy: Aleksander Rak, Andrzej Pietsch, Tomasz Jura, Adam Hoffmann, Tadeusz Czober, Zbigniew Pieczykolan, Stanisław Kluska, Stanisław Gawron, Roman Starak;
• Malarze: Jan Dutkiewicz, Roman Nowotarski, Jerzy Duda-Gracz, Andrzej S. Kowalski, Jerzy Handermander, Maciej Bieniasz;

• Doktorzy honoris causa:
  • Stanisław Rodziński, malarz, rektor ASP w Krakowie w czasie, gdy powstawała odrębna ASP w Katowicach (w 2008 roku);
  • Krzysztof Lenk, grafik, profesor Rhode Island School of Design w Providence, absolwent Wydziału Grafiki w Katowicach z 1961 roku (w 2011 roku);
• Profesor honorowy: Toshihiro Hamano (w 2018 roku).

Struktura uczelni

• Wydział Artystyczny – grafika i malarstwo – studia w trybie 5-letnich jednolitych studiów magisterskich;
• Wydział Projektowy – wzornictwo i projektowanie graficzne – studia w dwóch trybach: 3,5-letnich studiów licencjackich i 2- letnich uzupełniających studiów magisterskich.

Budynki

• Ul. Raciborska 37 (gmach dawnego kasyna oficerskiego) – mieszczący rektorat, senat, aulę i administrację uczelni; gmach zbudowano jako kasyno oficerskie przy koszarach 73 Pułku Piechoty w Katowicach, zaprojektowanego przez Leona Dietz d’Arma w 1930 roku, zbudowanego w latach 1931–1939;
• Ul. Koszarowa 19 – zaadaptowany dawny budynek koszar 73 Pułku Piechoty w Katowicach, zaprojektowany w 1931 przez arch. Witolda Eugeniusza Czeczott-Danilewicza, zbudowany w 1933 roku. Projekt adaptacji w 2002 roku wykonało biuro architektoniczne „archico” s.c. z Zabrza. Budynek oddano do użytku w latach 2004–2007. Siedziba wydziału projektowego i pracowni warsztatów graficznych i projektowych;
• Ul. Raciborska 50 – budynek zaprojektowany przez An Archi Group z Gliwic, oddany do użytku w 2015 roku. Siedziba wydziału artystycznego, projektowego i międzywydziałowego Zakładu Teorii i Historii Sztuki, pracowni malarskich i multimedialnych, biblioteki, sali kinowej oraz Galerii Wertykalnej;
• Rondo J. Ziętka 1 (Rondo Sztuki) – odrębny budynek, w kształcie półkopuły, zaprojektowany przez arch. Tadeusza Czerwińskiego w centrum miasta, mieści galerię Rondo Sztuki, otwartą w 2007 roku. Budynek należy do miasta Katowice.

Struktura uczelni

Władze tworzą rektor, prorektorzy, dziekani i prodziekani, wybierani na 4-letnie kadencje, maksymalnie dwie, kanclerz i kwestor zarządzający administracją i finansami uczelni. Ciałami ustawodawczymi i doradczymi są Senat i Rada Uczelni, których członkowie wybierani są na 4-letnie kadencje.

Dotychczasowi rektorzy:

• Michał Kliś (2002–2006);
• Marian Oslislo (2006–2012);
• Antoni Cygan (2012–2020);
• Grzegorz Hańderek (od 2020).

Katedry

Katedra Wzornictwa

• Pracownia Podstaw Projektowania prof. Manuel Sabalczyk
• Pracownia Podstaw Projektowania Produktu st. wykł. dr Andrzej Sobaś
• Pracownia Projektowania Procesów Użytkowych st. wykł.dr Andrzej Sobaś
• Pracownia Projektowania Struktur Użytkowych st. wykł.adj. Stefan Szawica
• Pracownia Projektowania Elementów Komunikacji Wizualnej adj.dr Ewa Stopa-Pielesz
• Pracownia Badań Wizualnych adj. dr hab. Wiesław Gdowicz
• Pracownia Projektowania Komunikacji Wizualnej prof. Michał Kliś
• Pracownia Projektowania Produktu adj. II st. Jerzy Wuttke, prof. ASP
• Pracownia Malarstwa I Roku st. wykł. Zbigniew Furgaliński
• Pracownia Rysunku I Roku adj. Adam Pociecha
• Pracownia Rysunku, Malarstwa i Sztuk Wizualnych II prof. Jerzy Handermander
• Pracownia Rysunku, Malarstwa i Sztuk Wizualnych III prof. Jan Dubiel
• Pracownia Rzeźby i Sztuk Wizualnych I st.wykł. Jacek Sarapata

Katedra Projektowania Graficznego

• Pracownia Ilustracji i Rysunku Użytkowego ad.dr Anna Machwic – Adamkiewicz
• Pracownia Projektowania Pisma i Znaku prof. Zbigniew Pieczykolan
• Pracownia Nowych Mediów prof. Marian Oslislo
• Pracownia Projektowania Książki i Typografii adj. st.wykł. Marian Słowicki
• Pracownia Projektowania Publikacji Multimedialnych adj.II st. Bogdan Król
• Pracownia Projektowania Plakatu prof. Roman Kalarus
• Pracownia Fotografii prof. Waldemar Jama
• Pracownia Rysunku I roku adj. II st. Stefan Speil, prof.ASP
• Pracownia Malarstwa I roku mgr Magdalena Nazarkiewicz

Katedra Grafiki Warsztatowej

• Pracownia Druku Wklęsłego I /metal/ prof. Stanisław Kluska
• Pracownia Druku Wklęsłego II /metal/ prof. Jan Szmatloch
• Pracownia Druku Wypukłego I /linoryt/ adj. II st. Mariusz Pałka
• Pracownia Druku Wypukłego II /linoryt/ prof. Ewa Zawadzka
• Pracownia Druku Płaskiego /litografia/ prof. Józef Budka
• Pracownia Sitodruku prof. Waldemar Węgrzyn
• Pracownia Technik Cyfrowych prof. Adam Romaniuk
• Pracownia Malarstwa i Rysunku I roku prof. Stanisław Kluska
• Pracownia Rysunku prof. Bogdan Topor

Katedra Malarstwa, Rysunku i Rzeźby

• Pracownia Rysunku I Roku adj. dr Jolanta Jastrząb
• Pracownia Malarstwa I Roku adj. Andrzej Tobis
• Pracowni Malarstwa I prof. Maciej Bieniasz
• Pracowni Malarstwa II adj. II st. Ireneusz Walczak, prof. ASP
• Pracowni Malarstwa III prof. Jacek Rykała
• Pracowni Malarstwa IV prof. Kazimierz Cieślik
• Pracowni Malarstwa V adj. II st. Zbigniew Blukacz, prof. ASP
• Pracowni Rysunku I prof. Janusz Karbowniczek
• Pracowni Rysunku II adj. dr hab. Antoni Cygan, prof. ASP
• Pracowni Rysunku III adj. dr Lesław Tetla
• Pracowni Rysunku IV adj. dr hab. Antoni Kowalski
• Pracowni Rzeźby prof. Jerzy Fober
• Pracowni Sztuki Mediów prof. Antoni Porczak

Zakład Teorii i Historii Sztuki

Studium Języków Obcych i WF

Absolwenci

• Szymon Kobylarz – artysta sztuk wizualnych
• Gosia Kulik – graficzka i malarka
• Mona Tusz – artystka street-artowa

Bibliografia

• DorotaD. Głazek DorotaD., Trwanie i zmiana. Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach 1947-2007, [w:] MieczysławM. Juda (red.), Od grafiki propagandowej do Ronda Sztuki, Katowice: Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach, 2007, s. 7–24, ISBN 978-83-922526-6-5  (pol.).
• JaninaJ. Więckowska-Lazar JaninaJ., AleksanderA. Rak AleksanderA., Dzieje Wydziału Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, „Zeszyty Naukowe ASP” (8), Kraków 1972, s. 28 .