Aleja Niepodległości w Katowicach
| Dąbrówka Mała | |||||||||||||||||||||||||
.jpg) aleja Niepodległości | |||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||
| Długość |
340 m | ||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Katowic  | |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||||||||||||||||||||||||
 50°16′33,0″N 19°04′04,3″E/50,275820 19,067856
| |||||||||||||||||||||||||
Aleja Niepodległości w Katowicach − jedna z ulic w katowickiej dzielnicy Dąbrówka Mała. Aleja rozpoczyna swój bieg przy skrzyżowaniu z ulicą Strzelców Bytomskich i ulicą generała Józefa Hallera. Następnie krzyżuje się z ulicą Stacyjną[1], kończy bieg przy ulicy generała Henryka Le Ronda i ulicy Józefa Grzegorzka, obok przejazdu kolejowo-drogowego.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Przy alei Niepodległości 4 znajduje się zabytkowy kościół parafialny pod wezwaniem świętego Antoniego z Padwy, wpisany do rejestru zabytków 30 grudnia 1994 (nr rej.: A/1558/94[2]). Kościół został wzniesiony w 1912 w stylu neobarokowym z elementami modernizmu według projektu Fischera[3]; posiada trójnawową konstrukcję o bazylikowym charakterze. Od 6 maja 1921 w budynku probostwa rezydował m.in. Wojciech Korfanty (podczas powstań śląskich w dniach 7−9 maja prowadził tu rokowania w sprawie rozejmu ze stroną niemiecką, które nie doszły do skutku)[4].
Ulica do 1920 nosiła nazwę Tiele-Winckler-Strasse, w latach 1920–1922 Kirschstrasse. W latach 1922–1928 funkcjonowała jako plac Tadeusza Kościuszki, a następnie do 1939 jako Aleje Niepodległości. W latach 1939–1945 nosiła nazwę Horst-Wessel-Strasse, a w 1945 przywrócono przedwojenną nazwę, zamieniając słowo aleje na aleja[5].
W kościele św. Antoniego znajdują się następujące tablice pamiątkowe[6]:
- tablica upamiętniająca obywateli Dąbrówki Małej, poległych w czasie I wojny światowej oraz w czasie walk o niepodległość Polski; jest to lista nazwisk poległych;
- tablica upamiętniająca księdza Wawrzyńca Puchera, w latach 1912−1924 proboszcza parafii;
- tablica upamiętniająca księdza Stefana Kwiecińskiego, w latach 1962−1975 proboszcza parafii;
- tablica upamiętniająca księdza kan. doktora Maksymiliana Wojtasa, w latach 1931−1962 proboszcza parafii;
- tablica upamiętniająca księdza kan. doktora Maksymiliana Wojtasa, w latach 1931−1962 proboszcza parafii; tablica została ufundowana przez parafian; odsłonięto ją w rocznicę zgonu księdza.
Przy alei znajdują się następujące historyczne budynki[7]:
- dom w ogrodzie (al. Niepodległości 1), wzniesiony na początku XX wieku w stylu historyzmu ceglanego;
- dawny budynek stacji kolejowej Dąbrówka Mała (al. Niepodległości 2)[8], pochodzący z lat dziewięćdziesiątych XIX wieku, posiada cechy stylu historyzmu;
- narożna kamienica mieszkalna z końca XIX wieku (ul. Stacyjna 7, róg z al. Niepodległości); trzypiętrowa, posiada cechy stylu historyzmu;
- kamienica mieszkalna (al. Niepodległości 3); trzypiętrowa, siedmioosiowa; wzniesiona pod koniec XIX wieku w stylu historyzmu;
- budynek plebanii kościoła św. Antoniego (al. Niepodległości 4), wzniesiony w 1912 w stylu neobarokowym;
- narożna kamienica mieszkalna (al. Niepodległości 5), wybudowana w latach trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalistycznym; czteropiętrowa, obecnie siedziba Urzędu Pocztowego Katowice 15.
Od 2003 w budynku starego dworca kolejowego swoją siedzibę posiada Teatr Gry i Ludzie (al. Niepodległości 2). Swoją działalność w tym miejscu rozpoczął od premiery "Miłości Fedry" Sary Kane z cyklu "Nowa Dramaturgia". Od początku swego istnienia teatr realizował spektakle plenerowe, prezentując je w całym kraju. Kolejną premierą były "Niezidentyfikowane szczątki ludzkie i prawdziwa natura miłości" według Brada Frasera w reżyserii Roberta Talarczyka w czerwcu 2004[9].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W okresie Rzeszy Niemieckiej (do 1922) i w latach niemieckiej okupacji Polski (1939−1945) ulica nosiła nazwę Bahnhofstraße, do 1960 Dworcowa
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2011-09-08].
- ↑ Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków w Katowicach. www.wkz.katowice.pl. [dostęp 2011-09-08]. (pol.).
- ↑ Posłaniec Świętego Antoniego. 166 (2007) nr 16 [dostęp 2011-09-08].
- ↑ Michał Bulsa, Dąbrówka Mała. Dzieje dzielnicy Katowic, Katowice 2023, ISBN 978-83-64356-57-5, s. 349.
- ↑ Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach: Ewidencja miejsc pamięci województwa śląskiego: miasto Katowice. www.katowice.uw.gov.pl. [dostęp 2011-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-10)]. (pol.).
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-09-08]. (pol.).
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Protokół nr 47/10 z posiedzenia Komisji Górniczej Rady Miasta Katowice. (pol.) www.bip.um.katowice.pl [dostęp 2011-09-08]
- ↑ Teatr Gry i Ludzie. www.gryiludzie.pl. [dostęp 2011-09-08]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Katowice - Plan miasta, wyd. Demart SA, Warszawa 2009/2010.
- Katowice - Informator, red. S. Adamczyk, wyd. Urząd Miasta w Katowicach, Katowice 1993, s. 81.
