Ceyx

	Ceyx
	Lacépède, 1799
	; Przedstawiciel rodzaju – zimorodek orientalny (C. erithaca)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	kraskowe
Nadrodzina	Alcedinoidea
Rodzina	zimorodkowate
Podrodzina	zimorodki
Rodzaj	Ceyx
	Typ nomenklatoryczny
	Alcedo tridactyla Pallas, 1769 (= Alcedo erithaca Linnaeus, 1758)
Synonimy
	Alcyone Swainson, 1837; Therosa Bonaparte, 1850; Ceycopsis Salvadori, 1869; Micralcyone Mathews, 1912; Cyanoceyx Mathews, 1918; Ceycalcyon Mathews, 1918; Argyroceyx Mathews, 1918;
	Alcyone Swainson, 1837; Therosa Bonaparte, 1850; Ceycopsis Salvadori, 1869; Micralcyone Mathews, 1912; Cyanoceyx Mathews, 1918; Ceycalcyon Mathews, 1918; Argyroceyx Mathews, 1918;
Gatunki
	23 gatunki – zobacz opis w tekście
	23 gatunki – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ceyx – rodzaj ptaków z podrodziny zimorodków (Alcedininae) w obrębie rodziny zimorodkowatych (Alcedinidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Azji, Australii i Oceanii^[9].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 11–22 cm; masa ciała samic 10–67 g, samców 10–57 g^[9].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Ceyx: łac. ceyx, ceycis „morski ptak” różnie identyfikowany, od gr. κηυξ kēux, κηυκος kēukos „morski ptak” wspomniany przez Dionizjusza oraz Lucjana i uznawany za identyczny z Halcyon. W mitologii greckiej Ceyx (pol. Keyks) był bluźnierczym mężem Alcyone (pol. Alkione), utonął w morzu i został przemieniony w zimorodka wraz z jego opuszczoną żoną, gdy ta odkryła jego ciało wyrzucone na brzeg^[10].
Alcyone: w mitologii greckiej Alcyone (pol. Alkione) to żona Ceyxa (pol. Keyks), która wraz z mężem została przemieniona w zimorodka^[11]. Gatunek typowy: Alcyone australis Swainson, 1837 (= Alcedo azurea Latham, 1801).
Therosa: gr. θερος theros „lato”^[12]. Gatunek typowy: Ceyx solitaria^[a] Temminck, 1836.
Ceycopsis: rodzaj Ceyx Lacépède, 1799 (zimorodek); gr. οψις opsis „wygląd”^[13]. Gatunek typowy: Dacelo fallax Schlegel, 1886.
Micralcyone: gr. μικρος mikros „mały”; rodzaj Alcyone Swainson, 1837 (zimorodek)^[14]. Gatunek typowy: Alcyone pusilla halli Mathews, 1912.
Cyanoceyx: gr. κυανος kuanos „ciemnoniebieski”; rodzaj Ceyx Lacépède, 1799 (zimorodek)^[15]. Gatunek typowy: Ceyx lepidus Temminck, 1836.
Ceycalcyon: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Ceyx Lacépède, 1799 (zimorodek) oraz Alcyone Swainson, 1837 (zimorodek)^[16]. Gatunek typowy: Ceyx cyanopectus Lafresnaye, 1840.
Argyroceyx: gr. αργυρος arguros „srebrny”, od αργος argos „lśniący, błyszczący”; rodzaj Ceyx Lacépède, 1799 (zimorodek)^[17]. Gatunek typowy: Ceyx argentatus Tweeddale, 1877.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki^[18]:

Ceyx fallax (Schlegel, 1866) – zimorodek pąsowy
Ceyx pusillus Temminck, 1836 – zimorodek białoczelny
Ceyx azureus (Latham, 1801) – zimorodek lazurowy
Ceyx websteri (E. Hartert, 1898) – zimorodek atolowy
Ceyx erithaca (Linnaeus, 1758) – zimorodek orientalny
Ceyx rufidorsa Strickland, 1847 – zimorodek rdzawogrzbiety
Ceyx melanurus (Kaup, 1848) – zimorodek filipiński
Ceyx cyanopectus Lafresnaye, 1840 – zimorodek obrożny
Ceyx nigrirostris Bourns & Worcester, 1894 – zimorodek przepasany
Ceyx argentatus Tweeddale, 1877 – zimorodek srebrzysty
Ceyx margarethae W. Blasius, 1890 – zimorodek niebieskawy
Ceyx wallacii Sharpe, 1868 – zimorodek sulański
Ceyx cajeli Wallace, 1863 – zimorodek czarnoskrzydły
Ceyx lepidus Temminck, 1836 – zimorodek zmienny
Ceyx solitarius Temminck, 1836 – zimorodek samotny
Ceyx mulcatus Rothschild & E. Hartert, 1914 – zimorodek rdzawobrzuchy
Ceyx sacerdotis E.P. Ramsay, 1882 – zimorodek płowobrzuchy
Ceyx dispar Rothschild & E. Hartert, 1914 – zimorodek koralowy
Ceyx gentianus Tristram, 1879 – zimorodek biało-niebieski
Ceyx collectoris Rothschild & E. Hartert, 1901 – zimorodek rdzawouchy
Ceyx nigromaxilla Rothschild & E. Hartert, 1905 – zimorodek wulkaniczny
Ceyx malaitae Mayr, 1935 – zimorodek malaitański
Ceyx meeki Rothschild, 1901 – zimorodek łuskowany

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Podgatunek C. lepidus.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Ceyx, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ B.G. de Lacépède: Discours d’ouverture et de clôture du cours d’histoire naturelle, donné dans le Muséum national d’Histoire naturelle, l’an VII de la République, et tableaux méthodiques des mammifères et des oiseaux. Paris: Plassan, 1799, s. 10. (fr.).
↑ W. Swainson: On the natural history and classification of birds. Cz. 2. London: John Taylor, 1837, s. 336, seria: Cabinet cyclopaedia. Natural history. (ang.).
↑ Ch.L. Bonaparte: Conspectus generum avium. T. 1. Lugduni Batavorum: Apud E.J. Brill, 1850, s. 158. (łac.).
↑ T. Salvadori. Monografia del Genere Ceyx Lacépède. „Atti della Reale Accademia delle scienze di Torino”. 4, s. 447, 1869. (wł.).
↑ G.M. Mathews. New generic names for Australian birds. „Austral Avian Record”. 1, s. 107, 1912–1913. (ang.).
↑ Mathews 1918–1919 ↓, s. 96.
↑ ^a ^b Mathews 1918–1919 ↓, s. 97.
↑ ^a ^b D.W.D.W. Winkler D.W.D.W., S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J. Lovette S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J., Kingfishers (Alcedinidae), version 1.0, [w:] S.M.S.M. Billerman, B.K.B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, Ceyx, DOI: 10.2173/bow.alcedi1.01 [dostęp 2020-10-14] (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Ceyx [dostęp 2023-04-26] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Alcyone [dostęp 2023-04-26] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Therosa [dostęp 2023-04-26] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Ceycopsis [dostęp 2023-04-26] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Micralcyone [dostęp 2023-04-26] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Cyanoceyx [dostęp 2023-04-26] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Ceycalcyon [dostęp 2023-04-26] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Argyroceyx [dostęp 2023-04-26] .
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Alcedininae Rafinesque, 1815 - zimorodki (wersja: 2023-09-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-10-14].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

G.M. Mathews: The birds of Australia. Cz. 7. H.F. & G. Witherby: London, 1918–1919, s. 1–477. (ang.).
The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[13] Podgatunek C. lepidus.

[itis-1] Ceyx, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Lacépède-2] B.G. de Lacépède: Discours d’ouverture et de clôture du cours d’histoire naturelle, donné dans le Muséum national d’Histoire naturelle, l’an VII de la République, et tableaux méthodiques des mammifères et des oiseaux. Paris: Plassan, 1799, s. 10. (fr.).

[Swainson-3] W. Swainson: On the natural history and classification of birds. Cz. 2. London: John Taylor, 1837, s. 336, seria: Cabinet cyclopaedia. Natural history. (ang.).

[Bonaparte-4] Ch.L. Bonaparte: Conspectus generum avium. T. 1. Lugduni Batavorum: Apud E.J. Brill, 1850, s. 158. (łac.).

[Salvadori-5] T. Salvadori. Monografia del Genere Ceyx Lacépède. „Atti della Reale Accademia delle scienze di Torino”. 4, s. 447, 1869. (wł.).

[Mathews-6] G.M. Mathews. New generic names for Australian birds. „Austral Avian Record”. 1, s. 107, 1912–1913. (ang.).

[CITEREFMathews1918–1919[https://www.biodiversitylibrary.org/item/225947#page/130/mode/1up_96]-7] Mathews 1918–1919 ↓, s. 96.

[CITEREFMathews1918–1919[https://www.biodiversitylibrary.org/item/225947#page/131/mode/1up_97]-8] Mathews 1918–1919 ↓, s. 97.

[Winkler&inni-9] D.W.D.W. Winkler D.W.D.W., S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J. Lovette S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J., Kingfishers (Alcedinidae), version 1.0, [w:] S.M.S.M. Billerman, B.K.B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, Ceyx, DOI: 10.2173/bow.alcedi1.01 [dostęp 2020-10-14] (ang.).

[10] The Key to Scientific Names ↓, Ceyx [dostęp 2023-04-26] .

[11] The Key to Scientific Names ↓, Alcyone [dostęp 2023-04-26] .

[12] The Key to Scientific Names ↓, Therosa [dostęp 2023-04-26] .

[14] The Key to Scientific Names ↓, Ceycopsis [dostęp 2023-04-26] .

[15] The Key to Scientific Names ↓, Micralcyone [dostęp 2023-04-26] .

[16] The Key to Scientific Names ↓, Cyanoceyx [dostęp 2023-04-26] .

[17] The Key to Scientific Names ↓, Ceycalcyon [dostęp 2023-04-26] .

[18] The Key to Scientific Names ↓, Argyroceyx [dostęp 2023-04-26] .

[Mielczarek&Kuziemko-19] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Alcedininae Rafinesque, 1815 - zimorodki (wersja: 2023-09-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-10-14].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[a]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]