Europejskie Miasto Nauki Katowice 2024

Europejskie Miasto Nauki Katowice 2024

Miejscowość	Katowice
Organizator	Konsorcjum Akademickie – Katowice Miasto Nauki, Miasto Katowice, Województwo Śląskie, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia GZM
Strona internetowa

Europejskie Miasto Nauki Katowice 2024 lub EMNK 2024 – tytuł uzyskany przez Katowice, które w 2024 roku będą pełniły funkcję Europejskiego Miasta Nauki. Prestiżowe wyróżnienie przyznawane jest przez organizację EuroScience we współpracy z Komisją Europejską. Uzyskanie tytułu to efekt wysiłków Katowic oraz siedmiu publicznych uczelni Konsorcjum Akademickiego – Katowice Miasto Nauki. Do jego przyznania przyczynił się również sukces Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE – jednego z największych europejskich wydarzeń popularnonaukowych oraz istotnej platformy współpracy na rzecz rozwijania zainteresowań naukowych wśród mieszkańców regionu.

Tytuł Europejskiego Miasta Nauki przyznawany jest w celu pogłębienia zmian towarzyszących transformacji społeczeństwa poprzez naukę w poszczególnych miastach europejskich. EMN wskazuje na obecność oraz istotną rolę ośrodków naukowych w wyróżnionym mieście, a także zwraca uwagę na inicjatywy podejmowane przez społeczeństwo, które korzysta z nauki w celu rozwiązywania codziennych problemów i wyzwań. Ma na celu ukazanie bogactwa i różnorodności europejskiego krajobrazu naukowego, wspieranie samokształcenia, integracji naukowej i zwiększenie zainteresowania nauką wśród młodszych pokoleń, a także rozwoju europejskich badań bez granic. Przyznanie tytułu wzmacnia europejski i międzynarodowy profil społeczności naukowej w danym mieście oraz regionie, zwiększa zaangażowanie obywateli i środowiska naukowego w problemy lokalne, uruchamia inwestycje publiczne w regionalną naukę oraz jej infrastrukturę, jak również pobudza turystykę.

Dotychczas gospodarzami tytułu Europejskiego Miasta Nauki były: Lejda (2022), Triest (2020), Tuluza (2018), Manchester (2016), Kopenhaga (2014), Dublin (2012), Turyn (2010), Barcelona (2008), Monachium (2006) oraz Sztokholm (2004).

Geneza nadania Katowicom tytułu Europejskiego Miasta Nauki

Z inicjatywy prezydenta Katowic dr. Marcina Krupy i środowiska akademickiego reprezentowanego przez rektora Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach prof. dr. hab. Ryszarda Koziołka Katowice wystąpiły o przyznanie tytułu Europejskiego Miasta Nauki w 2024 roku, z którym wiąże się organizacja EuroScience Open Forum 2024 (Otwartego Forum EuroScience 2024 – ESOF2024). Wydarzenie odbywa się co dwa lata i poświęcone jest kluczowym dla przyszłości świata badaniom naukowym oraz innowacjom.

30 września 2021 roku podjęto uchwałę intencyjną Rady Miasta Katowice w sprawie ubiegania się o przyznanie Katowicom tytułu Europejskiego Miasta Nauki w 2024 roku. Od 8 do 10 października 2021 roku w Katowicach gościł prezes stowarzyszenia EuroScience prof. Michael Matlosz. Jego wizyta, a także udział w 5. Śląskim Festiwalu Nauki KATOWICE były okazją do prowadzenia rozmów na temat kandydatury Katowic i podjęcia działań związanych z ubieganiem się o tytuł. Starania zakończyły się sukcesem – stolica województwa śląskiego otrzymała tytuł Europejskiego Miasta Nauki 2024.

Podczas konferencji prasowej zorganizowanej 22 grudnia 2021 roku w Centrum Informacji Naukowej i Bibliotece Akademickiej (CINiBA) nastąpiło ogłoszenie przyznania Katowicom tytułu Europejskiego Miasta Nauki 2024 oraz podpisanie umowy konsorcjum organizatorów EMN 2024. Przyznanie tytułu EMN 2024 oraz organizacja konferencji ESOF2024 są konsekwencją uznania Katowic oraz uczelni wchodzących w skład Konsorcjum Akademickiego za doświadczonych współorganizatorów i gospodarzy ogólnoświatowych wydarzeń, takich jak UN Climate Change Conference (COP24), World Urban Forum 2022 (Światowe Forum Miejskie – WUF11) czy Śląski Festiwal Nauki KATOWICE. Wsparcie organizacyjne w ramach przyjęcia tytułu EMN 2024 przez Katowice i uczelnie regionu zapowiedziały władze Województwa Śląskiego oraz Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Katowice są pierwszym w historii miastem z Europy Środkowo-Wschodniej uhonorowanym tytułem EMN.

Pierwszym działaniem podjętym w ramach przygotowań do przyjęcia tytułu Europejskiego Miasta Nauki 2024 była organizacja 15 lipca 2022 roku w Katowicach konferencji ESOF 2022 Regional Site. Wydarzenie towarzyszyło EuroScience Open Forum 2022 (ESOF2022), którego główną siedzibą została holenderska Lejda – Europejskie Miasto Nauki 2022.

Cele Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024

Najważniejszym założeniem EMNK 2024 jest wsparcie i wzmocnienie transformacji regionu poprzez nowoczesne technologie i rozwój nauki, zapewnienie mieszkańcom nieograniczonego dostępu do wiedzy oraz uczynienie z niej podstawowego instrumentu dialogu obywatelskiego (proponowanie różnych aktywności w nurcie nauki obywatelskiej). EMNK 2024 pozwoli ukazać na europejskiej arenie badawczej bogactwo rozwijającej się w województwie śląskim nauki oraz umożliwi mieszkańcom regionu bliższe z nią obcowanie. Europejskie Miasto Nauki ma na celu tworzenie dynamicznego środowiska naukowego, technologicznego i edukacyjnego, promującego innowacje, współpracę międzysektorową oraz poprawę jakości życia społeczności lokalnej. Jednym z celów lokalnych jest także rewitalizacja odcinka Rawy – w ramach EMNK 2024 podjęte zostaną próby przywrócenia mieszkańcom cieku wodnego i jego brzegów jako miejsca rekreacji oraz eksperymentów naukowych i społecznych.

W ramach EMNK 2024 zaplanowano sześć ścieżek tematycznych dotyczących wybranych zagadnień:

• zdrowie i jakość życia – odpowiednie planowanie przestrzeni publicznych, promocja zdrowia i zrównoważonego rozwoju dla zapewnienia odpowiedniej jakości życia,
• klimat i środowisko – zagadnienia związane z ekologią i ekonomią zmian klimatycznych, a także dotyczące zrównoważonych miast i społeczności,
• przemysły przyszłości – nowe rozwiązania transformacyjne i rozwój sektorów kreatywnych, takich jak e-sport oraz gamedev,
• innowacje społeczne – zwrócenie uwagi na ważną rolę tzw. citizen science, czyli nauki obywatelskiej, która przy wsparciu mieszkańców ma realną szansę wpłynąć na pracę naukowców,
• dziedzictwo przemysłowe i kulturowe – procesy transformacji społeczno-gospodarczej w regionach, gdzie obecny był przemysł oraz specyficzna kultura wokół niego wytworzona,
• kreacja i krytyka – aktywności skupione wokół m.in. zagadnienia kreowania i prowadzenia narracji, ale także krytycznego namysłu nad przedsięwziętymi działaniami.

Fundamenty Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024 oraz korzyści dla miasta płynące z tytułu

Fundamenty EMNK 2024

1. Całoroczny program obchodów EMNK 2024 budowany wokół inicjatywy 50 tygodni w Mieście Nauki. Program skupi się na 50 najważniejszych problemach i wyzwaniach polskiej i światowej nauki, których rozwiązanie ma bezpośredni wpływ na nasze życie.
2. Doskonałość naukowa, w tym organizacja konferencji EuroScience Open Forum – europejskiej platformy dyskusji o przyszłości nauki.
3. Infrastruktura Miasta Nauki, czyli dążenie do utworzenia w Katowicach Zielonej Strefy Nauki oraz zainicjowania w regionie Sieciowego Centrum Nauki prowadzonego przez uczelnie konsorcjum. Sercem i osią dla planowanych zmian infrastrukturalnych jest Rawa i dążenie do przywrócenia jej mieszkańcom.

Korzyści dla miasta otrzymującego tytuł Europejskiego Miasta Nauki

Tytuł Europejskiego Miasta Nauki, łączący się z organizacją konferencji ESOF, jest prestiżową marką i oferuje miastu gospodarzowi ogromną możliwość przyciągnięcia do siebie naukowców, polityków, biznesmenów i przedstawicieli mediów z całego świata. Ponadto tytuł EMN:

• umożliwia zwiększenie zaangażowania mieszkańców i środowiska naukowego w rozwiązywanie problemów lokalnych,
• wzmacnia możliwości pozyskania środków do realizacji planów inwestycyjnych w regionalną naukę,
• podnosi turystyczną atrakcyjność miasta na arenie międzynarodowej,
• pozwala na większe oddziaływanie uczelni na wszystkie sfery życia i poszerza ich rozpoznawalność na arenie międzynarodowej.

Konsorcjum Akademickie – Katowice Miasto Nauki

W skład Konsorcjum Akademickiego – Katowice Miasto Nauki wchodzą: Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach, Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach, Politechnika Śląska, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Uniwersytet Śląski w Katowicach (lider) oraz Miasto Katowice (partner strategiczny).

Współpracujące uczelnie wychodzą naprzeciw transformacji regionu, który stoi na progu kolejnych istotnych przemian dzięki nowemu przemysłowi, jakim jest nauka i edukacja akademicka. Jak podkreślają organizatorzy EMNK 2024, transformacja ta nie oznacza zerwania z unikalną tożsamością Śląska i Zagłębia, powstałą dzięki wielkoprzemysłowemu dziedzictwu regionu, na które składają się wysoka kultura techniczna, tradycja sięgania po nowoczesne rozwiązania oparte na nauce i technologii, a także organizacja pracy. Wszystko to daje oparcie do budowania kultury innowacji i przemysłów inteligentnych. Sektor nauki i edukacji przygląda się pokoleniom dotkniętych wyniszczającą zdrowie pracą, dewastacją ekologiczną środowiska, rabunkową eksploatacją złóż kopalnych oraz problemami społecznymi typowymi dla obszarów przemysłowych. Przedstawiciele nauk chemicznych i biologicznych, medycyny i techniki, nauk społecznych, humanistyki oraz edukacji współpracują ze sobą, a także z jednostkami samorządowymi i podmiotami gospodarczymi regionu w celu diagnozowania i modelowania rozwiązań problemów, z jakimi borykają się mieszkańcy miasta i regionu.

Program wydarzeń Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024

Obok głównego programu 50 tygodni EMNK 2024 planowane są również działania młodych Miasta Nauki, programy edukacyjne (z tematem wiodącym: nauczyciele – nauczycielom), a także wydarzenia strategiczne, m.in.:

• 9–11 grudnia 2023 – otwarcie obchodów Europejskiego Miasta Nauki 2024 w Hali Widowiskowo-Sportowej „Spodek” oraz w Międzynarodowym Centrum Kongresowym podczas 7. Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE wraz z widowiskiem naukowo-artystycznym KATOPOLIS otwierającym Miasto Nauki,
• 12–15 czerwca 2024 – międzynarodowa konferencja EuroScience Open Forum (ESOF2024) w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach,
• czerwiec–wrzesień 2024 – European Science in the City Festival – inicjatywa Komisji Europejskiej z szeregiem wydarzeń popularnonaukowych dotyczących europejskich misji badawczych,
• czerwiec 2024 – EU Talent Fair – europejska inicjatywa targów pracy dla naukowców i naukowczyń,
• wrzesień 2024 – europejskie finały EUCYS (European Union Contest for Young Scientists),
• wrzesień 2024 – organizacja TalentON – europejskiej inicjatywy dla młodych naukowców i naukowczyń,
• październik 2024 – Międzyuczelniana Inauguracja Roku Akademickiego 2024/2025,
• 6–10 grudnia 2024 – zamknięcie obchodów Europejskiego Miasta Nauki 2024 w Hali Widowiskowo-Sportowej „Spodek” oraz w Międzynarodowym Centrum Kongresowym podczas 8. Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE,

EMNK 2024 a ŚFN KATOWICE

Siódma edycja Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE (9–11 grudnia 2023) była równocześnie weekendem otwarcia obchodów Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024, zapoczątkowanym przez widowisko naukowo-artystyczne KATOPOLIS. To właśnie m.in. działania w ramach ŚFN oraz popularność wcześniejszych edycji przyczyniły się do uzyskania przez miasto tytułu EMN. Wydarzeniom związanym z obchodami EMNK 2024 towarzyszy hasło „Nauka da nam przyszłość”.