Nierada

Nierada

wieś
Szkoła podstawowa w Nieradzie
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	częstochowski
Gmina	Poczesna
Liczba ludności (2022)	1090
Strefa numeracyjna	34
Kod pocztowy	42-262
Tablice rejestracyjne	SCZ
SIMC	0142480
Położenie na mapie gminy Poczesna Nierada
Położenie na mapie Polski Nierada
Położenie na mapie województwa śląskiego Nierada
Położenie na mapie powiatu częstochowskiego Nierada
50°42′32″N 19°04′24″E

Nierada – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie częstochowskim, w gminie Poczesna.

Położenie

Wieś położona jest na ziemiach piaszczystych i nieurodzajnych. Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 904: Blachownia – Kolonia Poczesna.

Wieś leży w Częstochowskim Obszarze Rudonośnym. W XIX wieku powstała tu pierwsza w regionie częstochowskim zorganizowana kopalnia rud żelaza.

Historia

Pierwsze wzmianki o kuźnicy w Nieradzie pochodzą z 1620 roku. Na początku XVII w. wieś Radziątków (dawna nazwa wsi) leżała na terytorium parafii św. Jana Chrzciciela w Poczesnej i jest wymieniana w jej dokumentach. W I Rzeczypospolitej wieś leżała w powiecie lelowskim w województwie krakowskim.

W wyniku II rozbioru Polski Nierada znalazła się w granicach Prus, w prowincji Prusy Południowe. Leżała w powiecie częstochowskim, w departamencie łęczyckim, następnie piotrkowskim, a od 1798 roku w departamencie kaliskim. W 1789 roku wieś zamieszkiwało 49 kmieci. W latach 1807–1815 Nierada leżała w Księstwie Warszawskim, w powiecie częstochowskim, w departamencie kaliskim. Po Kongresie Wiedeńskim znajdowała się w Królestwie Polskim, w powiecie częstochowskim, w obwodzie wieluńskim, w województwie kaliskim, od 1837 roku w guberni kaliskiej Imperium Rosyjskiego. W 1827 r. we wsi było 38 domów, 383 mieszkańców.

Od 1867 roku wchodziła w skład powiatu częstochowskiego w guberni piotrkowskiej. Od 1868 do lat 70. XIX w. wchodziła w skład gmina Bargły, następnie gminy Kamienica Polska.

W 1886 r. wieś leżała w gminie Rększowice, miała 67 domów i 429 mieszkańców.

W 1918 roku znalazła się w granicach II Rzeczypospolitej, od 1923 roku w gminie Poczesna w powiecie częstochowskim w województwie kieleckim. W dwudziestoleciu międzywojennym w okolicach Nierady działała kopalnia rud żelaza „Maria”. Wieś była zamieszkana przez około 1000 osób.

Po wybuchu II wojny światowej, na mocy dekretu Adolfa Hitlera z 8 października 1939 roku wieś została włączona do III Rzeszy. Znajdowała się w powiecie Blachownia w rejencji opolskiej w prowincji Śląsk (od stycznia 1941 roku w nowej prowincji Górny Śląsk).

Po wojnie wieś podlegała Gromadzkiej Radzie Narodowej w Hutkach, w powiecie częstochowskim w województwie kieleckim (od 1950 w katowickim). W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Nierada, po jej zniesieniu w gromadzie Hutki. W 1957 roku rozpoczęto budowę nowego budynku szkoły w Michałowie. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie częstochowskim.

Między Nieradą a Łaźcem znajdował się do 1989 roku poligon wojskowy (Garnizonowy Wojskowy Plac Ćwiczeń) 6 Pułku Zmechanizowanego – około 200 ha gruntów, w tym około 120 na terenie gminy Poczesna i ok. 80 ha na terenie gminy Konopiska. Teren jest zdegradowany.

Zbrodnia w Nieradzie

W roku 1939 podczas inwazji Niemiec na Polskę doszło we wsi do zbrodni niemieckiej. Wehrmacht rozstrzelał mieszkańców wsi, jak i uchodźców wojennych przebywających we wsi. Niemcy spalili 75% zabudowań wsi. Był to wynik prowokacji. Żołnierze niemieccy urządzili strzelaninę, a następnie oskarżyli wobec dowódców Polaków, którzy mieli do nich strzelać. Aresztowano 30 mężczyzn, ustawiono ich w rzędzie, a następnie bagnetami na karabinach popychano w płomienie. Następnie zmieniono plan i postanowiono ich wszystkich rozstrzelać. Ocalał tylko jeden mieszkaniec wsi, który zdążył uciec i ukryć się w zaroślach.

Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła

Parafia rzymskokatolicka

Od XVII w. wieś podlegała pod parafię św. Jana Chrzciciela w Poczesnej, od 1985 roku podlega parafii św. apostołów Piotra i Pawła w Nieradzie. W pobliżu kościoła pod tym samym wezwaniem znajduje się cmentarz parafialny.

Ochotnicza Straż Pożarna

Ochotnicza Straż Pożarna w Nieradzie istnieje od 1932 roku. Magazyn gospodarczy spłonął w 1939 roku, a zgromadzony materiał budowlany na wozownię został wykorzystany przez okupanta na budowę drogi. W 1940 roku powołano obowiązkową straż pożarną. Po II wojnie światowej straż zorganizowano ponownie. W latach 1945–1948 w czynie społecznym wybudowano remizę strażacką. W latach 1959–1964 wybudowano nowy budynek remizy strażackiej. Połowa funduszy pochodziła z tak zwanego czynu społecznego. W 1972 roku przekazano jednostce sztandar.

Oświata

W latach 30. XX w. działała czteroklasowa szkoła mająca siedzibę w jednoizbowym budynku. Po wojnie zajęcia odbywały się w prywatnych budynkach. W 1958 roku oddano do użytku nowy budynek. W latach 2004-2005 przeprowadzono jego remont, a w 2006 roku wybudowano salę gimnastyczną. Szkoła położona jest w Michałowie.

Instytucje publiczne

We wsi od 1972 roku działa filia biblioteki gminnej. Działa tu również gminny ośrodek zdrowia i Koło Gospodyń Wiejskich.

Bibliografia

• Historia Nierady na stronie internetowej korwinow.com
• Historia szkoły w Nieradzie na stronie internetowej szkoły
• Barbara Herba,Dzieje Konopisk i okolic, Konopiska, 2004