Pomnik Józefa Piłsudskiego w Katowicach
 Pomnik w 2018 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Miejsce | |
| Typ obiektu | |
| Projektant | |
| Materiał | |
| Data odsłonięcia |
1993 |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°15′15,66″N 19°01′30,95″E/50,254350 19,025264
| |
Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego – odsłonięty w 1993 r.[1] pomnik Józefa Piłsudskiego znajdujący się na placu Bolesława Chrobrego, przed frontonem gmachu Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach. Pomnik ustawiono tyłem do gmachu dawnej Wojewódzkiej Rady Związków Zawodowych (obecnie Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego).
Autorem pomnika jest chorwacki rzeźbiarz Antun Augustinčić, który wyrzeźbił m.in. stojącą w ogrodach ONZ w Nowym Jorku Statuę Pokoju. Pomnik zamówiło społeczeństwo Górnego Śląska jeszcze przed II wojną światową. Posąg z brązu nie dotarł jednak do Polski w 1939. Przez wiele lat stał w muzeum rzeźbiarza[2] najpierw w Jugosławii, a następnie w Chorwacji. W czasach komunistycznych postać marszałka była swego rodzaju tabu. Monument trafił do Katowic dopiero w 1990. Poddano go pracom konserwatorskim. Przed postawieniem pomnika zasypano olbrzymią niedziałającą fontannę w kształcie vesica piscis, która znajdowała się na placu Chrobrego. W 1998 postać Piłsudskiego na koniu ustawiono na 6-metrowym cokole. Pierwotnie cokół miał być otoczony grupą rzeźb: powstańcy śląscy oraz Ślązaczka z martwym synem powstańcem. Autorem projektu współczesnego pomnika i samego cokołu był architekt Andrzej Grzybowski[3].
Rzeźba przedstawia marszałka siedzącego na koniu (przedstawiono go na ogierze, chociaż wiadomo, iż dosiadał zawsze klaczy – Kasztanki). W prawej dłoni trzyma szablę. Na cokole od strony ul. Jagiellońskiej widnieje napis: Józef Piłsudski 1867–1935; od strony ul. J. Lompy: Konny posąg Józefa Piłsudskiego został sprowadzony z Chorwacji do Katowic w 1991 roku z inicjatywy Międzystowarzyszeniowej Komisji Związków Twórczych SH, SARP i TUI staraniem rządu, władz województwa i miasta, ustawiony tymczasowo w 1993 roku w miejscu pierwotnej lokalizacji, w 1998 roku wyniesiony na cokół. W roku 1994 szabla Piłsudskiego zniknęła. Podejrzewano kradzież. Odnalazły ją później dzieci bawiące się w krzakach w pobliżu pomnika.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-06-01]. (pol.).
- ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2007-04-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-14)].
- ↑ Powrót Marszałka. Dzieje budowy pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego w Katowicach, [w:] Ana Syska, Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach, Podróż ku nowoczesności: architektura XX wieku w województwie śląskim, Katowice 2016, ISBN 978-83-939745-3-5, OCLC 982981826 [dostęp 2021-03-18].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku, red. Ewa Chojecka, wydawca: Muzeum Śląskie, Katowice 2004, ISBN 83-87455-77-6, s. 335.
- Katowice − Informator, red. S. Adamczyk, wyd. Urząd Miasta w Katowicach, Katowice 1993, s. 20.
- Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 39. ISBN 978-83-7729-021-7.
