Pomnik Trudu Górniczego w Katowicach
 Pomnik wraz ze skateparkiem (2018) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Miejsce |
Ulica generała Kazimierza Pułaskiego |
| Projektant | |
| Fundator |
Społeczny Komitet Budowy |
| Data budowy |
18 lipca 1985 |
| Data odsłonięcia |
1986 |
| Ważniejsze przebudowy |
2011 |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°14′41,92″N 19°02′27,68″E/50,244978 19,041022
| |
Pomnik Trudu Górniczego w Katowicach (w slangu skateboardzistów PTG) – pomnik w Katowicach w dzielnicy Osiedle Paderewskiego-Muchowiec, odsłonięty w 1986, wokół niego znajduje się skateplaza.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pomnik miał stanowić istniejącą w przestrzeni miejskiej opozycję do powstającego spontanicznie pod kopalnią „Wujek” krzyża-monumentu, upamiętniającego masakrę górników, do której doszło 16 grudnia 1981. Decyzję o budowie Pomnika Trudu Górniczego podjął Komitet Wojewódzki Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego w Katowicach w lipcu 1983. Rok wcześniej usunięto krzyż ustawiony przez górników przy bramie kopalnianej na ulicy Wincentego Pola na Brynowie. Oficjalnie władze komunistyczne pragnęły „odbudować właściwy stosunek do pracy”. W czerwcu 1983 na pobliskim lotnisku na Muchowcu w czasie nabożeństwa z udziałem tysięcy wiernych z całego Śląska papież Jan Paweł II mówił o istocie pracy ludzkiej w odniesieniu do encykliki Laborem exercens[1][2]. W tym klimacie receptą na kryzys miało być ustanowienie nowego symbolu-pomnika, w którego budowę chciano zaangażować górników. Inicjatywę poparł Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Pomysł poddano pod rozwagę dyrektorom kopalń i sekretarzom komitetów zakładowych PZPR. Dokument prezentujący założenia programowo-organizacyjne budowy powstał 3 sierpnia 1983. Pomysłodawcy chcieli, by budowę objął patronatem premier generał Wojciech Jaruzelski[3]. Ostatecznie patronat nad budową przyjął minister górnictwa i energetyki generał Czesław Piotrowski.
W skład Komitetu Organizacyjnego Budowy Pomnika weszli między innymi emerytowany górnik Franciszek Apryas, górnik Adam Jessa, wiceprezydent miasta Katowice Eugeniusz Cofała, wiceminister górnictwa i energetyki Eugeniusz Ciszak oraz naczelny redaktor Trybuny Robotniczej Stanisław Wojtek. Rozpisano konkurs na projekt pomnika. Na czele komisji konkursowej stanął poseł z ramienia Stowarzyszenia „Pax” Jan Waleczek. Nadesłane prace zaprezentowane zostały na specjalnej wystawie zorganizowanej z okazji Dnia Górnika. Konkurs wygrał rzeźbiarz Tadeusz Łodziana. Wmurowanie aktu erekcyjnego miało miejsce 18 lipca 1985 w obecności wiceprezesa Rady Ministrów Zbigniewa Messnera i Czesława Piotrowskiego. Żelbetowy monument wykonało Przedsiębiorstwo Budowlane Przemysłu Węglowego, z kolei za odlanie płaskorzeźb i ich montaż odpowiadały Spółdzielnia Warszawa i POLMAG. Na pomnik złożyli się pracownicy resortu górnictwa, między innymi Jaworznicko-Mikołowskie Gwarectwo Węglowe i Centralny Ośrodek Informatyki Górnictwa. Na wiosnę 1986 koszt budowy szacowano na 300 milionów złotych. Pomnik odsłonięto w 1986[3].
Plac przed pomnikiem od samego początku swojego istnienia był miejscem, na którym młodzież uprawiała skateboarding. Gdy w 2007 władze miasta zaplanowały przeniesienie monumentu, by teren przeznaczyć pod inwestycje, rolkarze, obawiając się, iż stracą miejsce treningowe, zaprotestowali[4]. Do apelu o pozostawienie pomnika w starym miejscu przyłączyli się skaterzy z innych miast, a nawet spoza Polski, w sumie 3200 sportowców-amatorów[5]. W 2011 teren placu przebudowano według projektu katowickiego architekta Kamila Czernego, przygotowując skatepark z oświetleniem[6]. Remont kosztował ponad 2 miliony złotych. Na placu znajdują się: murki, schody, poręcze, banki, fale vertowe i podjazdy[7]. Po bokach placu ułożono nawierzchnię ze szlifowanego betonu, na środku granitowe płyty. Oficjalne otwarcie nowego skateparku miało miejsce 10 października 2011[8]. W 2012 i 2014 w skateparku przy Pomniku Trudu Górniczego gościli członkowie amerykańskiego teamu skateboardowego Bones. Ich pokazy śledziło 500 fanów[9].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Główna rzeźba (2018) -
Płaskorzeźba przedstawiająca górników między innymi przy ładowaniu i transporcie urobku (2018) -
Płaskorzeźba przedstawiająca dawnych górników (2018) -
Płaskorzeźba przedstawiająca współczesnych górników z wrębiarką (2018) -
Zwieńczenie pomnika z godłem górniczym, godłem Polski i datą „1986” (2018)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Tomasz Kurpierz: Jan Paweł II na Muchowcu. www.encyklopedia-solidarnosci.pl. [dostęp 2019-01-10].
- ↑ Aleksander Uszok: Świątynia Muchowiec. www.nowagazetaslaska.eu, 2013-06-28. [dostęp 2019-01-10].
- ↑ a b Anna Zych: Pomnik zwrócony miastu i młodzieży. Trybuna Górnicza. [dostęp 2019-01-10].[martwy link]
- ↑ Deskorolkarze na placu przed Pomnikiem Trudu Górniczego [online], Onet.pl, 17 października 2011 [dostęp 2019-01-10] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].
- ↑ Plac przed pomnikiem Trudu Górniczego w Katowicach będzie skate parkiem. katowice.naszemiasto.pl, 2011-03-15. [dostęp 2019-01-10].
- ↑ Jerzy Chromik: Katowice: Pomnik Trudu Górniczego w nowej scenografii. www.nettg.pl, 2011-08-14. [dostęp 2019-01-10].
- ↑ PTG - przyjedź, zobacz. Mamy co potrzeba. www.skatenews.pl. [dostęp 2019-01-10].
- ↑ Skejci zjechali świętować otwarcie Pomnika Trudu Górniczego. katowice.gazeta.pl, 2011-10-10. [dostęp 2019-01-10].
- ↑ Amerykańscy czarodzieje na deskach w Katowicach. katowice.gazeta.pl, 2012-06-11. [dostęp 2019-01-10].
