Sofanapis antillanca

Sofanapis antillanca
Platnick et Forster, 1989
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	szczękoczułkowce
Gromada	pajęczaki
Rząd	pająki
Podrząd	Opisthothelae
Infrarząd	Araneomorphae
Rodzina	Anapidae
Rodzaj	Sofanapis Platnick et Forster, 1989
Gatunek	Sofanapis antillanca

Sofanapis antillanca – gatunek pająka z rodziny Anapidae. Jedyny przedstawiciel monotypowego rodzaju Sofanapis. Endemit lasów Chile. Kleptopasożyt, głównie przedstawicieli Austrochilinae.

Taksonomia

Gatunek i rodzaj opisane zostały w 1989 roku przez Raymonda Forstera i Normana I. Platnicka na podstawie wielu okazów obojga płci, odłowionych w latach 1981–1986. Miejsce typowe znajduje się przy drodze Antillanca, na wysokości 720 m n.p.m., w Parku Narodowym Puyehue i to od niego pochodzi epitet gatunkowy, będący rzeczownikiem w apozycji.

Opis

Jest to pająk drobnych rozmiarów. Holotypowy samiec ma 1,2 mm długości ciała przy karapaksie długości 0,52 mm, szerokości 0,48 mm i wysokości 0,24 mm oraz opistosomie (odwłoku) długości 0,75 mm, szerokości 0,63 i wysokości 0,83 mm. Allotypowa samica ma 1,52 mm długości ciała przy karapaksie długości 0,56 mm, szerokości 0,52 mm i wysokości 0,33 mm oraz opistosomie długości 0,94 mm, szerokości 0,93 i wysokości 1,09 mm.

Kształt karapaksu w widoku od góry jest gruszkowaty, najszerszy na wysokości bioder II pary odnóży. W widoku bocznym region oczny leży wyżej niż tył części głowowej. Barwa karapaksu jest ciemnobrązowa z ostro odgraniczonym obszarem jasnego, lekko zesklerotyzowanego oskórka wokół pedicela. Na chetotaksję karapaksu składają się rozproszone szczecinki w regionie ocznym oraz dwie długie i cienkie szczecinki wzdłuż linii środkowej części głowowej. Ośmioro oczu ustawionych jest w dwóch rzędach. W widoku od góry oczy przednio-środkowe leżą bardziej z przodu niż przednio-boczne, tylno-środkowe bardziej z przodu niż tylno-boczne. W widoku od przodu oczy przednio-boczne leżą niżej niż przednio-środkowe, a tylno-boczne niżej niż tylno-środkowe. Oczy pary tylno-bocznej stykają się z tymi przednio-bocznej. Oczy pary przednio-środkowej są koliste i stykają się ze sobą, a oczy pary tylno-środkowej rozstawione są na odległość równą ich średnicy.

Nadustek jest dwu- do trzykrotnie wyższego od oczu przednio-bocznej pary i w przednio-bocznych kątach zaopatrzony w owalne pola gruczołowe. Barwa szczękoczułków i endytów jest jasnobrązowa, a wargi dolnej i sternum ciemnobrązowa. Szczękoczułki mają po dwa zęby na przednich krawędziach i są wykrojone poniżej pazurów jadowych. Endyty są prostokątne i szeroko odseparowane z tyłu. Warga dolna jest znacznie szersza niż dłuższa i zespolona z prawie tak szerokim jak długim i z tyłu ściętym sternum. Kolejność par odnóży od najdłuższej do najkrótszej przedstawia się następująco: I, IV, II, III. Barwa stóp, nadstopiów i goleni jest jasnobrązowa, zaś pozostałych segmentów odnóży żółta. Pierwsza para odnóży nie jest nabrzmiała, ma proste stopy i pozbawiona jest ostrogi na nadstopiu.

Opistosoma pozbawiona jest tarcz. Jej szary wierzch ma biały wzór złożony z podłużnego pasa środkowego i dwóch par ukośnych pasów poprzecznych w przedniej połowie oraz wąskich szewronów w tylnej połowie. Spód opistosomy jest ciemnoszary, z lekką sklerotyzacją w regionie epigastrycznym, nieobejmującą jednak przednich przetchlinek. Przednia część systemu oddechowego ma płucotchawki przekształcone w kilka długich tchawek, a tylna część obejmuje cztery wąskie rurki tchawkowe uchodzące parą przetchlinek tylnych. Kądziołki przędne występują w liczbie sześciu, z których środkowej i tylnej pary leżą w jednej linii prawie prostej. Wydłużonego stożeczka nie otacza pierścień zesklerotyzowanego oskórka.

Nogogłaszczki samców mają na rzepce apofizę retrolateralną wykształconą w formie skośnej półki. Goleń nogogłaszczka jest w całości przesunięta na przednio-boczną stronę niezmodyfikowanego cymbium. Prostej budowy bulbus ma duży kanał brzeżny, wiodący do osadzonego nasadowo i robiącego około ⅔ obrotu wokół bulubusa embolusa. Narządy rozrodcze samic cechują długie, bocznie skręcone i przemieszone przewody nasienne, na których przedzie umieszczone są szeroko odseparowane spermateki.

Ekologia i występowanie

Sofanapis antillanca jest kleptopasożytem pająków sieciowych, przede wszystkim z reliktowych rodzajów Austrochilus (stwierdzone np. u A. forsteri) i Thaida (stwierdzone np. u T. peculiaris), należących do południowoamerykańskiej podrodziny Austrochilinae. Jest to pierwszy poznany kleptopasożytniczy przedstawiciel Anapidae i jedyny znany kleptopasożyt Austrochilidae. Sofanapis nie budują własnych sieci łownych, lecz przebywają w sieciach gospodarzy, przy czym w jednej sieci może przebywać cała ich grupa. Sieci Austrochilinae składają się z lejka i poziomej, jednowarstwowej płaszczyzny łownej. Dzień Sofanapis spędzają zwisając z nitek dość głęboko w ujściu lejka. Nocą gromadzą się przy otworze lejka, w pobliżu płaszczyzny łownej, gdzie zwisają z nitek sieci gospodarza albo też z własnoręcznie uprzędzonej, delikatnej siateczki. Żerować mogą na tej samej ofierze co gospodarz lub też na samodzielnie zlokalizowanym, drobnym owadzie. Związek z Austrochilinae nie ma charakteru obligatoryjnego i pająki te bywają okazjonalnie znajdywane w sieciach Hahniidae i krzyżakowatych, a także pozyskiwane z ściółki leśnej i mchów aparatem Tullgrena oraz z butwiejących pni i pniaków metodą odymiania pyretryną.

Pająk neotropikalny, endemiczny dla Chile, gdzie występuje w południowo-środkowej części kraju. Podawany z regionów: Araukania, Biobío i Los Lagos. Znany m.in. z Parku Narodowego Puyehue oraz okolic pomnika przyrody Contulmo. Spotykany na rzędnych od 15 do 720 m n.p.m.. Zasiedla lasy strefy umiarkowanej.