Stefan Mazurkiewicz

Stefan Mazurkiewicz
	; Stefan Mazurkiewicz (1935)
Data i miejsce urodzenia	25 września 1888 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	19 czerwca 1945 ; Grodzisk Mazowiecki
	profesor nauk matematycznych
	Specjalność: topologia, analiza matematyczna, teoria prawdopodobieństwa
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Doktorat	1913
Profesura	1920
	Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Jagielloński; Uniwersytet Warszawski
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stefan Mazurkiewicz (ur. 25 września 1888 w Warszawie, zm. 19 czerwca 1945 w Grodzisku Mazowieckim^[1]) – polski matematyk, jeden z czołowych przedstawicieli warszawskiej szkoły matematycznej^[2].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził w Warszawie w rodzinie Jana (1853–1922), adwokata, i Michaliny z Piotrowskich (ur. 1864). Miał brata Władysława, który był dyplomatą oraz siostrę (ur. 1894)^[3]. Gimnazjum ukończył w Warszawie w 1906, egzamin dojrzałości złożył w IV Gimnazjum w Krakowie. Po ukończeniu szkoły średniej odbył studia wyższe z matematyki na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, następnie studiował w Monachium, Getyndze i Lwowie (doktorat z filozofii w 1913 na podstawie pracy Thèse sur les courbes qui remplissent le carré). Wykładał matematykę na Uniwersytecie Warszawskim od 1 grudnia 1915, profesor nadzwyczajny tego przedmiotu od 1 kwietnia 1919, docent matematyki Uniwersytetu Jagiellońskiego od 4 czerwca 1919, profesor zwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego od 1 października 1920, dziekan w latach 1927–1935, w 1937 został jego prorektorem. Wykładał także w Wyższej Szkole Handlowej, Wolnej Wszechnicy Polskiej. W 1917 roku został członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego – w latach 1935–1945 był też jego sekretarzem generalnym. Od 1922 był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności (PAU).

Zajmował się topologią, analizą matematyczną i probabilistyką. Był współzałożycielem w 1920 roku (razem z Zygmuntem Janiszewskim i Wacławem Sierpińskim) pisma „Fundamenta Mathematicae”.

Od okresu wojny polsko-bolszewickiej współpracował z Biurem Szyfrów Oddziału II Sztabu Generalnego/Głównego Wojska Polskiego, uczestnicząc w łamaniu szyfrów i kształceniu polskich kryptologów^[4]^[5]^[6]^[7].

W 1922 roku otrzymał prawo do odznaki pamiątkowej 1-go Naczelnego Dowództwa (Sztabu Generalnego) WP^[8].

Był wyznania ewangelicko-reformowanego. W 1924 rozwiódł się z pierwszą żoną w Jednocie Wileńskiej. Po raz drugi poślubił 7 października 1933 roku w kościele ewangelicko-reformowanym w Warszawie Marię z Brzozowskich 1 voto Paradowską^[9].

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 41-2-24,25)^[10].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936)^[11]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Mazurkiewicz Stefan, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-10-01] .
↑ Maciej Iłowiecki: Dzieje nauki polskiej. Warszawa: Wydawnictwo „Interpress”, 1981, s. 251, 253. ISBN 83-223-1876-6.
↑ Stefan Mazurkiewicz [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2022-06-12] .
↑ Bolszewik złamany (wywiad z dr Grzegorzem Nowikiem). serwisy.gazeta.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-12)].. serwisy.gazeta.pl
↑ Wojna wywiadów [online], polska-zbrojna.pl, 11 sierpnia 2019 [dostęp 2023-09-28] [zarchiwizowane z adresu 2023-09-28] .
↑ GrzegorzG. Nowik GrzegorzG., Zanim złamano „Enigmę”. Polski radiowywiad podczas wojny z bolszewicką Rosją 1918–1920, wyd. 1, Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004, s. 23-25,232, ISBN 978-83-7399-099-9 .
↑ GrzegorzG. Nowik GrzegorzG., Zanim złamano „Enigmę” … Rozszyfrowano rewolucję. Polski radiowywiad podczas wojny z bolszewicką Rosją 1918–1920, wyd. 1, Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2010, s. 70-77, ISBN 978-83-60580-61-5 .
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 30 kwietnia 1922 roku, s. 334.
↑ https://poczekalnia.genealodzy.pl/pliki/AP-Warszawa/USCWarszawa_JeszczeNieWAPW/0182_EwReformowane/EwRef_1933MZ/M/060-061.jpg
↑ Cmentarz Stare Powązki: MAZURKIEWICZOWIE, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-18] .
↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi na polu pracy naukowej”.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 474. [dostęp 2021-01-14].
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Prace Stefana Mazurkiewicza w bibliotece Polona.
John J. O'Connor; Edmund F. Robertson: Stefan Mazurkiewicz w MacTutor History of Mathematics archive (ang.) [dostęp 2021-07-29].

[epwn-1] Mazurkiewicz Stefan, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-10-01] .

[2] Maciej Iłowiecki: Dzieje nauki polskiej. Warszawa: Wydawnictwo „Interpress”, 1981, s. 251, 253. ISBN 83-223-1876-6.

[3] Stefan Mazurkiewicz [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2022-06-12] .

[4] Bolszewik złamany (wywiad z dr Grzegorzem Nowikiem). serwisy.gazeta.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-12)].. serwisy.gazeta.pl

[5] Wojna wywiadów [online], polska-zbrojna.pl, 11 sierpnia 2019 [dostęp 2023-09-28] [zarchiwizowane z adresu 2023-09-28] .

[6] GrzegorzG. Nowik GrzegorzG., Zanim złamano „Enigmę”. Polski radiowywiad podczas wojny z bolszewicką Rosją 1918–1920, wyd. 1, Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004, s. 23-25,232, ISBN 978-83-7399-099-9 .

[7] GrzegorzG. Nowik GrzegorzG., Zanim złamano „Enigmę” … Rozszyfrowano rewolucję. Polski radiowywiad podczas wojny z bolszewicką Rosją 1918–1920, wyd. 1, Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2010, s. 70-77, ISBN 978-83-60580-61-5 .

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_10_z_30_kwietnia_1922_roku,_s._334-8] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 30 kwietnia 1922 roku, s. 334.

[9] ttps://poczekalnia.genealodzy.pl/pliki/AP-Warszawa/USCWarszawa_JeszczeNieWAPW/0182_EwReformowane/EwRef_1933MZ/M/060-061.jpg

[10] Cmentarz Stare Powązki: MAZURKIEWICZOWIE, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-18] .

[11] M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi na polu pracy naukowej”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]