Edith Weiss
| Pełne imię i nazwisko |
Edit Weiss de Csepel[1] |
|---|---|
| Data urodzenia |
1899 |
| Data śmierci |
1967 |
| Zawód, zajęcie |
działaczka społeczna |
| Narodowość | |
| Rodzice | |
| Odznaczenia | |
| |
Edith Weiss (ur. 1899, zm. 1967[2]) – węgierska pielęgniarka zaangażowana w pomoc Polakom podczas II wojny światowej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Edith Weiss pochodziła z rodziny węgierskich Żydów. Jej ojciec Manfréd Weiss prowadził fabrykę. Otrzymał od cesarza Franciszka Józefa tytuł barona za zapewnianie dostaw dla armii Austro-Węgier[2].
Edith Weiss od młodości była zaangażowana społecznie. Po wybuchu II wojny światowej została członkinią Węgiersko-Polskiego Komitetu Opieki nad Uchodźcami i skierowała swoją pomoc do szukających schronienia na Węgrzech Polaków. Weiss odpowiadała za kierowanie do pracy do państw uznawanych wówczas za bezpieczne lub wolne od wpływu III Rzeszy, np. Francji czy nawet Iraku. Między innymi z własnej inicjatywy rozsyłała internowanym arkusze werbunkowe. Jednak po interwencji władz wojskowych musiała zaprzestać procesu rekrutacji. Mimo to dalej wykorzystywała swoją uprzywilejowaną pozycję do zabiegania o polepszenie sytuacji polskich uchodźców[2].
Weiss działała z ramienia wielu żydowskich organizacji na Węgrzech i współpracowała z przedstawicielami Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża. Interweniowała w sprawie polskich Żydów na Węgrzech, chroniąc ich przed deportacją i zabiegając o polepszenie ich warunków życiowych[2].
Po zajęciu Węgier przez Niemców w marcu 1944 roku, Edith Weiss i jej rodzinie groziła wywózka do Auschwitz. Dzięki okupowi, na który składał się cały ich rodzinny majątek, w maju 1944 roku Weissom udało się wyjechać do neutralnej Portugalii, a stamtąd po wojnie do Stanów Zjednoczonych[2].
W uznaniu zasług za pomoc Polakom, w 2021 roku została wyróżniona Medalem Virtus et Fraternitas[3]. Uroczyste wręczenie odznaczenia odbyło się w 2022 roku. Spośród działaczy Komitetu wyróżniono wówczas także Józsefné Margit Károlyi oraz Erzsébet Szapáry i Antala Szapáry'ego[4][5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Edit Weiss de Csepel [online], geni_family_tree [dostęp 2023-04-10] (pol.).
- ↑ a b c d e Edith Weiss - Instytut Pileckiego [online], instytutpileckiego.pl [dostęp 2023-04-10] (pol.).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 maja 2021 r. o nadaniu odznaczeń (M.P. z 2021 r. poz. 658).
- ↑ Virtus et Fraternitas - wystawa plenerowa [FOTORELACJA] | Narodowe Centrum Kultury [online], | Narodowe Centrum Kultury [dostęp 2023-04-09] (pol.).
- ↑ Gala wręczenia Medali „Virtus et Fraternitas” 2022 - Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 15 czerwca 2022 [dostęp 2023-04-09] (pol.).