Ulica Dębowa w Katowicach

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
ulica Dębowa
Dąb
Ilustracja
zabytkowe kamienice (ul. Dębowa 73)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Katowice

Długość

1037 m[1]

Przebieg
światła 0m ul. Bukowa, ul. Agnieszki, ul. Krzyżowa
320m ul. Wiejska
skwer Augustyna Pająka[2]
392m ul. Szpitalna
476m ul. Studzienna
566m do ul. Johna Baildona
618m ul. Źródlana
660m ul. Sportowa
775m ul. Węglowa
906m ul. Lipowa
światła 1037m ul. Chorzowska (DTŚ) 79
Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, u góry znajduje się punkt z opisem „ulica Dębowa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Dębowa”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica Dębowa”
Ziemia50°16′28,1″N 18°59′59,5″E/50,274480 18,999864
Multimedia w Wikimedia Commons
Zabytkowe zabudowania przy ulicy Dębowej
Zabytkowa kapliczka Matki Bożej na rogu ul. Dębowej i ul. Źródlanej

Ulica Dębowa w Katowicach (niem. Eichenstraße) – jedna z głównych ulic katowickiej dzielnicy Dąb.

Przebieg[edytuj | edytuj kod]

Ulica posiada południkowy przebieg. Rozpoczyna swój bieg od skrzyżowania z ulicą Chorzowską (DK 79/DTŚ), przy skwerze porucznika Henryka Kalemby[3]. Następnie krzyżuje się z ul. Lipową, ul. Węglową, ul. Sportową, ul. Źródlaną (do ul. Johna Baildona i Silesia City Center). Za skrzyżowaniem z ul. Studzienną prowadzi obok ul. Szpitalnej i ul. Wiejskiej. Kończy swój bieg przy skrzyżowaniu z ul. Bukową (do Parku Śląskiego), ul. Agnieszki i ul. Krzyżową.

Historia[edytuj | edytuj kod]

W drugiej połowie XIX wieku pod numerem 1 istniała siedziba zarządu gminy Dąb oraz urząd pocztowy[4] (od 1907 także siedziba apteki „Pod Aniołem”[5][6] Emila Mappesa[7]). Przy Eichenstraße 68 znajdowała się gospoda Roberta Libona, w której w 1882 odbyło się spotkanie założycielskie katolickiego Dębskiego Stowarzyszenia Robotniczego[8]. Po pożarze w maju 1884 w jednym z domów (właścicielem był gospodarz Petlik), który objął ogniem 20 chałup, przy drodze wzniesiono nowe, kamienne oraz ceglane budynki[9]. Przed 1922 i w latach 1939–1945 ulica nosiła nazwę Eichenstraße, w latach 1922–1939 i od 1945 ul. Dębowa[10]. W latach międzywojennych pod numerem 47, 48 znajdował się zakład ogrodniczy Ernesta Szklorza[11], pod numerem 14 kino „Dębina”[12], a pod numerem 92 – ognisko młodzieżowe[13] i świetlica Miejskiego Komitetu Lokalnego Funduszu Pracy[14]. Na początku lat dwudziestych ulicę wybrukowano, w 1926 – poszerzono, a w 1930 położono wzdłuż niej linię kanalizacyjną[15]. W latach 1925–1926 pod numerami 6 i 8 wzniesiono budynki mieszkalne dla pracowników kopalni „Eminencja”[16]. W dwudziestoleciu międzywojennym pod numerem 2 funkcjonowała Biblioteka TCL[17].

W związku z przebudową ul. Chorzowskiej w latach 1999–2001, wyburzeniu uległy obiekty z początkowego biegu ul. Dębowej[18].

Opis[edytuj | edytuj kod]

Ulicą kursuje autobus Zarządu Transportu Metropolitalnego linii 110[19]. Przy ul. Chorzowskiej znajduje się torowisko tramwajowe. 30 września 2009 zakończono budowę nowego osiedla mieszkaniowego w rejonie ul. Dębowej i ul. Sportowej[20] (dwa z nich w 2011 zostały docenione przez na World Architecture News[21]). Dnia 3 sierpnia 2010 ulicą prowadziła trasa trzeciego etapu wyścigu kolarskiego Tour de Pologne 2010.

Obiekty i instytucje[edytuj | edytuj kod]

Przy ulicy Dębowej znajdują się następujące historyczne obiekty[22][23]:

  • dom mieszkalny (ul. Dębowa 5);
  • dawny dom urzędników kopalnianych (ul. Dębowa 6/8), wybudowany w 1924 w stylu historyzującym według projektu K. Korthalsa[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Dębowa 10);
  • zabytkowa kaplica Matki Bożej z 1893 (róg ul. Dębowej i ul. Źródlanej), wpisana do rejestru zabytków 9 marca 2021 roku (nr rej. A/772/2021)[25];
  • dom mieszkalny (ul. Dębowa 12);
  • dom mieszkalny – dawna restauracja/hala dawnego kina (ul. Dębowa 14), wybudowany na początku XX wieku w stylu historyzmu;
  • kamienica mieszkalna (ul. Dębowa 16), wzniesiona w 1919 w stylu secesyjnym;
  • kamienice mieszkalne (ul. Dębowa 21, 23, 25);
  • willa z oficyną (ul. Dębowa 22), wybudowana na początku XX wieku w stylu modernistycznym;
  • kamienica mieszkalna – dawna restauracja (ul. Dębowa 27), wzniesiona pod koniec XIX wieku w stylu historyzmu;
  • budynki mieszkalne (ul. Dębowa 28, 32, 42, 44)[22];
  • jednopiętrowe budynki mieszkalne (ul. Dębowa 39b, 43, 45), wzniesione w latach sześćdziesiątych XIX wieku dla pracowników kopalni „Waterloo”[26];
  • dawne domy pracowników kopalni (ul. Dębowa 51, 53), wybudowane na początku XX wieku w stylu modernizmu;
  • kamienica mieszkalna (ul. Dębowa 57), wzniesiona w 1916 w stylu historyzmu;
  • budynki mieszkalne (ul. Dębowa 60–62); będące pozostałością dawnej zabudowy wiejskiej, pochodzącej z XIX wieku[26];
  • dom mieszkalny (ul. Dębowa 65);
  • dawny dom pracowników kopalni (ul. Dębowa 67), wzniesiony w 1900 w stylu modernizmu, przebudowany w dwudziestoleciu międzywojennym;
  • kamienice mieszkalne (ul. Dębowa 70, 72, 80, 82);
  • dawne domy pracowników kopalni (ul. Dębowa 73, 77), wybudowane na początku XX wieku w stylu modernistycznym;
  • dawny dom pracowników kopalni (ul. Dębowa 93), wzniesiony w dwudziestoleciu międzywojennym w stylu funkcjonalizmu;
  • dom mieszkalny (willa) prawdopodobnie z okresu międzywojennego (ul. Dębowa 105), wyburzony pod koniec kwietnia 2017.

Przy drodze znajduje się pomnik ku czci Powstańców Śląskich, poległych w walce o wolność narodową i społeczną – tablica z listą nazwisk[27]. Plac, na którym istnieje pomnik, uchwałą Rady Miasta Katowice z 31 maja 2010 uzyskał nazwę skwer księdza Franciszka Macherskego; uchwała weszła w życie 6 sierpnia 2010[28].

Przy ulicy Dębowej swoją siedzibę mają: Miejskie Przedszkole nr 23, Wydawnictwo Barsen, Centrum dentystyczne[29], Caritas Archidiecezji Katowickiej – Ośrodek św. Jacka[30], Urząd Pocztowy Katowice 5[31].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Urząd Miasta Katowice: Plan zimowego utrzymania dróg na sezon 2009/2010. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2012-03-02]. (pol.).
  2. ↑ Urząd Miasta Katowice: skwer Augustyna Pająka (pol.) www.katowice.eu [dostęp 2012-03-02]
  3. ↑ Uchwała Rady Miasta Katowice w sprawie nadania placowi położonemu na terenie miasta Katowice nazwy "Skwer porucznika Henryka Kalemby" (pol.) bip.katowice.eu [dostęp 2018-12-23]
  4. ↑ Archiwum Urzędu Miejskiego w Katowicach, 1/283, Akta budowlane budynku przy ul. Dębowej 1.
  5. ↑ Urszula Rzewiczok: Dzieje Dębu (1299-1999): monografia historyczna dzielnicy Katowic. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1999, s. 45. ISBN 83-87727-30-X.
  6. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 73. ISBN 978-83-7729-021-7.
  7. ↑ Urszula Rzewiczok: Dzieje Dębu (1299-1999): monografia historyczna dzielnicy Katowic. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1999, s. 46. ISBN 83-87727-30-X.
  8. ↑ Archiwum Państwowe w Katowicach, L Kat 305, Akta dotyczące Dębskiego Stowarzyszenia Robotniczego.
  9. ↑ Urszula Rzewiczok: Dzieje Dębu (1299-1999): monografia historyczna dzielnicy Katowic. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1999, s. 43. ISBN 83-87727-30-X.
  10. ↑ Urszula Rzewiczok: Dzieje Dębu (1299-1999): monografia historyczna dzielnicy Katowic. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1999, s. 90 i 91 (wkładka między stronami). ISBN 83-87727-30-X.
  11. ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 88. ISBN 83-905115-0-9.
  12. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 92. ISBN 978-83-7729-021-7.
  13. ↑ Urszula Rzewiczok: Dzieje Dębu (1299-1999): monografia historyczna dzielnicy Katowic. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1999, s. 62. ISBN 83-87727-30-X.
  14. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 120. ISBN 978-83-7729-021-7.
  15. ↑ Urszula Rzewiczok: Dzieje Dębu (1299-1999): monografia historyczna dzielnicy Katowic. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1999, s. 60. ISBN 83-87727-30-X.
  16. ↑ Urszula Rzewiczok: Dzieje Dębu (1299-1999): monografia historyczna dzielnicy Katowic. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1999, s. 59. ISBN 83-87727-30-X.
  17. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 114. ISBN 978-83-7729-021-7.
  18. ↑ Michał Bulsa, Barbara Szmatloch, Katowice, których nie ma, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019, s. 25, ISBN 978-83-7729-502-1.
  19. ↑ Kursy dla przystanku Katowice Dąb Szkoła. www.rozklady.kzkgop.pl. [dostęp 2012-03-02]. (pol.).
  20. ↑ Otwarcie osiedla mieszkaniowego przy ul. Dębowej. www.katowice.eu. [dostęp 2012-03-02]. (pol.).
  21. ↑ Międzynarodowe jury stawia katowickie budynki za wzór. www.katowice.gazeta.pl. [dostęp 2012-03-02]. (pol.).
  22. ↑ a b Urząd Miasta Katowice: Uchwała nr XVI/314/07 Rady Miasta Katowice z dnia 24.09.2007 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru dzielnicy Dąb - Wełnowiec w Katowicach. www.bip.katowice.eu. [dostęp 2012-03-02]. (pol.).
  23. ↑ Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2012-03-02]. (pol.).
  24. ↑ Michał Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2012, s. 57. ISBN 978-83-933-665-8-3. (pol.).
  25. ↑ WPIS DO REJESTRU ZABYTKÓW (A/772/2021) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2021-03-11]
  26. ↑ a b Urszula Rzewiczok: Dzieje Dębu (1299-1999): monografia historyczna dzielnicy Katowic. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1999, s. 44. ISBN 83-87727-30-X.
  27. ↑ Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach: Ewidencja miejsc pamięci województwa śląskiego: miasto Katowice. www.katowice.uw.gov.pl. [dostęp 2012-03-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-10)]. (pol.).
  28. ↑ Skwer księdza Franciszka Macherskego. www.katowice.eu. [dostęp 2012-03-02]. (pol.).
  29. ↑ Centrum Dentystyczne Katowice Dębowa ZOZ. www.rynekmedyczny.pl. [dostęp 2012-03-02]. (pol.).
  30. ↑ Statut organizacji. www.osj.caritas.pl. [dostęp 2012-03-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-11-30)]. (pol.).
  31. ↑ Urząd Pocztowy Katowice 5. www.pora.pl. [dostęp 2012-03-02]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Szaraniec Lech: Osady i Osiedla Katowic, Oficyna „Artur”, Katowice 1996, ISBN 83-905115-0-9.
  • Broszkiewicz Jacek; Katowice - reflektorem po mieście, wydawca: Urząd Miejski w Katowicach, ISBN 83-901884-0-6, s. 13.
  • Katowice - Plan miasta, wyd. Demart SA, Warszawa 2009/2010.
Wybrane ulice i place Dębu w Katowicach
Ulice
Inne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ulica_Dębowa_w_Katowicach&oldid=73023040”