Ulica Tadeusza Boya-Żeleńskiego w Katowicach

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
ulica Tadeusza Boya-Żeleńskiego
Kostuchna
Ilustracja
ulica Tadeusza Boya-Żeleńskiego
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Katowice

Długość

3041 m[1]

Przebieg
0m ← ul. Szarych Szeregów →
80m ul. Bazyliowa
160m ul. Szałwiowa
205m ul. Zawilców
315m ul. Sezamkowa
600m ← ul. Migdałowców (skwer Kubisty)
→ ul. Jana Wantuły
700m ul. ks. dra Emila Szramka
775m ul. Pierwiosnków
905m ul. Sołtysia
1080m ul. Porzeczkowa
1115m ul. Lniana
1135m ul. Winorośli
1170m Rów Malownik
1215m ul. Jana Nikodema Jaronia
1235m Linia kolejowa nr 142
1390m ul. Jacka Koraszewskiego
światła 1425m ul. Kazimierza Lepszego
1495m ul. J. Filaka, ul. Jana Chęcińskiego
1670m ul. Jana Kściuczyka
2045m KWK Murcki (dawn. KWK Boże Dary)
2845m do przedsiębiorstwa "Remag"
3041m granica miasta (Tychy)
↓ ul. Beskidzka 86 (Tychy)
Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Tadeusza Boya-Żeleńskiego”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Tadeusza Boya-Żeleńskiego”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica Tadeusza Boya-Żeleńskiego”
Ziemia50°10′55,4″N 19°00′02,3″E/50,182068 19,000633
Multimedia w Wikimedia Commons
Kopalnia "Boże Dary" (dawna kopalnia "Böer") na fotografii z okresu dwudziestolecia międzywojennego
Kościół parafialny parafii Trójcy Przenajświętszej (ul. T. Boya-Żeleńskiego 34)
KWK Murcki − rejon "Boże Dary"
Budynek Miejskiego Przedszkola nr 42
Budynek przy ul. T. Boya-Żeleńskiego

Ulica Tadeusza Boya-Żeleńskiego w Katowicach − jedna z głównych ulic w katowickiej dzielnicy Kostuchna. Rozpoczyna swój bieg przy skrzyżowaniu z ulicą Szarych Szeregów. Następnie krzyżuje się między innymi z ul. Migdałowców, ul. ks. dra Emila Szramka, ul. Jana Nikodema Jaronia, ul. Jacka Koraszewskiego, ul. Jana Kściuczyka. Kończy swój bieg przy granicy z miastem Tychy. Jej przedłużeniem jest ulica dojazdowa do węzła z drogą krajową nr 86 i tyską ulicą Beskidzką.

Opis[edytuj | edytuj kod]

Na mapie Hellera z 1776 zaznaczona jest droga, biegnąca przez Kostuchnę szlakiem dzisiejszej ul. T. Boya-Żeleńskiego. Prawdopodobnie droga ta powstała w połowie XVIII wieku[2].

W budynku na rogu ul. Szarych Szeregów 42 i ul. Tadeusza Boya-Żeleńskiego do 1975 znajdował się Urząd Miasta Kostuchna. W latach 1901−1903 przy drodze z Kostuchny, na terenach dworskich, powstała kopalnia "Böer" (od 1937 kopalnia "Boże Dary", następnie KWK "Murcki", dziś KWK Murcki-Staszic)[3]. Przy kopalni wybudowano także osiedle górnicze − kolonię Boże Dary (niem. Böerschächte), składającą się z domków robotniczych i urzędniczych[4].

Droga ma długość 3041 m i powierzchnię 22 582 m²[1], posiada klasę ulicy zbiorczej[5]. Obszar znajdujący się wzdłuż ul. Szarych Szeregów i ul. T. Boya-Żeleńskiego wraz z przyległymi ulicami do linii kolejowej Tychy − Kostuchna − Murcki stanowi tereny zabudowy mieszkaniowej mieszanej oraz wielorodzinnej z usługami − nowe osiedle u zbiegu ul. Szarych Szeregów i ul. Armii Krajowej oraz w pobliżu skrzyżowania ul. Szarych Szeregów z ul. Tadeusza Boya-Żeleńskiego[6]. Przy ulicy znajduje się stacja elektroenergetyczna 110/6 kV KWK Murcki, będąca źródłem zaopatrzenia w energię elektryczną Kopalni Węgla Kamiennego Murcki[5].

Ulicą kursują linie autobusowe Zarządu Transportu Metropolitalnego.

Obiekty historyczne[edytuj | edytuj kod]

Przy ul. Tadeusza Boya-Żeleńskiego znajdują się następujące obiekty, objęte ochroną konserwatorską[5]:

  • dom mieszkalny (ul. T. Boya-Żeleńskiego 5); wzniesiony po 1901[7];
  • figura przydrożna św. Jana Nepomucena (ul. T. Boya-Żeleńskiego 16); wzniesiona w 1892[7] z fundacji Jana i Marii Skrzydło[8][9];
  • dom mieszkalny (ul. T. Boya-Żeleńskiego 21); wzniesiony w 1908[7];
  • dom mieszkalny z wtórną nadbudową (ul. T. Boya-Żeleńskiego 22); wzniesiony po 1901[7];
  • zabytkowy familok (ul. T. Boya-Żeleńskiego 27/29); wzniesiony po 1901[7];
  • budynek przedszkola (ul. T. Boya-Żeleńskiego 30); wzniesiony w latach 30. XX w. jako przedszkole niemieckie[10];
  • dom mieszkalny (ul. T. Boya-Żeleńskiego 35); wzniesiony po 1901[7];
  • dom mieszkalny (ul. T. Boya-Żeleńskiego 36); wzniesiony około 1900[7];
  • dom wielorodzinny (ul. T. Boya-Żeleńskiego 37, róg z ul. Jana Wantuły); wzniesiony w 1900; objęty ochroną wraz z zabudową gospodarczą (stodoła)[7];
  • zespół leśniczówki − dwa domy (ul. T. Boya-Żeleńskiego 38, 40); wzniesione w 1914[7];
  • dom mieszkalny (ul. T. Boya-Żeleńskiego 57); wzniesiony po 1901[7];
  • dom mieszkalny (ul. T. Boya-Żeleńskiego 61); wzniesiony po 1901[7];
  • dom mieszkalny (ul. T. Boya-Żeleńskiego 63); wzniesiony około 1930[7];
  • dom mieszkalny (ul. T. Boya-Żeleńskiego 64); wzniesiony w 1902[7];
  • budka dróżnika (ul. T. Boya-Żeleńskiego 73)[11]; wzniesiona po 1901[7];
  • willa mieszkalna (ul. T. Boya-Żeleńskiego 76); wzniesiona w 1904 na osiedlu przy kopalni "Böer"[7];
  • willa mieszkalna (ul. T. Boya-Żeleńskiego 78); wzniesiona w 1904 na osiedlu przy kopalni "Böer"[7];
  • dom mieszkalny z budynkiem gospodarczym (ul. T. Boya-Żeleńskiego 80); wzniesiony w 1914 na osiedlu przy kopalni "Böer";
  • krzyż misyjny (ul. T. Boya-Żeleńskiego 80, róg z ul. Kazimierza Lepszego); wzniesiony w 1926[7][9];
  • figura przydrożna i kapliczka szafkowa na drewnianym słupie (ul. T. Boya-Żeleńskiego 80, róg z ul. Kazimierza Lepszego); wzniesione w 1914[7];
  • dom mieszkalny z budynkami gospodarczymi (ul. T. Boya-Żeleńskiego 82); wzniesiony przed 1914 na osiedlu przy kopalni "Böer"[12][7];
  • dom noclegowy (ul. T. Boya-Żeleńskiego 83); wzniesiony w 1909 na osiedlu przy kopalni "Böer"; przebudowany w latach 1913−1921[7];
  • dom mieszkalny z budynkiem gospodarczym (ul. T. Boya-Żeleńskiego 84); wzniesiony w 1910 na osiedlu przy kopalni "Böer"[7];
  • kamienica mieszkalna (ul. T. Boya-Żeleńskiego 85a/85b); wzniesiona około 1960[7];
  • dom mieszkalny z budynkiem gospodarczym (ul. T. Boya-Żeleńskiego 86); wzniesiony około 1910 na osiedlu przy kopalni "Böer"[7];
  • dom mieszkalny z budynkiem gospodarczym (ul. T. Boya-Żeleńskiego 88); wzniesiony około 1910 na osiedlu przy kopalni "Böer"[7];
  • zespół dawne fabryki chloru Heydena[11], obejmujący budynki administracyjno-mieszkalne (ul. T. Boya-Żeleńskiego 108, 110); wzniesiony około 1915[7];
  • dom mieszkalny (ul. T. Boya-Żeleńskiego 112); wzniesiony około 1950[7];
  • zespół budynków Kopalni Węgla Kamiennego "Murcki" − rejon "Boże Dary"[11] (dawna kopalnia "Böer"), obejmujący[7]:
    • budynek biurowy i cechowni,
    • budynek rozdzielni,
    • budynek dawnej kotłowni (obecnie warsztatowy),
    • budynek dawnej łaźni,
    • budynek związków zawodowych,
    • dwa budynki warsztatowe,
    • biura i warsztaty szybowe;
  • zespół hal produkcyjnych, wzniesiony w 1916 − obecnie znajdujący się na terenie zakładów "Remag"[7];
  • cztery obiekty (hala, budynki biurowe), znajdujące się na terenie dawnych zakładów "Polam"[7];
  • dom mieszkalny z budynkiem gospodarczym (ul. Kazimierza Lepszego 1, róg z ul. T. Boya-Żeleńskiego); wzniesiony około 1910 na osiedlu przy kopalni "Böer"[7];
  • trójkondygnacyjna kamienica narożna (ul. Szarych Szeregów 42, róg z ul. Tadeusza Boya-Żeleńskiego); wzniesiona po 1901; dawna siedziba Urzędu Miasta Kostuchna[7];
  • dom mieszkalny (ul. Szarych Szeregów 44, róg z ul. Tadeusza Boya-Żeleńskiego) wzniesiony po 1901[7].

Instytucje[edytuj | edytuj kod]

Siedzibę przy ul. Tadeusza Boya-Żeleńskiego mają:

  • Miejskie Przedszkole nr 42 (ul. T. Boya-Żeleńskiego 30);
  • kościół i parafia Trójcy Przenajświętszej (ul. T. Boya-Żeleńskiego 34)[13],
  • boisko sportowe Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Katowicach (ul. T. Boya-Żeleńskiego 96c)[14], posiadające 2500 miejsc na widowni[15],
  • przedsiębiorstwa handlowo-usługowe, niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej,
  • Urząd Pocztowy Katowice 31 (ul. T. Boya-Żeleńskiego 75)[16],
  • Zespół Szkół nr 4 im. Tomasza Klenczara (ul. T. Boya-Żeleńskiego 96), obejmujący: XIII Liceum Ogólnokształcące i Technikum nr 15,
  • Zakład Energetyki Cieplnej S.A. − ciepłownia "Murcki" (ul. T. Boya-Żeleńskiego 95)[15], ciepłownia posiada moc cieplną 46,6 MW i moc elektryczną 1,5 MW[15],
  • Miejski Dom Kultury "Południe" (ul. T. Boya-Żeleńskiego 83),
  • Centrum Rehabilitacji, Odnowy Biologicznej i Sportu "Derrata", posiadające pływalnię (ul. T. Boya-Żeleńskiego 100)[15];
  • gazowa stacja redukcyjno-pomiarowa pierwszego stopnia[17] o przepustowości 1500 m3/h i dwustopniowej redukcji[15].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Urząd Miasta Katowice: Plan zimowego utrzymania dróg na sezon 2009/2010. bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-09-25]. (pol.).
  2. ↑ Andrzej Złoty: Ligota, Murcki... i inne szkice historyczne. Katowice: Bractwo Gospodarcze Związku Górnośląskiego, 2008, s. 61, 63. ISBN 978-83-7593-014-6.
  3. ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 133. ISBN 83-905115-0-9.
  4. ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 71. ISBN 83-905115-0-9.
  5. ↑ a b c Urząd Miasta Katowice: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego południowych dzielnic miasta Katowice. bip.katowice.eu. [dostęp 2011-09-25]. (pol.).
  6. ↑ Raport o stanie miasta Katowice 2005. Urząd Miasta Katowice. [dostęp 2011-09-25].
  7. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-09-25]. (pol.).
  8. ↑ Zdjęcie w Wikimedia Commons: http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Katowice_-_Boya-%C5%BBele%C5%84skiego_-_figura.jpg
  9. ↑ a b Stefan Gierlotka: Piotrowice Śląskie. Monografia dzielnicy miasta Katowice. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk", 2002, s. 77. ISBN 83-7164-364-0.
  10. ↑ Michał Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2012, s. 47. ISBN 978-83-933-665-8-3. (pol.).
  11. ↑ a b c Urząd Miasta Katowice: Protokół nr 47/10 z posiedzenia Komisji Górniczej Rady Miasta Katowice. (pol.) www.bip.um.katowice.pl [dostęp 2011-09-25]
  12. ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022, s. 60-63.
  13. ↑ Michał Bulsa, Barbara Szmatloch, Katowice, których nie ma, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019, s. 15, ISBN 978-83-7729-502-1.
  14. ↑ MOSiR Katowice: Boisko Sportowe przy Boya-Żeleńskiego. www.mosir.katowice.pl. [dostęp 2011-09-25]. (pol.).
  15. ↑ a b c d e Urząd Miasta Katowice: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, Cz. 1, Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-09-25]. (pol.).
  16. ↑ Poczta FUP Katowice 31, Katowice, Boya-Żeleńskiego Tadeusza 75. mapa.targeo.pl. [dostęp 2011-09-25]. (pol.).
  17. ↑ Monitorowanie podaży i zapotrzebowania energii cieplnej, energii elektrycznej i paliw gazowych w mieście Katowice. Główny Instytut Górnictwa: Zakład Oszczędności Energii i Ochrony Powietrza, grudzień 2004.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996. ISBN 83-905115-0-9.
  • Katowice - Plan miasta, wyd. Demart SA, Warszawa 2009/2010.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ulica_Tadeusza_Boya-Żeleńskiego_w_Katowicach&oldid=73410084”